Morgunblaðið - 26.08.2009, Blaðsíða 23

Umræðan 23
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. ÁGÚST 2009
SEM STJÓRN-
ARFORMAÐUR í líf-
eyrissjóði deili ég
þeirri skoðun með
mörgum öðrum að
meginhlutverk lífeyr-
issjóðs sé að ávaxta
eigur sjóðfélaga af
trúmennsku til að
tryggja sem best
greiðslu lífeyris til
sjóðfélaga. Þá er mik-
ilvægt að lífeyrissjóður miðli til
sjóðfélaga upplýsingum um starf-
semi sjóðsins og ávöxtun eigna
hans. Á sama tíma þarf að hafa í
huga að ábyrgð lífeyrissjóðs, stjórn-
ar hans og endurskoðenda er mikil
og ríkar kröfur gerðar til þeirra í
lögum. Það gildir m.a. um upplýs-
ingar um lánveitingar og fjárfest-
ingar.
Æðri landslögum?
Fréttastofa Stöðvar 2 hefur flutt
af því fregnir í sumar og nú síðast
22. ágúst sl. að stjórn Lífeyrissjóðs
verzlunarmanna vilji ekki veita öðr-
um en stjórnarmönnum sjóðsins
upplýsingar um tiltekin atriði í
rekstri sjóðsins, einkum gjaldmiðla-
skiptasamninga og skuldir stærstu
lánþega. Í fréttatíma stöðvarinnar
sl. sunnudagskvöld var það ein
fréttin að formaður stjórnar lífeyr-
issjóðsins hefði neitað Stöð 2 um
viðtal um þessi málefni. Fréttamað-
ur Stöðvar 2 innti mig ítrekað eftir
því í símtali fyrr um daginn hvort
ekki væri ástæða til að sjóðurinn
breytti afstöðu sinni til þagn-
arskyldu sinnar „í ljósi ástandsins í
þjóðfélaginu“. Jafn oft minnti ég
fréttamanninn á að þagnarskyldan
er lögboðin. Ég náði ekki að sann-
færa fréttamanninn um að landslög
séu rétthærri en „fjórða valdið“,
fjölmiðlarnir.
Þriðjudaginn 25. ágúst birtist svo
grein eftir varaformann VR í Morg-
unblaðinu undir fyrirsögninni „Líf-
eyrissjóður verslunarmanna verður
að taka af skarið.“ Þar setur hann
fram svipuð sjónarmið og frétta-
maðurinn. Hann telur sjálfsagt að
stjórn lífeyrissjóðsins brjóti lög „í
ljósi einstaks tækifæris til að
höggva á hnút tortryggni og van-
trausts sem nú ríkir í þjóðfélaginu“.
Sjóðurinn geti „innleitt uppbygg-
ingu sem byggist á trausti, gagnsæi
og virðingu“. Þá gerir hann „þá
kröfu að eignalisti LV verði gerður
opinber“ og telur að sjóðurinn geti
„tileinkað sér vinnubrögð umfram
það sem aðrir gera, sjóðurinn geti
opnað bækur sínar svo mikið að allt
sem þar á sér stað sé opið öllum og
því hafið yfir allan leyndarhjúp og
tortryggni sem annars einkennir
okkar samfélag í dag“.
Hann „skorar á sjóðinn
að opna bækur sínar og
birta nákvæman lista
yfir eignir og verðmæti
einstakra eigna“. Það
hindrar ekki kröfugerð
hans að landslög leyfa
slíkt ekki. Það kæmi
líka verulega á óvart ef
þeir sem skulda sjóðn-
um, flestir sjóðsfélagar
og félagsmenn í VR,
tækju undir kröfu hans
um að lánveitingar sjóðsins til
þeirra yrðu bornar á torg með þess-
um hætti.
Fyrirmæli en ekki heimild
Stjórnarmenn í sjóðnum hafa að-
gang að þessum umbeðnu upplýs-
ingum og raunar öllum þeim upp-
lýsingum sem þeir óska eftir.
