Saga - 1990, Blaðsíða 130

128
HAUKUR SIGURÐSSON
lagi að vera 5 lög í tunnu. Þess vegna væri heppilegt að saga þær
sundur til helminga. Oddur telur tréstokkinn heppilegri. Ef stokkarn-
ir séu af sömu stærð, þurfi ekkert lok því að stokkarnir séu settir hver
ofan á annan. Fyrst verði að láta í stokkinn þumlungsþykkt lag af
smámuldum ís á botninn. Sá sem á að ísa síldina lætur ís innan í
hana, en honum ber að varast að merja síldina. Hann á að leggja hana
á bakið í stokknum. Þannig eigi hann að leggja hverja síld við aðra
þar til lag sé komið. Síðan eigi hann að láta smámulinn ís milli síld-
anna og þumlungsþykkt lag ofan á. Þannig séu stokkarnir fylltir og
staflað eins og áður sagði. Ofan á efsta stokk skuli setja fjalir eða lok
og þekja með ís. Næsta stokk í röðinni skuli setja 6 þuml. framar
og fylla bilið með ísstykkjum. ísstykkjum skuli hlaðið fyrir framan
fremsta stokk í hvert skipti sem ísað sé. Að síðustu segir Oddur að
með þessari ísingaraðferð hafi hann geymt hafsíld sem nýja fram í
miðjan júlí.
Oddur segir að slíkir kofar séu mun ódýrari en íshús. Aðstæður
verði að ráða hvort menn velji að byggja, en í fullkomnu íshúsi megi
geyma margs konar beitu, kjöt, fisk og fugla til fæðu.84
Þó að þeir ísak og Oddur lýstu ískofum svo vel að byggja mátti eftir
þeirri leiðsögn, er erfitt að dæma um hvort lýsingar þeirra hafi haft
mikil áhrif. Heimildir um ískofa eru ákaflega brotakenndar, en ískof-
ar virðast hafa verið flestir á Austurlandi.
Niðurlag
Þetta yfirlit um aðdraganda og upphaf íshúsa á íslandi sýnir okkur að
þegar hugmyndin um íshús hafði borist til landsins, voru íslendingar
fljótir að tileinka sér hana og að reisa sín fyrstu íshús. Þá má ljóst vera
að á nokkrum stöðum þreifa menn sig áfram að gera ískofa áður en
fullburða íshús voru reist þar. En hin almenna tortryggni manna á
síldarbeitu og tregða sjómanna að nota línu með eðlilegum hætti hafa
án efa valdið að íslendingar tóku seinna við sér en ella. Norðmenn
urðu á undan íslendingum að reisa íshús og íslendingar lærðu ekki af
þeim.
86 0[ddur] V. Gíslason: Fiskveiðamál II. Hafsíldin, veiðiaðferð, ísing og nýting (Rv. 1887),
5-8.