Morgunblaðið - 27.01.2009, Blaðsíða 17

Fréttir 17ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. JANÚAR 2009
Ósló. AFP, AP. | Norska stjórnin
skýrði frá því í gær að hún hygðist
verja 20 milljörðum norskra króna,
eða sem svarar um 366 milljörðum
íslenskra króna, í framkvæmdir sem
ætlað er að sporna gegn því að efna-
hagslægðin dýpki enn frekar.
Verður fénu meðal annars varið til
verklegra framkvæmda, viðhalds á
opinberum byggingum og uppbygg-
ingu innviða af ýmsu tagi, þar með
talið umferðarmannvirkja.
Þá verður fyrirtækjum komið til
hjálpar með skattalækkunum sem
nema alls 62 milljörðum ísl. kr.
„Okkur mun ekki takast að koma í
veg fyrir aukið atvinnuleysi, mark-
miðið er að slá á aukninguna,“ sagði
Kristin Halvorsen, fjármálaráðherra
Noregs, á blaðamannafundi í gær,
þegar greint var frá áætluninni.
Atvinnuleysi hefur verið hverfandi
í Noregi á síðustu misserum, en sam-
kvæmt opinberum tölum fór fjöldi
atvinnulausra úr 46.000 í 51.000 í
desember, sem jafngildir um tveggja
prósenta atvinnuleysi. Óttast stjórn-
völd að á milli 10.000 og 15.000
manns muni bætast við á atvinnu-
leysisskrá í janúarmánuði.
Til að setja þær tölur í samhengi
kveðst Halvorsen binda vonir við að
innspýtingin nú muni að samanlögðu
skapa og verja um 15.000 störf.
120.000 án vinnu árið 2010?
Koma mun í ljós hvaða áhrif inn-
spýtingin hefur og má nefna að sér-
fræðingar norsku hagstofunnar telja
að þrátt fyrir ofangreinda efnahags-
áætlun muni atvinnulausir verða
120.000 árið 2010, eða sem nemur 4,6
prósentustiga atvinnuleysi.
Samdráttur í hagkerfinu
Þrátt fyrir góðar tekjur af olíu- og
gasvinnslu er útlitið dökkt í norska
þjóðarbúskapnum og er því nú spáð
að hagkerfið dragist saman um 0,5
prósent í ár, þvert á nýlegar spár um
1,9 prósentustiga hagvöxt árið 2009.
Norðmenn hafa sem kunnugt er
lagt fé til hliðar af olíutekjunum og
njóta þess nú að geta sótt fé í þann
sjóð til að fjármagna áætlunina.
Samhliða þessu verður greitt fyrir
aðgengi að húsnæðislánum.
Norðmenn blása til sóknar
 Stjórnin ver tæplega 366 milljörðum íslenskra króna til að örva hagkerfið
 Umfangsmesta viðreisnaráætlunin í þrjá áratugi  Átta mánuðir til kosninga
Ósló Frá norsku miðborginni.
VÍSINDAMENN við líftækni-
miðstöð í Louisiana telja sig hafa
sýnt fram á að kjúklingar og mýs
sem eru sýktar af veiru nokkurri
þyngist hraðar en ósýkt dýr.
Niðurstaðan rennir stoðum undir
þá kenningu að veiran eigi þátt í of-
fitu hjá mönnum, en um þriðjungur
fullorðinna einstaklinga sem glímir
við offitu er sýktur af henni, 11 pró-
sent ósýktra karla og kvenna.
Veirusýkingin, sem getur borist
á milli manna með hósta eða með
óhreinindum á höndum, veldur því
að fitufrumur fjölga sér. Þetta leið-
ir til þess að einstaklingar sem eru
sýktir af veirunni eru gjarnari á að
fara fram úr kjörþyngd en aðrir.
Vísindamaðurinn Nikhil
Dhurandhar, sem fór fyrir rann-
sókninni, telur líkur á að tilraunir
með bóluefni gegn veirunni geti
hafist innan 5 til 10 ára.
Bóluefni
gegn offitu?
TUNGLIÐ sigldi fyrir sólina frá
sjónarhóli mosku einnar í Man-
ila, höfuðborg Filippseyja, í gær.
Um deildarmyrkva var að ræða,
þegar tunglið hylur ekki algjör-
lega sólskífuna. Á Indónesíu var
hins vegar hringmyrkvi, eins og
sést á smærri myndinni.
Hnettirnir mætast
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
VIÐBÚIÐ er að uppreisnarmenn úr
röðum tamíl-tígranna á Srí Lanka
haldi vopnaðari baráttu sinni áfram í
formi skæruhernaðar, að mati sér-
fræðinga sem rýnt hafa í stöðuna
eftir að stjórnarherinn náði bænum
Mullaittivu, síðasta vígi tígranna, á
sitt vald á sunnudag.
Með því áhlaupi hafa tígrarnir
ekki lengur neitt land að verja, en
þeir hafa undanfarinn aldarfjórðung
barist fyrir stofnun sjálfstæðs ríkis
tamíla á eyjunni, í átökum sem talin
eru vera eitt lengsta borgarastríðið í
sögu Asíu.
Umskiptin hafa verið hröð. Í
ágústmánuði 2006 réðu tígrarnir yfir
alls 15.000 ferkílómetra landsvæði,
samanborið við aðeins um 300 fer-
kílómetra nú á norðausturhluta eyj-
arinnar, að sögn Sarath Fonseka, yf-
irhershöfðingja stjórnarhersins.
Harðlínuöflin einangruð?
Að mati Jayadeva Uyangoda,
stjórnmálafræðings við háskólann í
Colombo, kann stjórnin að beita því
útspili að bjóða tamílum einhvers
konar sjálfstjórnarhérað, í því
augnamiði að einangra harðlínuöfl
meðal þjóðarbrotsins, sem ekki hafi
hvikað frá kröfu um fullt sjálfstæði.
Hefur sjálfstæðiskrafan verið við-
varandi, ef frá eru taldar tímabundn-
ar tilslakanir þar um í kjölfar vopna-
hléssamkomulagsins 2002, þegar
tígrarnir féllust á sjálfstjórnarsvæði.
Meginástæða þess að tígrarnir
hafa verið hraktir á flótta nú er sú
ákvörðun stjórnarinnar að beita þá
fullri hörku eftir að endanlega var
horfið frá vopnahléssamkomulaginu
í janúarmánuði í fyrra, þrátt fyrir al-
þjóðlegan þrýsting um að fara frek-
ar samningaleiðina í deilunni. Á
sama tíma hefur hægt og sígandi
dregið úr hernaðarmætti tígranna
en að mati sérfræðinga hafa þeir nú
aðeins um 2.000 menn undir vopn-
um, eða nokkuð innan við einn
hundraðasta af liðsstyrk stjórnar-
hersins.
Sigur í höfn yfir
tamíl-tígrunum?
Reuters
Mannskaði Óttast er 100 óbreyttir
borgarar hafi fallið í átökum fyrir
helgi. Þessi tamílastúlka særðist.
Stjórnin á Srí Lanka telur að 26 ára átökum sé nær lokið
Srí Lanka
Indland
Malasía
Indónesía
Filippseyjar
Kína
Taívan
Taíland
Nepal
Víetnam
1948 Eyjan Ceylon fær sjálfstæði frá
Bretum. Verður að Srí Lanka 1972.
1956 Stjórnin ákveður að tungumál
þjóðarbrotsins sinhala skuli verða
opinbert tungumál landsins, sem
leiðir til þess að tamílar upplifa sig
enn einangraðri í ríkinu.
1976 Frelsishreyfing tamíla (LTTE)
stofnuð.
1983 Borgarastríð brýst út eftir árásir
tamíla á stjórnarhermenn. Talið er að
yfir 70.000 manns hafi síðan legið í
valnum.
2002 Vopnahléssamkomulag undirritað.
2004 Karuna liðþjálfi segir skilið við
LTTE. Um 6.000 uppreisnarmenn
ganga til liðs við hann.
2008 Stjórnin riftir vopnahléssamkomu-
laginu, á sama tíma og herinn
þrengir að tígrunum.
2009 Stjórnin lítur svo á að megin-
átökum hafi lokið 25. janúar 2009.
Eftir Jóhönnu Maríu Vilhelmsdóttur
jmv@mbl.is
RÍKI Evrópusambandsins (ESB)
vilja aðstoða bandarísk yfirvöld við
lokun Guantanamo-fangabúðanna
þó að einstök ríki séu ekki reiðubúin
til að samþykkja að taka við föngum
að svo stöddu. Þetta kom fram eftir
fund utanríkisráðherra ESB í gær.
Ákvörðun í höndum hvers ríkis
Utanríkisráðherrar 27 aðild-
arríkja ESB ræddu örlög allt að 60
fanga sem ekki geta snúið aftur til
heimalanda sinna verði fangabúð-
unum lokað, þar sem þeirra bíða of-
sóknir eða dauði.
Franski utan-
ríkisráðherrann,
Bernard Kouc-
hner, sem fór fyr-
ir fundinum,
sagði að hvert
ríki fyrir sig yrði
að ákveða hvort
það tæki við föng-
um. Mörgum
spurningum væri ósvarað eins og
hvort fangarnir yrðu meðhöndlaðir
sem flóttamenn eða hælisleitendur,
hvort þeir þyrftu mikla örygg-
isgæslu eða hvort þeir væru hrein-
lega of hættulegir til að þeim yrði
hleypt til Evrópu.
Kouchner sagði jafnframt að lík-
lega yrði farið fram á að sérfræð-
ingar á vegum ESB heimsæktu fang-
elsið og tækju viðtöl við fangana.
„Þetta er erfitt lögfræðilega þar
sem hvert landanna 27 hefur tekið
mismunandi afstöðu og hefur mis-
munandi lagaramma,“ sagði Kouc-
hner. Samkvæmt bandarískum yf-
irvöldum eru um 100 af þeim
rúmlega 240 föngum í Guantanamo-
fangelsinu álitnir of hættulegir til að
verða látnir lausir. Um 60 fangar eru
tilbúnir til lausnar en verða ekki
sendir til heimalanda sinna vegna
hættu á ofsóknum.
Vilja upplýsingar um fangana
Bernard Kouchner
 ESB íhugar að taka við föngum úr Guantanamo að uppfylltum öryggiskröfum
 Hvert ESB-ríki fyrir sig verður að ákveða hvort tekið verður á móti föngum
Í HNOTSKURN
»ESB hefur ekki enn boristformleg beiðni frá Banda-
ríkjunum um að taka við föng-
um frá Guantanamo.
»Líklegt þykir að Þjóð-verjar, Svíar, Írar og Finn-
ar bjóði fram aðstoð sína.
»Hollendingar segja Guant-anamo-búðirnar mistök
Bandaríkjastjórnar sem hún
verði að leysa.
Jabaliya. AFP. | Hamas-samtökin
bera mikla ábyrgð á átökunum á
Gaza á síðustu vikum, að því er Lo-
uis Michel, sem fer með þróunar-
mál og mannúðaraðstoð hjá
Evrópusambandinu, lét hafa eftir
sér í heimsókn til Gaza í gær.
Ítrekaði Michel þau skilyrði ESB
fyrir því að sambandið beiti sér í
friðarviðræðum milli Ísraels og
Palestínumanna að Hamas viður-
kenni tilverurétt Ísraelsríkis og láti
af vopnuðum árásum.
Útilokaði Michel, sem er þekktur
fyrir gagnrýni á Ísraelsstjórn, við-
ræður við Hamas, með vísun til þess
að þar færu hryðjuverkasamtök
Þá væri óþolandi að ESB, helsti
bakhjarl Palestínumanna, kostaði
uppbyggingu mannvirkja þar sem
væru jafnharðan brotin niður.
Bera mikla
ábyrgð