Sjóðfélögum eru hins vegar veittar
upplýsingar í ársreikningi, á árs-
fundi og með fréttabréfi sem sent er
til sjóðfélaga í mars og september
ár hvert, þegar helstu stærðir sjóðs-
ins liggja fyrir. Stjórnarmenn í
verkalýðsfélagi og öðrum samtökum
sem tengjast sjóðnum hafa flestir
stöðu sjóðsfélaga, nema þeir hafi
verið kjörnir í stjórn lífeyrissjóðs-
ins. Gjaldmiðlaskiptasamningar
sjóðsins eru í viðkvæmu samn-
ingaferli sem kallar á trúnað. Þá
eru lífeyrissjóðir bundnir af ákvæð-
um laga um þagnarskyldu gagnvart
einstökum lánþegum og mega ekki
víkja frá henni. Ákvæðin fela ekki í
sér heimild til þagnar, þau eru fyr-
irmæli þar um. Brot á þessum lög-
um eru refsivert athæfi og mega
þeir sem þau brjóta því eiga von á
að verða ákærðir. Stjórnvöld eru
þessa dagana að kanna hvort efni
standi til að breyta lagareglum um
trúnaðarskyldu banka og annarra
fjármálastofnana. Lífeyrissjóðir
hljóta eins og aðrir að sýna biðlund
og fylgja því sem lög mæla fyrir um
á hverjum tíma. Það er sérkennilegt
að menn krefjist þess af öðrum að
brjóta lög og gerast þar með sekir
um refsivert athæfi. Lögbrot geta
ekki innleitt traust og virðingu.
Sérkennilegar
kröfur um lögbrot
Eftir Ragnar
Önundarson
Ragnar Önundarson
» Ákvæðin fela ekki í
sér heimild til þagn-
ar, þau eru fyrirmæli
þar um. Brot á þessum
lögum eru refsivert at-
hæfi og mega þeir sem
þau brjóta því eiga von á
að verða ákærðir.
Höfundur er formaður stjórnar Líf-
eyrissjóðs verzlunarmanna.
Skólahljómsveit
Árbæjar og Breiðholts
auglýsir innritunardaga
Innritun í Skólahljómsveit Árbæjar
og Breiðholts verður í Breiðholtsskóla
í dag miðvikudaginn 26. ágúst
og á morgun, fimmtudaginn 27. ágúst,
kl.17 - 19 báða dagana.
ATH! Notið ekki aðalinngang
heldur inngang að íþróttahúsi skólans.
Skólastjóri
VIÐ UPPLIFUM
margt sorglegt og
mjög átakanlegt inn-
an veggja Fjöl-
skylduhjálpar Ís-
lands. Ég er þakklát
þeirri umræðu sem
komin er upp á yf-
irborðið um að börn
geti ekki sótt skóla
sökum fátæktar for-
eldra/foreldris. Í
morgun, mánudag 24.
ágúst, hef ég haft nóg að gera við
að svara símtölum frá fátæku fólki
sem sér ekki fram á að geta staðið
undir þeim kostnaði sem fylgir því
að mennta börn sín. Kona hafði
samband og sagði að dóttir sín
hefði komist inn í framhaldsskóla
og var ákaflega ánægð með það.
Þessi kona er öryrki og hefur alls
120.000 krónur á mánuði. Hún
leigir 90 fermetra íbúð á höf-
uðborgarsvæðinu á 80.000 krónur
og fær í húsaleigubætur 30.000
krónur þannig að leigan er 50.000
krónur á mánuði. Þessi kona hefur
70.000 til að framfleyta sér og
dóttur sinni. Þessi kona getur ekki
keypt skólabækur fyrir dóttur
sína.
Nú hefur einstaklingur í þjóð-
félaginu haft samband við mig og
ætlar að styðja viðkomandi fjöl-
skyldu reglulega, þ.e. taka fjöl-
skylduna í fjárhagslegt fóstur.
Viðkomandi mun nafnlaust leggja
reglulega inn á reikning móð-
urinnar sem stuðning við menntun
dótturinnar. Fleiri svona mál eru í
vinnslu hjá Fjölskylduhjálp Ís-
lands og er það vel. Á föstudaginn
sl. fengum við eitt af mörgun
hrópum um hjálp sök-
um fátæktar. Þetta er
sönn saga sem birtist
hér að neðan.
Einstætt foreldri
sem er öryrki bað um
neyðaraðstoð hjá
Fjölskylduhjálp Ís-
lands í síðustu viku.
Foreldrið er á fer-
tugsaldri með þrjá
syni á aldrinum 11, 15
og 17 ára. Foreldrið
leitaði til Fé-
lagsþjónustunnar í
Reykjavík en fékk
synjun um aðstoð vegna þess að
viðkomandi væri öryrki og ekki á
framfæri félagslega kerfisins. Hér
bitnar það á viðkomandi foreldri
að hafa þraukað í sinni fátækt
undanfarin misserin og þá er svar-
ið hjá Félagsþjónustunni í Reykja-
vík, nei, engin aðstoð hér. Pen-
ingar voru ekki til á heimilinu til
að kaupa mat. Fjölskyldan var al-
veg matarlaus, ekki til mjólk-
urdropi. Þessi einstaklingur með
börnin sín þrjú er gjörsamlega
hjálparlaus. Elsta barnið átti að
byrja í framhaldsskóla sl. föstudag
en foreldrið varð að hringja og til-
kynna að barnið væri veikt því
ekki voru til peningar til að kaupa
skólabækur og annað sem til-
heyrir skólanum. Foreldrið hafði
fengið 15.000 krónur hjá Hjálp-
arstarfi kirkjunnar en sú upphæð
dugði ekki fyrir skólakostnaði fyr-
ir eitt barn hvað þá þrjú börn.
Foreldrið er við það að bugast á
lífinu.
Hagir þessa foreldris eru eft-
irfarandi. Það leigir 96 fermetra
íbúð hjá Félagsbústöðum á
150.000 krónur á mánuði og fær
70.000 krónur í húsaleigubætur.
Það greiðir því 80.000 krónur í
húsaleigu. Tekið skal fram að for-
eldrið sefur í stofunni þar sem í
íbúðinni eru þrjú herbergi en
þyrftu að vera fjögur. Tekjur
þessa foreldris eru sem hér segir.
Það fær 120.000 krónur í ör-
orkubætur og 60.000 með þremur
börnum á mánuði. Sem sagt,
tekjur þessa foreldris eru því
180.000 á mánuði að frádreginni
húsaleigu 80.000 krónur á mánuði
og hefur því til ráðstöfunar heilar
100.000 krónur á mánuði. Hitt for-
eldrið sem einnig er öryrki veikt-
ist lífshættulega nú fyrir stuttu og
bíða börnin nú milli vonar og ótta
eftir framvindu mála.
Fjölskylduhjálp Íslands stóð
vaktina að venju og var hægt að
styðja fjölskylduna með 20.000
krónum til bókakaupa auk þess að
fá matvæli sem gætu dugað í viku-
tíma. Vandamál þessarar fjöl-
skyldu eru ekki leyst með aðstoð
frá okkur. Aðstoð hjá Fjöl-
skylduhjálp Íslands er neyð-
araðstoð. Hér þarf miklu meira til
að koma.
Á endanlega að murka lífsneistann
úr öryrkjum og börnum þeirra?
Eftir Ásgerði Jónu
Flosadóttur »Elsta barnið átti að
byrja í framhalds-
skóla sl. föstudag en for-
eldrið varð að hringja og
tilkynna að barnið væri
veikt því ekki voru til
peningar til að kaupa
skólabækur og annað
sem tilheyrir skólanum.
Ásgerður Jóna
Flosadóttir
Höfundur er formaður Fjöl-
skylduhjálpar Íslands.
DREIFT hefur verið á net-
ið myndskeið er sýnir drukk-
inn alþingismann í ræðustóli
Alþingis. Allt æði mannsins
var ömurlegt og niðurlægjandi
og honum til mikillar minnk-
unar og skammar. Þó tók
steininn alveg úr hvað nið-
urlægingu og lágkúru Alþingis
varðar, þegar andstæðingar
þess drukkna léku sér að
ástandi hans og röðuðu sér
hver á fætur öðrum í andsvar
og þrætur og kröfðust að
hann svaraði, sem hann var þó
augljóslega illfær um, og þeg-
ar orðin böggluðust uppi í
honum og hann missti þráðinn
hlógu þeir og skemmtu sér.
Síðan var öllu þessu ömurlega
og niðurlægjandi sjónarspili
dreift á netið þeim drukkna til
háðungar.
Ódrukknir en ekki algáðir
Það var skelfilegt að sjá
þetta myndskeið á netinu og
flestum ætla ég að hafi liðið
eins og þeir væru að horfa á
hóp fólks sparka í liggjandi
mann sem hefði misst með-
fædda burði að verja sig. Þó
ber að hafa í huga að ölvíman
mun renna af þeim sem
drukkinn var og honum mun
veitast tækifæri að bæta sig.
En þingmennirnir, sem nýttu
sér aumt ástand hans, þeir
sitja eftir með skömmina og
sem lifandi sönnun þess að
ekki fer alltaf saman að vera
ódrukkinn og algáður.
Birgir Dýrfjörð
Ölvun og
lágkúra á
Alþingi
Höfundur er rafvirki.
ÞAÐ ER algjörlega
með eindæmum að
það skuli vera ráð-
herra Vinstri grænna
sem hleypi því í gegn
og nánast í skjóli
nætur að leyfa erfða-
breytta ræktun utan-
dyra á Íslandi. Ég
hefði frekar átt von á
því að umhverf-
isráðherra VG hefði
afturkallað það leyfi sem var til
inniræktunar á erfðabreyttu í gróð-
urhúsi.
Það athyglisverða við þetta skref
er, að það að leyfa notkun á erfða-
breyttu á Íslandi eru í raun ein-
hver mestu umhverfisspjöll sem
hægt er að framkvæma í nokkru
landi. Það hefur ávallt verið stað-
hæft að erfðabreytt muni ekki fara
út í náttúruna, en það virðist ávallt
hafa gert það, má þá t.d. sér-
staklega horfa til Brasilíu og
Bandaríkjanna. Í raun væri hægt
að brjóta niður vatnsaflsvirkjun og
endurheimta að stórum hluta það
sem skemmt var, hægt er að
hreinsa upp eftir olíuslys og flest
er í raun hægt að laga, hversu
raunhæft sem það kann að vera, en
erfðabreytt er ekki hægt að taka til
baka.
Það er hægt að rita langa grein
um skaðsemi erfðabreyttra hluta,
en það merkilega er að það er
einnig hægt að skrifa jafnvel enn
lengri grein um hvað erfðabreytt
er hollt og jákvætt. Vísindin eru
breytileg og það sem þau segja í
dag eru gamlar fréttir á morgun.
Vísindamenn heldu því fram langt
fram eftir 20. öldinni
að reykingar væru
meinhollar – nú hafa
þessir vísindamenn
dregið sig til hlés, en
við sitjum uppi með
krabbameinið, getu-
leysið, hjartasjúkdóm-
ana og kostnaðinn. Er-
um við kannski að
horfa á það sama með
erfðabreytt?
Ágæti umhverf-
isráðherra, það er
margt jákvætt að ger-
ast á Íslandi í ferðaþjónustu, mat-
vælaframleiðslu, sprotafyrirtækjum
og fleiru. Erfðabreytt á ekkert er-
indi til Íslands, eitt mesta lán Ís-
lands væri að ríkisstjórnin myndi
samþykkja að þínu frumkvæði að
Ísland yrði án erfðabreyttra lífvera.
Sú yfirlýsing væri einstök í veröld-
inni og myndi með rækilegum
hætti staðfesta það að Ísland er
hreint land þar sem náttúran nýtur
vafans og setja íslenska matvæla-
og ferðaþjónustu í sérflokk.
Erfðabreytt eða ekki erfðabreytt
hefur í raun ekkert með vísindi að
gera, þetta snýst um kjark og póli-
tískan vilja, en þó fyrst og fremst
um framtíðarsýn.
Er framtíðarsýn umhverf-
isráðherra Vinstri grænna fyrir Ís-
land virkilega erfðabreytt?
Vinstri grænir og
erfðabreytt Ísland
Eftir Guðmund
Ármann
Pétursson
Guðmundur Ármann
Pétursson
» Vísindin eru breyti-
leg og það sem þau
segja í dag eru gamlar
fréttir á morgun.
Höfundur er rekstrar-
og umhverfisfræðingur.