Morgunblaðið - 27.01.2009, Blaðsíða 22

22 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. JANÚAR 2009
EFTIR hörmungar
helfararinnar sáu Sam-
einuðu þjóðirnar aumur
á Guðs útvöldu þjóð og
bjuggu henni skjól í
Palestínu. Þeir sem fyr-
ir voru máttu víkja fyr-
ir voninni um að nú yrði
heimurinn friðsamlegri.
Vonin varð ekki að veruleika og hefur
Ísraelsríki átt í illdeilum við heilan
menningarheim allt frá stofnun rík-
isins árið 1948. Þegar stofnendur rík-
isins fengu sig á dögunum fullsadda
og kröfðust vopnahlés skelltu Ísraelar
við skollaeyrum og létu sprengjum
rigna yfir Palestínu sem aldrei fyrr.
Meðal vopna voru svokallaðar
DIME-sprengjur, „Dense Inert Me-
tal Explosives“. „Dense“ vísar til
hárrar eðlisþyngdar og „Inert“ vísar
til þess að málmurinn hvarfast ekki
við sprenginguna eins og t.d. gerist í
álduftssprengjum, þ.e. „thermobarric
bombs“, þar sem afl sprengingarinnar
á rætur að rekja til orkulosandi efna-
hvarfs þar sem ál oxast yfir í áloxíð,
sem er öfugt ferli við það sem gerist
við frumframleiðslu á áli. Þó að málm-
urinn í DIME-sprengjum hvarfist
ekki veldur hann banvænum efna-
hvörfum í líkama þeirra sem fyrir
honum verða þar sem hann skemmir
frumur svo úr verður krabbamein.
Til þess að lágmarka viðbjóð stríðs-
reksturs hafa Sameinuðu þjóðirnar
m.a. komið sér saman um reglur sem
settar eru fram í Genfarsáttmálanum.
Eitt af því sem þar kemur fram er að
óheimilt er að nota sprengjur sem
særa með ögnum eða efnum sem ekki
greinast með röntgenmyndatöku.
Þetta er meðal þeirra ákvæða sem
brotið var á í ólöglegu innrásarstríði
Ísraels. Það er með ólíkindum að ríki
sem á tilveru sína Sameinuðu þjóð-
unum að þakka skuli komast upp með
að hafa að engu samþykktir og fyr-
irmæli stofnenda sinna. Ísrael hefur í
gegnum tíðina skákað í skjóli Banda-
ríkjanna sem hafa ítrekað á vettvangi
Sameinuðu þjóðanna beitt sér til þess
að verja hagsmuni og gjörðir Ísraela
gagnvart nágrannaþjóðum sínum.
DIME-sprengjur eru sprengjur
sem þróaðar voru af Bandaríkjaher,
að sögn með það fyrir augum að
sprengja voldug mannvirki og ramm-
gerð hernaðartól. DIME-sprengjum
var ætlað að vera arftakar úraníum-
sprengna, „Depleated Uranium
bombs“. Eftir því sem ég best veit eru
Ísraelar einir um að hafa notað
DIME-sprengjur í hernaði og tíma-
setningin bendir til þess að sú notkun
hafi verið hluti af þróun vopnsins,
e.t.v. einhvers konar verktaka fyrir þá
sem að þróun þeirra standa.
DIME-sprengjur voru fyrst not-
aðar í árásunum á Gaza sumarið 2006
en þá voru þær enn á þróunarstigi og
gerði Bandaríkjaher á
þeim tíma ráð fyrir að
þær yrðu tilbúnar til
notkunar árið 2008.
Þrátt fyrir að hörmuleg-
ar afleiðingar þessara
vopna hafi strax komið í
ljós í þessum árásum var
þeim enn á ný látið rigna
yfir þéttbýlasta land-
svæði heims. Norski
læknirinn Mads Gilbert,
sem staðið hefur í
ströngu á Gaza-svæðinu,
segist hafa fyrir því sannanir.
DIME-sprengjur gefa af sér gríð-
arlegt högg sem dofnar tiltölulega
fljótt, bara á fáeinum metrum. Þó að
höggið dofni fljótt fer innihaldið
lengra. DIME-sprengjur innihalda
öragnir, svo smáar að það kann að
vera réttara að tala um ryk eða duft.
