Morgunblaðið - 23.08.2009, Síða 38

NÝR fram-
kvæmdastjóri NATO
velur Ísland sem einn
sinn fyrsta við-
komustað til að ræða
„framtíðarstefnu
NATO, Afganistan og
norðurslóðamálin“. Í
janúar sl. hélt banda-
lagið mikilvæga ráð-
stefnu í Reykjavík
undir yfirskriftinni:
„Öryggishorfur á Norðurheim-
skautssvæðinu“. Framkvæmda-
stjóri NATO og ráðherrar nokk-
urra aðildarríkja mættu þar.
„Loftrýmiseftirlit“ á vegum NATO
fer nú reglulega fram við Keflavík
og hefur einnig færst til Akureyr-
ar, nú í ágúst var þar æft bæði
hergagnaflutningur og aðflug.
Þessa dagana fara fram miklar æf-
ingar Kanadahers á „Norðvest-
urleiðinni“, þ.e. hafsvæði og eyj-
unum út af norðurströnd Kanada.
Þeim hafa fylgt óvenjulega herská-
ar yfirlýsingar kanadískra ráða-
manna í garð Rússa. Í júní sl. var
meiriháttar NATO-heræfing norð-
ur í sænska Lapplandi, með þátt-
töku 12 þúsund hermanna frá 9
NATO-þjóðum að viðbættum Sví-
um, og fyrir rúmu ári var litlu
minni NATO-æfing úti fyrir norð-
urströnd Noregs.
Jarðarkringlan er enn á ný sam-
hangandi vettvangur heimsvalda-
átaka. Útlitið er allt annað en frið-
vænlegt. Úlfarnir leitast við að
stækka óðul sín og nú á Norð-
urheimskautssvæðið alveg sér-
staka athygli þeirra. Þeir ógna
fullveldi Íslands mjög áþreif-
anlega. Vestrænn fjármálakapítal-
ismi hefur komið landinu á kné og
úlfarnir ásælast íslenskar auðlind-
ir: orku fallvatna og jarðhita, dýr-
mæt fiskimið. Miklu meira girnast
þeir þó olíu Norðuríshafsins, yf-
irráð yfir nýjum norðlægum sigl-
ingaleiðum og – hernaðaraðstöðu.
Hverjir eru úlfarnir?
Fyrsti úlfurinn er Bandaríkin. Í
upphafi árs 2009 settu bandarísk
stjórnvöld – í nýrri tilskipun um
þjóðaröryggi – fram „Norð-
urskautsstefnu“ í fyrsta sinn síðan
1994. Þar segir m.a.: „Bandaríkin
eiga grundvallar-öryggishagsmuni
á Norðurskautssvæðinu… Þeir
hagsmunir snerta mál eins og eld-
flaugavarnir og tímanlega við-
vörun, uppbyggingu hern-
aðarlegrar loft- og sjóumferðar á
hafsvæðum, hernaðarlega fælingu,
viðveru og öryggi á hafi og trygg-
ingu frelsis til siglinga og flugs.“ Í
síðasta mánuði hélt Bandaríkjaher
mikla og alhliða æfingu við strend-
ur Alaska. Herflutningar og að-
flugsæfingar bandarískra flugvéla
á Akureyri nú í águst eru litlir
púslubitar en falla inn í sömu
mynd.
Annar úlfur er ESB. Í frétt frá
virtri hugveitu í Berlín „Stofnun
um alþjóða- og öryggismál“ (SWP)
nú í sumar segir af áhuga á Ís-
landi innan ESB: „Ríkisstjórn-
arráðgjafar í Þýskalandi líta á Ís-
land sem „herfræðilegan útvörð“
fyrir umráðasvæði Evrópusam-
bandsins gagnvart Norðurskautinu
og vonast eftir inngöngu Íslands í
sambandið.“ Í nóv. 2008 markaði
framkvæmdaráð ESB sér „Norð-
urskautsstefnu“ (EU Arctic Po-
licy). Síðan hefur m.a. Carl Bildt,
utanríkisráðherra Svía – Svíar eru
nú í forsæti innan
ESB – nokkrum sinn-
um tjáð sig um áhuga
ESB á Íslandi. Hann
segir t.d. á vefsíðu
sinni 8. júní: „Ég er
sannfærður um, að ís-
lensk ESB-aðild muni
styrkja virka þátttöku
Evrópusambandsins í
ýmsum norðurskauts-
málum, sem sífellt
verða mikilvægari.
