Morgunblaðið - 23.08.2009, Síða 4

4 FréttirVIKUSPEGILL
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. ÁGÚST 2009
ÚRVAL ÚTSÝN ~ LÁGMÚLA 4 ~ 108 REYKJAVÍK ~ SÍMI 585 4000 ~ FAX 585 4065 ~ INFO@UU.IS
ÚRVALSFÓLK
FERÐAKYNNING 2009-2010
Ferðakynning Úrvalsfólks 2009-10
– ferðakynning, skemmtun og veitingar
Við bjóðum upp á ferðakynningu á haust- og
vetrarferðum í dag, 23. ágúst, milli 13:00-16:00 í
Lágmúla 4, 108 Reykjavík.
Fyrri ríkisstjórn kynnti til sögunnar
aðgerðir í þágu heimilanna í nóv-
ember. Ein aðgerðin var að lögfesta
tímabundnar heimildir til inn-
heimtumanna ríkissjóðs um mögu-
lega niðurfellingu dráttarvaxta,
kostnaðar og gjalda í sérstökum
skýrt afmörkuðum tilfellum.
Leiðin var ekki fær
Í svari fjármálaráðuneytisins við
fyrirspurn blaðamanns segir að
strax hafi komið í ljós að þessi leið
væri ekki fær. Það gengi ekki að
fella niður dráttarvexti almennt, því
þá er engin ástæða fyrir fólk að
borga skatta á tilskildum tíma. Það
gengi ekki heldur að fella niður
dráttarvexti hjá einstaka aðilum,
nema það hafi verið stjórnvöldum að
kenna að dráttarvextirnir lögðust á,
því í því fælist mismunun í inn-
heimtu skatta. Ekki er hægt að út-
færa í reglur einhverjar viðmiðanir
um hverjir skuli sleppa við dráttar-
vexti og hverjir ekki.
Á móti kemur að dráttarvextir
vegna skattkrafna hafa verið lækk-
aðir og verið er að breyta greiðslu-
röð vegna innborgana á skattskuldir
þannig að fyrst sé greitt inn á
höfuðstól áður en teknir séu drátt-
arvextir.
Lögum um dráttarvexti hefur ver-
ið breytt þannig að frá 1. apríl til
áramóta verði dráttarvextir á skatt-
kröfum 15%, í stað almennra drátt-
arvaxta sem í dag eru 25%. Lækki
almennir dráttarvextir eiga drátt-
arvextir af skattkröfum að lækka
enn frekar í samræmi við það.
Annað sem gert hefur verið:
Skuldajöfnun barnabóta var felld
niður frá 1. janúar og því er ekki
hægt að skuldajafna barnabætur
upp í vangreidd opinber gjöld. Þá
var skuldajöfnun vaxtabóta á móti
lánum Íbúðarlánasjóðs felld niður.
Aukinn sveigjanleiki
Fjármálaráðuneytið beindi til-
mælum til innheimtumanna um auk-
inn sveiganleika í samningum um
gjaldfallnar skattakröfur og er til að
mynda hægt að lækka greiðslur við
gerð greiðsluáætlana um launa-
afdrátt, í allt að 5.000 kr. á mánuði.
Tollstjóri hefur sent frá sér yfirlit
um breytt verklag við innheimtu
vegna efnahagsörðugleika sem fela
í sér þau úrræði sem gripið hefur
verið til en þau eru fleiri en þau sem
hér eru talin upp.
Aðgerðirnar
Eftir Ingvar Örn Ingvarsson
ingvarorn@mbl.is
F
rá bankahruninu hefur
ýmsu verið lofað í þágu
heimilanna, nú síðast
sérstakri skjaldborg.
Um mánaðamótin voru
sendir út álagningarseðlar, meðal
annars vegna söluhagnaðar hluta-
bréfa. Augljóst er að margar fjöl-
skyldur hafa fengið stóra bakreikn-
inga þegar skatturinn er gerður upp.
Vaninn hefur verið sá að gera þessa
reikninga upp á fimm mánuðum, en í
núverandi árferði getur það reynst
þrautin þyngri.
Í lok júlí var tilkynnt að hægt væri
að dreifa skattgreiðslum yfir lengri
tíma en fimm mánuði, með síðasta
gjalddaga í desember, eins og vaninn
hefur verið hingað til. Tollstjóri og
innheimtumenn voru því búnir undir
að greiðendur skatta myndu vilja
dreifa greiðslunum á lengri tíma.