Duftið er blanda sem samanstendur
af þungum málmun, mestmegnis wol-
fram (tungstein) en auk þess nikkel og
kóbalt. Vitað er að wolframduft er
krabbameinsvaldandi. Er því eins víst
að þeir sem lifa af sjálfa spreng-
inguna, en verða fyrir innihaldinu,
hljóti á síðari stigum hægan dauð-
daga. Sár þeirra sem verða fyrir
DIME-sprengjum gróa illa og þó
sýnileg sár á skinni kunni að vera smá
getur málmurinn valdið banvænum
skaða á innri líffærum. Þá er rétt að
hafa hugfast að krabbameinsvaldandi
málmduftið sem dreifist yfir svæðið er
komið til að vera enda ekki hvarf-
gjarnir málmar, sbr. orðið „Inert“ í
nafni sprengnanna.
Mikilvægt er að fram fari rann-
sóknir á framferði Ísraela á Gaza-
svæðinu og að hvers kyns brot á Genf-
arsáttmálanum verði til lykta leidd.
Það er algjörlega óþolandi hvernig
herveldi á borð við Ísrael kemst upp
með að fara sínu fram og hundsa til-
mæli og sáttmála stofnenda sinna.
Ábyrgð Sameinuðu þjóðanna er mikil
og hana ber að axla.
Helstu heimildir:
Viðtal við dr. Mads Gilbert http://
www.youtube.com/watch?v=ZVAVsvyrECs
The DIME Bomb: Yet another genotoxic
weapon – James Brooks, Al-Jazeerah, des-
ember 2006. http://usa.mediamonitors.net/
content/view/full/38389
Dime bombs leave Israel’s victims with mys-
tery wounds, http://www.belfasttelegr-
aph.co.uk/news/world-news/dime-bombs-
leave-israels-victims-with-mystery-
wounds-14145665.html
Efnahernaður
og vopnaþróun
á Gaza?
Bergur Sigurðsson
skrifar um DIME-
sprengjur sem sagt
er að Ísraelar noti á
Gaza
Bergur Sigurðsson
» Sameinuðu þjóð-
unum ber að axla
ábyrgð sína og rannsaka
vopnanotkun Ísraela á
Gaza-svæðinu svo brot á
Genfarsáttmálanum
megi verða til lykta
leidd.
Höfundur er umhverfisefnafræðingur
og stuðningsmaður frjálsrar
Palestínu.
FERÐAÞJÓN-
USTA fatlaðra er
þekkt félagslegt úr-
ræði sem kom fram í
dagsljósið þegar fatlað
fólk fór að skríða út af
stofnunum landsins,
hægt og bítandi. Í dag
er þessi „þjónusta“
hugsuð sem eins konar stræt-
isvagnar fyrir fatlað fólk. Munur er
auðvitað mikill og það er ekki á
nokkurn hátt hægt að líta á stræt-
isvagnakerfið og ferðaþjónustu fatl-
aðra sem einhverjar hliðstæður.
Þegar farþegi ætlar að nýta sér
ferðaþjónustuna þarf hann auðvitað
fyrst af öllu að senda inn formlega
umsókn (að minnsta kosti tvisvar
sinnum á ári) til síns sveitarfélags til
þess að fá leyfi til að nýta sér þessa
þjónustu. Að því leyfi fengnu á hann
að panta ferðina með minnst dags
fyrirvara, sem er svo sem ekkert
stórmál. Það sem er hins vegar stór-
mál í þessu samhengi og veruleiki
nánast allra þeirra sem þurfa að
nota þessa þjónustu er að ekki er
hægt að treysta því að ferðapönt-
unin standist. Hér á ég ekki við
fimm til tíu mínútur til eða frá, stöku
sinnum. Ég á við hálftíma til fimmtíu
mínútna seinkun, ekki stöku sinnum,
heldur oft, jafnvel oft í viku. Svo
kemur það auðvitað fyrir að bíllinn
kemur bara alls ekki og þá eru góð
ráð dýr. Ég veit ekki hversu mörg-
um klukkutímum ég eyði í hverjum
mánuði, starandi út um gluggann í
þeirri von að hvítur bíll með blátt
merki renni í hlaðið.
Nú finnst eflaust sumum ég vera
að velta mér upp úr einhverju „yf-
irstéttarvandamáli“ í stað þess að
vera þakklát fyrir það sem ég þó hef.
Auðvitað hef ég það mjög gott, bú-
andi á Íslandi, og ég er afar þakklát
fyrir það. Ég tel þó að mitt hlutverk
sé ekki bara að þegja og brosa. Fyrir
mér er þessi þjónusta
sem í boði er fyrir fatl-
aða raunverulegt
vandamál sem fáir
virðast átta sig á. Ég
upplifi og heyri nánast
daglega eitthvað nei-
kvætt um þessa „þjón-
ustu“.
Í fötlunarfræðum er
fötlun skoðuð út frá fé-
lagslegu sjónarhorni
og þá er gjarnan talað
um að samfélagið
„fatli“ einstaklinginn.
Það er, að skert geta einstaklingsins
kemur fyrst og fremst til vegna þess
úrræðaleysis sem ríkir í samfélag-
inu. Ég hef verið mátulega hlynnt
þessari nálgun hingað til. Ég hika þó
ekki við að fullyrða að ferðaþjónusta
fyrir fatlaða, í þeirri mynd sem hún
er í dag, fatlar fólkið sem hana not-
ar.
Ég efast um að fólk átti sig al-
mennilega á því hversu heftandi
þessi þjónusta er í raun. Vegna þess
hve ótraust og ónákvæm ferðaþjón-
ustan er verður það hið mesta mál
fyrir mig að geta stundað þá vinnu
sem ég stefni á að gera. Ég stunda
nám í framhaldsskóla þar sem mik-
ilvægt er að vera stundvís. Því miður
hef ég margoft verið of sein vegna
tafa ferðaþjónustunnar. Þar að auki
hef ég nú þegar starfað við stunda-
kennslu við háskóla hér á landi og
þegar ég sinni þeirri vinnu get ég
ekki með nokkru móti nýtt mér
þjónustuna. Ég get ekki verið hálf-
tíma of sein í kennslustund þar sem
ég sjálf er kennarinn. Vanvirðing við
minn tíma er algjör. Ég þarf þá al-
farið að treysta á góða vini og hug-
ulsama ættingja sem jafnvel
skreppa frá á miðjum vinnudegi til
þess að ég komist í mína vinnu.
Það er deginum ljósara að það fyr-
irkomulag sem nú ríkir hentar flest-
um mjög illa. Úrræðaleysið er mikið
og engin lausn virðist sjáanleg. Ég
er þó þeirrar skoðunar að stærsta og
erfiðasta vandamálið (í þessu máli)
sé það viðhorf sem virðist enn ríkja í
samfélaginu. Hugsunin virðist vera
sú að fatlaðir eru ekki mikilvægir,
þeim liggur ekkert á, þeir þurfa ekk-
ert endilega að mæta á réttum tíma
því þeir eru hvort sem er ekki að
sinna neinu mikilvægu hlutverki.
Það gefur augaleið að lítil þörf þykir
á breytingum ef þetta viðhorf ræður
ríkjum.
Staðreyndin er sem sagt sú að ég
get menntað mig mikið í því ágæta
menntakerfi sem við höfum á Ís-
landi. Ég get tekið margar há-
skólagráður og jafnvel sérmenntað
mig á ákveðnu sviði. Ég sæki um
vinnu sem ég hef mikinn áhuga á og
er tengd minni sérþekkingu. Hreyfi-
hömlun mín sem slík hamlar mér
ekkert í þessari vinnu. Þetta er
ábyrgðarfullt starf og í því felst mik-
ið innanbæjarflakk þar sem ég þarf
að sitja fjölda funda og mæta á ýms-
ar uppákomur. Ég þarf að hafna
þessu starfi vegna þess að það er
ekki nokkur leið fyrir mig að sinna
því sökum ferðaþjónustunnar sem í
boði er fyrir mig. Viðhorfið að fatl-
aðir séu byrði á samfélaginu lifir
greinilega enn góðu lífi. Það virðist
gleymt og grafið að notendur þess-
arar þjónustu eru fullgildir þegnar
samfélagsins og hafa margt fram að
færa til þessa samfélags ef þeir að-
eins fá tækifæri til þess.