Það ætti að þjóna
hagsmunum allrar
Evrópu.“ Evrópusambandið vill
eiga landfræðilega aðkomu að
Norðuríshafinu til að tryggja ítök
sín. Það skýrir stóraukinn áhuga
sambandsins á yfirráðum yfir Nor-
egi og Íslandi. Í júní var skipaður
sendiherra ESB gagnvart Noregi
og Íslandi, og valinn til þess sér-
fræðingur í deilum um nýtingu
Norðurheimskautssvæðisins.
Þriðji úlfurinn er NATO. Sem er
þó ekki sjálfstæður úlfur heldur
hernaðararmur hinna sameinuðu
vestrænu heimsvelda, USA og
ESB. Áköf landvinningastefna
NATO – allt frá falli austurblokk-
arinnar – blasir við öllum. Banda-
lagið hefur tvöfaldað tölu meðlima-
landa og einnig fært kvíarnar
hratt og örugglega óralangt út fyr-
ir svæði aðildarríkjanna. Það hefur
tekið sér umboð til aðgerða og
íhlutana af breytilegustu gerð um
heim allan: landvarnir fyrir ríki
sem því hentar að styðja, „frið-
argæslu“ og hernám í kjölfar
bandarískra hernaðaraðgerða,
tryggingu „orkuöryggis“ vest-
rænna heimsvelda, tryggingu sigl-
ingaleiða, baráttu við náttúruvá og
baráttu gegn tölvuþrjótum… Mik-
ilvægir landvinningar eru Balk-
anskagi, Afganistan, Kákas-
ussvæðið og nú með vaxandi
þunga: Norðurheimskautssvæðið.
Hernaðarmáttur NATO liggur
einkum í samstarfinu við Banda-
ríkjaher. Herfræðileg meginmark-
mið eru yfirráð yfir olíusvæðum og
svo innikróun Rússlands og ann-
arra sem skert geta hin vestrænu
yfirráð á heimsvísu.
Eitt af því sem læra mætti af
sögunni er um tengsl efnahags-
kreppu og styrjalda. Síðari heims-
styrjöldin kviknaði rökrétt úr póli-
tískum og efnahagslegum átökum
heimskreppunnar. Gríðarleg árás-
arhneigð Bandaríkjanna und-
anfarið tengist efnahagsstöðu
þeirra sem hefur veikst hlutfalls-
lega, og yfirstandandi kreppa gerir
þau enn herskárri.
Ísland er Rauðhetta í skóginum.
Ef vel á að fara er mikilvægt að
bera kennsl á úlfana, sumir eru
með sakleysislega nátthúfu. And-
ers Fogh Rasmussen segist koma í
kurteisisheimsókn. En það er
nauðsynlegt að horfa á ofanskráð
atriði þegar meta skal erindi
NATO til Íslands, hvort sem það
kallast „loftrýmiseftirlit“ eða
„kurteisisheimsókn“.
Eftir Þórarin
Hjartarson
Þórarinn Hjartarson
»Úlfarnir leitast við
að stækka óðul sín
og nú á norðurheim-
skautssvæðið alveg sér-
staka athygli þeirra.
Höfundur er formaður Norðurlands-
deildar Samtaka hernaðarandstæð-
inga.
Ísland og úlfarnir:
Hvað vill Anders
Fogh Rasmussen?
38 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. ÁGÚST 2009
Aðstaða
Einstök námund við fallega
náttúru.
Hlýleg og falleg húsakynni.
Góð aðstaða til smærri funda.