Þetta er eitt af úrræðunum sem
stjórnvöld bjóða upp á til að dempa
áhrif bankahrunsins, enda hafa
tekjur margra dregist verulega sam-
an á sama tíma og útgjöld aukast.
Skatturinn sem kemur til greiðslu nú
miðast hins vegar við síðasta ár þeg-
ar hið meinta góðæri réð ríkjum og
skatttekjurnar eftir því.
Það er hins vegar óljóst hvað þetta
úrræði felur í sér og hvort það er í
samræmi við yfirlýsingar rík-
isstjórnarinnar frá því í nóvember.
Dráttarvextir í dreifingu
Snorri Olsen tollstjóri segir að
misjafnt sé í hvaða stöðu fólk sé en
um sé að ræða tekjuskatta eða fjár-
magnstekjuskatt sem komu til
greiðslu um síðustu mánaðamót. „Ef
um venjulega launþega er að ræða er
þetta venjulega dregið af laununum.
Þegar um stórar upphæðir er að
ræða geta menn komið til innheimtu-
manns og samið um lægri afdrátt. Þá
reynum við að taka tillit til aðstæðna
en viðkomandi þarf að átta sig á því
að hann verður að borga dráttarvexti
á meðan þetta er í vanskilum. Ef við-
komandi getur ekki borgað er horft
til þess hvaða tekjur menn hafa. Ef
fólk getur sýnt fram á að það eigi í
erfiðleikum með að greiða er hægt
að dreifa þessu á lengri tíma.“
Innheimtumenn eru tollstjórinn í
Reykjavík og úti á landi eru það
sýslumenn. Fólk þarf að snúa sér til
viðkomandi innheimtumanns til að
semja um lægri launaafdrátt. Stund-
um er þetta gert til einhverra mán-
aða að sögn Snorra og svo endur-
skoðað. „Þetta fer svolítið eftir
fjárhæðum og öðru og því ekki hægt
að segja að það sé einhver þumal-
puttaregla í þessu.“
Vanskil þótt samið sé
Spurður hvort skattgreiðslur
flokkist sem vanskil ef samið er um
lengri greiðslur svarar tollstjóri að
svo sé. „Jú, krafan er gjaldfallin,
þannig að þetta er ekki með þeim
hætti að kröfunni sé breytt í annars
konar skuld. Þetta er áfram skatt-
skuld, það eina sem gerist er að van-
efndaúrræðin fara ekki af stað. Það
eru vanskilavextir á þessu á meðan
og í dag eru þeir 15%, en þeir eru
ekki eins og þessir hefðbundnu
dráttarvextir þegar um opinber
gjöld er að ræða. Þessu er dreift á
fimm gjalddaga og ef viðkomandi
borgar skuldina á réttum tíma eru
engir dráttarvextir á því.“
Snorri tekur dæmi af manni sem
skuldar 500 þúsund krónur. „Til að
hafa einfalt dæmi höfum við þetta
500 þúsund, eða 100 þúsund á mán-
uði. Ef viðkomandi treystir sér til að
borga 50 þúsund krónur, þá þýðir
það að eftir fyrstu greiðslu eru 50
þúsund krónur komnar í vanskil.
Hann á að borga 100 þúsund en
borgar ekki nema 50 þúsund. Það er
sú fjárhæð sem myndi þá fara að
bera dráttarvexti.“
Staðgreitt eða uppgjör?
Snorri var einnig spurður hvort
mögulegt væri að staðgreiða t.d.
fjármagnstekjuskatt eða hvort að-
eins væri um að ræða uppgjör einu
sinni á ári. „Þetta er uppgjör, eins og
með aðra skatta. Þú ert í þeirri stöðu
að þú telur fram tekjur ársins 2008,
álagning kemur í ágúst 2009, ef þú
átt inni færðu endurgreitt strax, en
ef þú skuldar þá er því dreift á fimm
gjalddaga. Þú ert að borga skattinn
tólf mánuðum seinna. Þú sem venju-
legur launþegi færð ekki þetta tæki-
færi, það er tekið af þér strax. Það er
líka gert með fjármagnstekjur þar
sem bankinn tekur skatt strax. Þetta
er raunverulega afbrigðilegt þegar
um er að ræða tekjur sem eru ekki
staðgreiðsluskyldar eins og arður,
leiga og söluhagnaður. Slíkar tekjur
eru lögum samkvæmt borgaðar
seinna en aðrar.“
Ennfremur segir Snorri að ef auð-
veldara væri að dreifa greiðslunum
þá væri fólk líklegra til að láta þær
sitja á hakanum, hins vegar kemur
enginn vanskilakostnaður, utan
dráttarvaxta, ef samið er áður en
málið fer í innheimtu. „Ef við þurfum
að fara af stað með innheimtu þurf-
um við að greiða ákveðin gjöld til
sýslumanns út af fjárnámi og öðru
slíku, sá útlagður kostnaður er lagð-
ur á málið en enginn innheimtu-
kostnaður hjá okkur.“
Snorri segir að þeim tilmælum
hafi verið beint til innheimtumanna
ríkissjóðs að semja í þeim tilvikum
þar sem fólk leitar eftir lengri fresti.
Lögunum hefur líka verið breytt
þannig að dráttarvextir fóru úr um
það bil 25% niður í 15%. Vanskil á
opinberum skuldum eru semsagt
orðin hagstæðari, ef þannig mætti að
orði komast, en almenn vanskil, t.d.
hjá banka. Ef menn myndu segja að
það ættu ekki að vera nein van-
skilaviðurlög, þá væri heldur enginn
þrýstingur á að borga.
Snorri bendir ennfremur réttilega
á að á Norðurlöndunum er verra að
skulda opinber gjöld að því leytinu til
að menn geta lent á svörtum lista ef
þeir eru í vanskilum með opinber
gjöld og þá fæst engin fyrirgreiðsla í
lánakerfinu. Slíkt gerist ekki af hálfu
hins opinbera á Íslandi, vilji sé til
þess að hjálpa til.
Aðgerðir í þágu heimila?
 Álagningarseðlar vegna skatta voru sendir út um síðustu mánaðamót
 Mörgum getur reynst þrautin þyngri að greiða skattaskuld í aðeins fimm greiðslum
Morgunblaðið/Golli
Erfitt Álagningarseðlar geta í mörgum tilfellum byggt á tekjum sem jafnvel hafa horfið í hruninu. Þeir sem eiga í
erfiðleikum með að standa í skilum geta leitað til innheimtumanna og dregið úr greiðslubyrðinni.
Viðmælandi blaðsins, sem ekki vill
láta nafns síns getið, segir frá
reynslu sinni af skattauppgjöri í
Danmörku.
„Við fengum bakreikning frá
danska skattinum þegar við vorum
úti í Danmörku í námi og fengum
strax greiðsluseðil fyrir allri upp-
hæðinni. Ég hringdi og spurðist fyr-
ir um það hjá skattinum hvort ég
mætti ekki semja um greiðslur og
þeir sögðu að það væri ekkert mál.
Það liðu hins vegar þrír mánuðir
þangað til ég gekk frá skuldinni þar
sem ég var í fæðingarorlofi en á
meðan bættist samt ekki króna við
skuldina. Við hjónin sömdum svo
um að borga þetta í fjórum stórum
greiðslum, eina á ári í fjögur ár, en
upphæðin var um 45 þúsund dansk-
ar krónur (1,1 milljón). Þegar við
fengum rukkun fyrir greiðslu tvö
áttum við ekki pening til að greiða
hana og því endursömdum við og
það var aftur ekkert mál að fá það í
gegn. Eftir það borguðum við bara
200 danskar krónur á mánuði. Þeg-
ar tekjurnar jukust hjá okkur hækk-
uðum við það svo upp í 1.000
danskar krónur á mánuði. Þegar
sviptingarnar hófust á Íslandi
missti ég hins vegar vinnuna og þá
var okkur bara sagt að hafa sam-
band aftur til að ganga frá greiðsl-
unum. Um áramótin hringdi ég aft-
ur í danska skattinn og sagði að
gengið væri okkur mjög óhagstætt
en þeir vissu þá að við vorum flutt
til Íslands. Í framhaldi af því feng-
um við að halda áfram að borga
200 danskar krónur.
Við borgum engin seðilgjöld og
enga vexti og það er gengið frá
greiðslufyrirkomulaginu með sam-
skiptum í gegnum tölvupóst og ég
legg bara inn á reikninginn þeirra.
Danski skatturinn hefur ekki verið
með neina pressu síðan það var
samið um þetta á þennan hátt. Á
tímabili borguðum við ekki krónu af
þessu í heilt ár, ekkert bættist við,
enginn ítrekunarkostnaður – ekk-
ert vandamál. Þeir hafa einu sinni
minnt mig góðfúslega á að ef ekki
væri borgað það sem um væri sam-
ið þá gæti maður lent á svörtum
lista.
Danski skatturinn auðveldur
Morgunblaðið/Þorkell