Morgunblaðið - 20.02.2009, Blaðsíða 18

18 Daglegt líf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 2009
Eftir Bergþóru Njálu Guðmundsdóttur
ben@mbl.is
Þ
að getur skipt sköpum fyrir heim-
ilisbudduna hvar matvara er keypt
inn til heimilisins. Þetta sýnir ný
verðkönnun ASÍ svo um munar.
Allt að 348,1% verðmunur reynd-
ist vera á pasta í verðkönnuninni sem fór fram
í ellefu verslunum á höfuðborgarsvæðinu á
þriðjudag. Munurinn á hæsta og lægsta verði
reyndist alltaf vera mikill en minnstur var
hann á AB-mjólk þar sem hann var 30,8 pró-
sent.
Kannað var verð á 40 vörutegundum og
reyndist Bónus oftast með lægsta verðið eða í
28 skipti. Verslunin 10-11 í Glæsibæ var hins
vegar oftast með hæsta verðið eða í 16 til-
fellum. Raunar sýnir könnunin skýrt að svo-
kallaðar klukkubúðir eru með hæstu verðlagn-
inguna því í öðrum 15 tilfellum var verslunin
11-11 við Laugaveg með hæsta verðið.
Mestur verðmunur í könnuninni var á pasta
þar sem kílóverðið var 578 krónur í 10-11 en
129 krónur í Kaskó. Verðmunurinn er 348% en
miðað var við lægsta kílóverð af pasta í versl-
ununum. Minnsti verðmunurinn reyndist hins
vegar vera á vörum sem eru forverðmerktar af
framleiðendum, líkt og ostum, viðbiti, mjólk-
urvörum og áleggi.
Formerking í raun verðsamráð
ASÍ bendir á að iðulega sé aðeins krónu
verðmunur á vörutegundum milli Bónuss ann-
ars vegar og þeirrar lágverðsverslunar sem er
næstódýrust, en undir lágverðsverslanir falla
auk Bónuss Krónan, Nettó og Kaskó. Sé ein-
göngu litið til þessara verslana reyndist mesti
verðmunurinn vera á pasta, brauðmeti, kexi,
morgunkorni, kjöti og áleggi. Þannig var pasta
dýrast í Krónunni þar sem kílóverðið var 398
krónur en ódýrast í Kaskó þar sem það var 129
krónur. Mismunurinn er 209%.
Að sögn Esterar Sveinbjarnardóttur, verk-
efnastjóra verðlagseftirlits ASÍ, er svipað verð
í lágverðsverslununum, sé litið til þeirra sér-
staklega, enda virðist samkeppnin mest þeirra
á milli. Meiri verðmunur sé í svokölluðum
þjónustuverslunum, sem í könnuninni eru
Fjarðarkaup, Hagkaup, Nóatún og Samkaup-
Úrval, sem allar hafa nokkuð breitt vöruúrval.
Af þessum verslunum var Fjarðarkaup oftast
með lægsta verðið, eða í 26 skipti af 40. Í þess-
um verslunum var minnsti verðmunur á osti,
viðbiti og mjólkurvörum en mestur verðmunur
á ávöxtum, grænmeti, dósamat og þurrvöru.
Ef litið er á klukkuverslanirnar einar sér,
þ.e. 11-11, 10-11 og Samkaup-Strax, þá reynd-
ust þær dýrastar og sömuleiðis með meiri
verðmun sín á milli en verslanirnar í hinum
flokkunum tveimur. Af þeim var Samkaup-
Strax ódýrust, eða í 25 skipti af 40, og 10-11
dýrust í 20 skipti af 40. Mestur verðmunur
reyndist vera á ávöxtum, dósamat og þurrvöru
í þessum verslunum.
Ester segir það vekja athygli hversu lítill
verðmunur er á vörum sem eru forverðmerkt-
ar, s.s. ostum og áleggi. „Þar er verðið eig-
inlega það sama, óháð því hvar er verslað,“
segir hún. „Í raun er ólöglegt að formerkja
vörur því í því felst ákveðið verðsamráð enda
kemur í ljós að nánast engin samkeppni er í
verði þeirra. Þessu ætti neytendastofa að taka
á.“ Frávik frá formerktu verði kemur oftast
fram í afslætti á kassa sem Ester bendir á að
geri erfitt um vik að vita nákvæmlega hvað
borga eigi fyrir vöruna. Þá séu pakkastærðir
mjög mismunandi milli verslana þótt um sömu
vöru sé að ræða, sem geri allan verðsam-
anburð erfiðari hjá neytendum. „Við þurfum
t.d. að reikna út lægsta kílóverðið til að geta
borið þetta saman,“ segir hún.
Hilluverðið gildir
Könnunin fór þannig fram að skráð var nið-
ur hilluverð vörunnar eða það verð sem neyt-
andinn hefur upplýsingar um inni í búðinni.
Bendir Ester á að samkvæmt lögum gildi það
verð og stemmi verðið á kassanum ekki við það
verð eigi neytandinn kröfu á því að lægra verð-
ið verði látið gilda. Þegar skýrt var gefið til
kynna að veittur væri afsláttur af merktu verði
við kassa var skráð afsláttarverð. Reiknað var
út kílóverð varanna í því skyni að auðvelda
verðsamanburð þar sem pakkastærðir eru
sem fyrr segir ákaflega ólíkar milli verslana.
Könnunin var gerð í Bónus Spönginni,
Krónunni Fiskislóð, Nettó Mjódd, Kaskó Vest-
urbergi, Hagkaupum Holtagörðum, Fjarð-
arkaupum Hólshrauni, Nóatúni Þjóðhild-
arstíg, Samkaupum-Úrvali Miðvangi,
Samkaupum Strax Suðurveri, 11-11 Lauga-
vegi og 10-11 Glæsibæ. Tekið er fram að að-
eins sé um beinan verðsamanburð að ræða, en
ekki lagt mat á gæði eða þjónustu söluaðila.


  


 

 
,! ($$ 3 / 1'((
% 2..
:
 +3.
J
 
+
&!+
4'!# 
3..
)
< 

 
'<5

!  
7(/& $'& 3 /3 ("'3"
 


!
KL
M#
3! KL
4 KL
C8
 #

%KL
4
N4
% KL
?
&
"
+.! 
!

8  (3 9&
4 !
   !
7!

9KL
G


!!/<+-1+!
(


"+!
?

 
+!
:1!/ (3 2((
N

,++7 

*
 9
M

!  

 KL
' @
!
!
 

 
@
& 


< 

 
6
!
 
KL
800$ &3 ''1/
6
*F
!
3..
GO
A!  
GHO!!
!
KL
;& $3  #"/& $
 +!KL
'
+!KL
&


+!KL
(

4
% +!KL
8


+!KL
 KL

O

KL
&
!!"*<7  !"

OO
9KL
:6'' (!# $"$3 !"''
'

 < 

 

 < 

 
:
O
O

-
P #
!
KL
%&$"# $!(
M
 <&
# ## 6
*;<+/!#!!

<#(=01(
4


 Q!
 #KL


 M KL
























 
 
 
 

 


 






 




 









 




? 
  
 
  
R!! R!! !
!




















 

 

 


























"

#





 


 


 
 









 




 

 












%










 




 


 





















&

!
!
"#










 







 


























!

$

 

&'






 




 



 


























%

#

()
*

+)




















 
















 













'(



$

#
*,

%

&'





 




 



 


 
 






















&
!
)


&











 



 























 







)





































 



-

$)














 


 
 






 




 















.
*
+.




















 


 

















 

 













 
 
 




 

 
 








 











 


 
 






 



















 













  

 

 






















L? 
!  
Mikill munur á matarverði
 Allt að 348% verðmunur á pasta  Klukkubúðirnar eru dýrastar  Minnstur verðmunur reyndist
á forverðmerktum vörum  Mismunandi pakkastærðir gera verðsamanburð erfiðan fyrir neytendur