Upplýstir Tröllafossar.
Hópmatseðlar
Ferskur, heimagerður matur
með stíl.
Gott úrval, hagstætt verð.
Mið-viku sértilboð.
Afþreying
Móttaka
Staðahaldari tekur á móti
gestum og segir frá staðnum
og umhverfinu.
Hljómfagra Ísland
24 mínútna hrífandi stutt-
mynd þar sem íslensk tón-
list og íslenskt landslag fall-
ast í faðma.
Tröllaganga
Létt ganga með leiðsögn þar
sem útsýni, náttúra og ör-
nefni eru í hávegum,
áhyggjur eru losaðar, ásamt
því að stofnað er til kynna
við tröll.
Skemmtilegir leikir
- spennandi keppni.
Mini-golf, skriðkringla,
kúluspil og útikeila.
Heitir pottar og sturtur
Góð aðstaða.
Vinyl plötusafnið
Hægt að finna ýmislegt for-
vitnilegt og rifja upp góða
tíma.
Karaoke-keppni
Skemmtilegur samkvæmis-
leikur milli borða/liða.
Tjúllum og tjei
Stuðtónlist í góðu hljóm-
kerfi.
Fossatún - Tilvalinn
áfangastaður í haustferð
Fossatún er í miðjum
Borgarfirði. Þar er
boðið upp á góðar
veitingar og fjöl-
breytta afþreyingu í
einstöku umhverfi.
Greinagóðar upplýsingar á heimasíðu:
www.fossatun.is • Sími 433 5800
KÆRU stjórnvöld,
þið eruð snillingar!
Þökk sé ykkur er frá-
bært að læra hjúkr-
unarfræði í dag.
Framtíðarhorfurnar
eru svo góðar að ég
held að engin stétt
eigi jafn bjartsýna
nema! Fyrir ein-
hverju síðan skrifaði
ég ykkur bréf þar
sem ég bað ykkur að
hætta að drepa hugsjónir hjúkr-
unafræðinema þar sem tilhugsunin
um launin sem biðu okkar eftir út-
skrift áttu það til að drepa niður
þá hugsjón sem námi svo margra
okkar fylgdi. Hugsjónir borga jú
ekki reikninga. Núna er hugsjónin
ekki mitt helsta áhyggjuefni. Þeg-
ar ég hóf nám 2006 var okkur lof-
að því að nóg væri af störfum
handa okkur öllum, og að allir
ættu að geta unnið við það svið
sem þeir vildu. Þökk sé ykkar æð-
islegu aðgerðum þá er ekki lengur
öruggt að við getum fengið starf
eftir útskrift – ég tala nú ekki um
þá staðreynd að fá okkar munu
geta starfað við það svið sem
áhuginn er mestur fyrir. Frábært
hjá ykkur!
Nú er einnig talað um uppsagnir
hjúkrunarfræðinga og hjúkr-
unarfræðinema á Landsspítalanum
í vetur, þannig að tímarnir eru
jafnvel enn meira spennandi!
Þetta er eins og lottó – ætli ég
vinni um helgina eða ætli ég vinni
ekki? Ég iða allavega allur í skinn-
inu og skemmti mér konunglega.
Það er svo sannarlega frábært
að vera háskólanemi í dag. Ég og
kærasta mín erum til dæmis það
vel efnuð að við fáum ekki húsa-
leigubætur. Hvað höfum við ann-
ars við þær að gera? Eflaust
myndum við hjónaleysin bara nota
bæturnar í bjór þar sem há-
skólanemum finnst svo gott að
drekka bjór og hafa ekkert annað
við peningana að gera. Svo gott
hafa háskólanemar
það að þeir hafa ekk-
ert við bætur að gera!
Ég sá fram á það
einnig að mögulega
gæti ég notað einka-
bílinn minn minna í
vetur þar sem okkur
háskólanemum væri
boðið frítt í strætó.