Samfélagið hefur fatlað mig og
gert mínar þarfir og þekkingu óþarf-
ar og lítils virði.
Gætir þú sinnt þeirri vinnu sem
þú sinnir og gert allt hitt sem gera
þarf á hverjum degi ef sú ferðaþjón-
usta sem ég þarf að nota væri eina
úrræðið sem í boði væri?
Ferða„þjónusta“ fatlaðra
Embla Ágústsdóttir
segir að það viðhorf
að fatlaðir séu byrði
á samfélaginu lifi
enn góðu lífi
ȃg veit ekki hversu
mörgum klukkutím-
um ég eyði í hverjum
mánuði, starandi út um
gluggann í þeirri von að
hvítur bíll með blátt
merki renni í hlaðið.
Embla Ágústsdóttir
Höfundur er framhaldsskólanemi
og stundakennari.
UNDANFARIÐ
hafa raddir lýst eftir
viðbrögðum hinna and-
legu leiðtoga þjóð-
arinnar mitt í þeim að-
stæðum sem þjóð okkar
er stödd í. Ég hef verið
spurð: „Af hverju segið
þið ekkert, hvar eru
ykkar raddir?“ Ég fagna breyttu við-
horfi því stutt er síðan mörg okkar
börðust hart gegn röddum sem
kvörtuðu undan hinum andlegu leið-
togum, við vorum of hávær og kirkjan
allt of áberandi innan stofnana sam-
félagsins. Í takt við ríkjandi frjáls-
hyggju fengu þessar raddir ýmsu
áorkað.
Þrátt fyrir það höfum við ekkert
farið, við erum þar sem við höfum
alltaf verið. Strax í október á síðasta
ári sendi biskup Íslands tilmæli til
allra presta og sóknarnefnda um að
auka bæna- og kyrrðarstundir, vera
sýnilegri, og var því mætt um leið.
Sums staðar kom í ljós að þörfin var
ekki fyrir hendi utan þess sem hefð-
bundið var en annars staðar eru þess-
ar stundir vel nýttar. Víða í kirkjum á
höfuðborgarsvæðinu eru guðsþjón-
ustur og bænastundir á ýmsum tím-
um sólarhringsins flesta daga vik-
unnar. Á landsbyggðinni er þjónusta
kirkjunnar í takt við samfélagið sem
hún þjónar. Innan kirkjunnar fer
fram fjölbreytt starf. Á www.kirkj-
an.is, heimasíðu kirkjunnar, má finna
greinargóðar upplýsingar um þá
þjónustu sem kirkjan veitir. Þar birt-
ast daglega nýir pistlar
og prédikanir sem tala
inn í aðstæður okkar í
dag. Þar má finna gagn-
rýni á okkur sjálf og
þjóðfélagið en þar má
einnig finna huggun og
hinn kristna boðskap
vonarinnar í erfiðum
aðstæðum.
Það væri ekki hlut-
verk kirkjunnar eða
hinna andlegu leiðtoga
að úthrópa ákveðna ein-
staklinga og heimta eitt
frekar en annað. Mótmælin sem í dag
eru hávær eru ekki einsleit, þar er að
finna margar raddir og ekki endilega
eina lausn. Þau sem innan kirkjunnar
starfa sinna þessum ólíku röddum.
Við mætum því fólki sem glímir við
vonleysi og efnahagsþrengingar og
hughreystum í krafti trúarinnar, í
bæn og með áþreifanlegri innan-
landsaðstoð Hjálparstarfs kirkj-
unnar. Við heyrum í lögreglumönn-
um og fjölskyldum þeirra sem óttast
aukið ofbeldi í mótmælum. Við hlust-
um á reiðina, sýnum henni skilning en
hvetjum til þess að beina henni í rétt-
an farveg. Við mætum alþing-
ismönnum og þeirra fjölskyldum sem
einnig óttast um hag sinn, hag þjóð-
arinnar, aukið álag. Við sinnum börn-
unum okkar allra og stöndum með
þeim, hlustum á þau og reynum að
lesa í orð, áhyggjur eða gleði.
Barnastarf kirkjunnar er með
sama sniði og undanfarin ár, þar er
gegnumgangandi þema. Efni vetr-
arins var unnið og skipulagt fyrir um
ári og byggist á þeim gildum sem hin
kristna trú hefur staðið fyrir alla tíð.
Fyrsta ritningarversið sem börnin
áttu að læra er ríflega 2000 ára gam-
alt: „Hvar sem fjársjóður þinn er þar
mun og hjarta þitt vera.“ Í vetur höf-
um við notað fjársjóðskistu og þegar
börnin sáu kistuna fyrst héldu þau að
hún væri full af gulli. En svo var rætt
um fjársjóði í víðara samhengi og
auðvitað komust börnin að þeirri nið-
urstöðu að fjársjóðir þyrftu ekki að
vera gull, heldur voru þau sjálf fjár-
sjóður, fjölskyldan, vinirnir, umhverfi
okkar, trúin, vonin og bænin. Dag-
lega mætum við börnunum, þjóðinni,
eins og við höfum gert í mörg ár. Við
erum einmitt til staðar í trausti þess
að við höfum verið hér áður og áfram
boðum við hinn kristna boðskap,
þann hinn sama og áður. Boðskap
sem þjóðin okkar hefur áður stutt sig
við og treyst á þegar meiriháttar áföll
hafa dunið yfir. Boðskap sem miðlað
er á stundum gleði og tímamótum
fólks í kirkjunni við skírnir, ferm-
ingar, hjónavígslur. Boðskap sem við
höllum okkur að í sorginni við veik-
indi eða dauða sem skeytir engu um
ástandið í þjóðfélaginu. Í þeim að-
stæðum sem og aðstæðum þjóð-
félagsins talar hin kristna trú og hinir
andlegu leiðtogar hennar og hún er til
staðar fyrir öll þau sem til hennar
leita og hún leitar einnig þeirra sem
hana vilja finna eins og alltaf áður.
Rödd þjóðkirkjunnar
Guðbjörg Arn-
ardóttir fjallar um
þjóðkirkjuna og
ástandið í þjóð-
félaginu
»Daglega mætum við
börnunum, þjóðinni,
eins og við höfum gert
um aldir og í trausti þess
boðum við áfram hinn
sama kristna boðskap.
Guðbjörg Arnardóttir
Höfundur er sóknarprestur
í Odda á Rangárvöllum.
MORGUNBLAÐIÐ birtir alla út-
gáfudaga aðsendar umræðugreinar
frá lesendum. Blaðið áskilur sér rétt
til að hafna greinum, stytta texta í
samráði við höfunda og ákveða hvort
grein birtist í umræðunni, í bréfum
til blaðsins eða á vefnum mbl.is.
Blaðið birtir ekki greinar, sem eru
skrifaðar fyrst og fremst til að
kynna starfsemi einstakra stofnana,
fyrirtækja eða samtaka eða til að
kynna viðburði, svo sem fundi og
ráðstefnur.
Innsendikerfið
Þeir sem þurfa að senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðs-
ins. Formið er undir liðnum „Senda
inn efni“ ofarlega á forsíðu mbl.is.
Einnig er hægt að slá inn slóðina
www.mbl.is/sendagrein.
Ekki er lengur tekið við greinum
sem sendar eru í tölvupósti.
Í fyrsta skipti sem formið er notað
þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið, en næst þegar kerfið er notað
er nóg að slá inn netfang og lykilorð
og er þá notandasvæðið virkt.
Ekki er hægt að senda inn lengri
grein en sem nemur þeirri hámarks-
lengd sem gefin er upp fyrir hvern
efnisþátt en boðið er upp á birtingu
lengri greina á vefnum.
Nánari upplýsingar gefur starfs-
fólk greinadeildar.
Móttaka aðsendra greina