Morgunn - 01.12.1980, Blaðsíða 32

126
MORGUNTM
og tilgangur lífsins utan þess augljósa og efnislega: að halda
lífi? Hver er ég? Hvers vegna er ég hér? Hvert er för minni
heitið? Hvers vegna þjáist ég? Hver er hinn sanni skyldleiki
minn við aðra menn og þeirra við mig? Og hvemig erum
vér almennt tengdir hinum mikla samleik náttúruaflanna, og
ef til vill hinu æðsta valdi utan vor og í kringum oss?
Þetta eru upprunalegustu og elslu spurningar mannkyns-
ins. Fáum vér ekki svör við þeim, er þá ekki endanlega til-
gangslaust að leita lausnar frá þjáningum, hvort sem þær eru
andlegs eða líkamlegs eðlis? Ef ekki er hægt að útskýra hvern-
ig á þjáningunni getur staðið, þá hefur ekkert verið útskýrt.
Þangað til gerð hefur verið grein fyrir þjáningu hinnar
minnstu pöddu, hefur ekki verið gerð grein fyrir neinu, og
skilningur vor á lífinu er ófullkominn.
Frá örófi alda hafa jafnvel frumstæðustu menn spurt þess-
ara mikilvægu spurninga. Þeir hafa horft upp á tign him-
insins og l’undið á sér, að barátta og sorgir mannsins væru
ekki eins auðvirðileg og virtist. Þeir fundu tilgang í því að
til væri alheimslegur skyldleiki milli stjarna og manna. Eða
þeir hafa orðið einhvers varir í skógunum og sagt, að allir
lifandi hlutir hefðu anda og maðurinn líka, og að þessi andi
mannsins lifði og þjáðist aðeins skamma hríð á jörðinni og
sneri lil hamingjusamari og friðsælli heimkynna að þessu lífi
loknu.
Eða þeir hafa fundið innri skynjun á réttu og röngu, og
komist að þeirri niðurstöðu, að með sama hætti hljóti einnig
að vera rétt og rangt í samvisku alheimsins, og á einhverjum
fjarlægum sviðum staður þar sem umbun og refsing fari fram.
Uppi hafa verið þúsundir skoðana og skýringa i þessa átt;
sumar ærið frumstæðar, aðrar fágaðri og skynsamlegri. Nú
á tímum draga menn fram lífið um heim allan og berjast
hetjulega gegn erfiðleikunum, sökum jiess að jteir treysta þvi
að einhvers konar skýring í þessa átt sé sönn. Sumir vitna til
Muhameðs; aðrir styðjast við kenningar Buddha, Móse, Jesú
eða Krishna. Og svo eru jiúsundir sem trúa því, að utan þarf-
arinnar til þess að halda lífi, eigi mannlegt líf sér enga skýr-