Núna verð ég líkleg-
ast að ganga í skólann
ef ég ætla mér að
sleppa því að nota
einkabílinn þar sem
ákveðið hefur verið að
bjóða ekki lengur frítt í strætó. Er
nokkuð jafn hressandi og að ganga
um 45 mínútna leið í slyddu og
roki? Ef einhver af ykkur ráða-
mönnum er til í göngutúr þá er
ykkur það guðvelkomið að slást í
för með mér í vetur! Ég, ríki há-
skólaneminn sem hef alltaf efni á
bensíni, húsaleigubótum og mat,
skal glaður þiggja smá félagsskap
á leiðinni í skólann í vetur þegar
ég af einskærum hressleika ákveð
að ganga í skólann. Alþingishúsið
er bara rétt hjá skólanum mínum
þannig að allir ættu að græða á
þessum göngutúr.
Ef ég myndi nú ákveða að allar
hugsjónir mínar og framtíð-
ardraumar væru farin í veður og
vind en þó ákveða að ég vildi vera
áfram á Íslandinu góða eru helst
þrír kostir í stöðunni. Í fyrsta lagi
get ég hætt í námi og farið á at-
vinnuleysisbætur (ef ég hef þá rétt
á því). Þá hef ég hærri framfærslu
heldur en ef ég held áfram í nám-
inu og eflaust verð ég nógu fátæk-
ur þá til að ég geti fengið húsa-
leigubætur (sem, þar sem ég verð
hættur í námi, munu ekki fara í
bjór – ég lofa!). Í öðru lagi þá get
ég alltaf gerst afbrotamaður, og ef
ég verð settur í fangelsi mun ég
ennþá hafa það betra en ef ég
væri áfram í námi! Spennandi lífs-
stíll, hærri dagpeningar í fangels-
inu og allt það. Í þriðja lagi get ég
farið að ganga í skólann úr Laug-
ardalnum (nema einhver vilji
styrkja mig um reiðhjól eða þá að
ég fái far með einhverjum af bíl-
stjórunum ykkar), borðað ódýrar
núðlur í öll mál og fleira góðgæti í
þeim verðflokki, sleppt öllum
óþarfa þægindum eins og int-
erneti, skemmtunum og líkams-
ræktinni. Mataræðið og göngu-
túrarnir verða jú til þess að ég
ætti að halda mér í fínum holdum í
vetur.
Kæru snillingar sem stjórnið
landinu. Ég er alvarlega að hugsa
hvort ég vilji borga mína skattpen-
inga til ykkar og leyfa landinu að
njóta þeirrar þekkingar sem ég
öðlast í náminu þegar ég hef út-
skrifast. Með þær framtíðarhorfur
sem blasa við mér og samnem-
endum mínum (og ekki einungis í
hjúkrunarfræðideildinni) þá er
framtíðin alls ekki björt fyrir þá
sem eru í háskólanámi í dag. Ég
er ekki sá eini sem hugsar svona,
og ég vona að þið takið þennan
gríðarstóra hóp sem nemar á Ís-
landi eru í dag inn í myndina þeg-
ar þið gerið framtíðarplön fyrir
landið. Svo ekki sé talað um þá
sem ekkert hafa með brotthvarf
okkar að gera – nefnilega þá sem
þurfa á þjónustu okkar að halda
þegar fram líða stundir.
Kæru snillingar sem stjórnið
mínu ástkæra landi – þar sem
snilld ykkar hefur fært okkur
þangað sem við erum í dag og
fengið mig til að skrifa þetta bréf,
þá vona ég að snilld ykkar nái
lengra en þetta. Góðar stundir.
Bréf til stjórnvalda frá bjart-
sýnum hjúkrunarfræðinema
Eftir Gunnar
Pétursson » Það er svo sann-
arlega frábært að
vera hjúkrunarfræði-
nemi í dag! Framtíðin er
einstaklega björt fyrir
okkur og aðra há-
skólanema. Spekileki
hvað?
Gunnar
Pétursson
Höfundur er hjúkrunarfræðinemi
á 4. ári.
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn