Morgunn - 01.12.1980, Blaðsíða 31

HINN STÓRKOSTLEGI MÖGULEIKI
125
öðlast visku, svo hann gæti lært að frelsa menn frá þjáning-
um þeim sem hrjáðu þá. Að mörgum árum liðnum varð hann
að lokum upplýstur og lærði það sem hann hafði ætlað sér.
Og þegar fréttir fóru að berast af hugljómun hans — tók
hann að kenna mönnum leiðina til lausnar.
Hætt er við að ekki séu margir sem treystast til þess, eins
og Buddha, að afneita ást, valdi, auði og allsnægtum, og rjúfa
kærleiksrík fjölskyldubönd til þess eins að leita lausnar á erf-
iðri ráðgátu tilverunnar. Engu að síður verðum við fyrr eða
siðar að gefa þessari ráðgátu gaum: Hvers vegna þjást menn?
Og hvað geta þeir gert til þess að losa sig undan þjáningu?
Þeir skáldsagnahöfundar sem hafa óskalönd framtíðarinnar
að yrkisefni hafa brugðið upp framtíðarsýn af heimi, þar
sfem tvennt af þvi, sem snart Buddha svo djúpt, er horfið: elli
og sjúkdómar. En jafnvel öll snilli eðlisfræðinnar hefur ekki
getað veitt þeim möguleika á að sjá, hvernig hægt er að út-
rýma aðalóvini mannsins: dauðanum. En meðan vér biðum
þessara draumalanda og áður en viturlegra heimsskipulag
getur fært öllum mönnum öryggi og frið og fegurð og æsku,
þá verðum vér að horfast í augu við öryggisleysi á ótal sviðum,
hættur á hverju strái og endalausar ógnanir við hamingju
vora og sálarfrið. Eldur og stórflóð, farsóttir og jarðskjálftar,
ófriður og yfirvofandi útrýming, má telja meðal þess sem
ógnar oss utanfrá. Og í hinum innra sálræna heimi manns-
ins er hann hrjáður af göllum sínum — eigingimi, heimsku,
öfund, illgirni og græðgi, sem eru uppspretta þjáninga, bæði
sjálfs hans og þeirra sem umgangast hann.
Á þeim augnablikum í lifi voru, þegar vér verðum berg-
numin af hrifningu, til dæmis við að hlýða á yndislega tón-
list eða horfa á fagurt sólarlag, þá finnst oss að i hjarta al-
heimsins hljóti að búa gleði og djúpur tilgangur. En þegar
vér hins vegar beinum athyglinni að stálköldum raunveru-
leikanum í lifinu, sem ber með sér grimmd og liræðilega
brostnar vonir, þá komumst vér ekki hjá þvi að bera fram
hinar óhjákvæmilegu spurningar, ef vér höfum nokkum
skilning, nokkum kærleika: Hvert i ósköpunum er takmark