SunnudagsMogginn - 10.01.2010, Blaðsíða 34

34 10. janúar 2010
Erlingur Erlings-
son hefur verið í
Khost síðan í
haust.
Quetta
Kandahar
Peshawar
Khost
Gardez
Kabúl
PAKISTAN
TÚRKMENISTAN
ÍRAN
ÚZBEKISTAN
TADSJIKISTAN
AFGANISTAN
KHOST-HÉRAÐ
PAKTÍA-HÉRAÐ
A
lls staðar eru eða hafa verið Ís-
lendingar, sama hvað stað-
urinn er fjarlægur og af-
skekktur. Borgin Khost í
samnefndu héraði í austanverðu Afgan-
istan er á stærð við Reykjavík og þar eru
Sameinuðu þjóðirnar með stjórnmála-
fulltrúa á launaskrá, Erling Erlingsson.
Hann er annars starfsmaður utanrík-
isráðuneytisins í Reykjavík en í leyfi frá
því og hefur verið í Khost síðan í haust og
verður þar að minnsta kosti fram í júní.
Áður vann hann fyrir alþjóðlega friðar-
gæsluliðið, ISAF, í Kabúl.
„Ég vildi helst fara til Khost eða Helm-
and sem er eitt helsta átakasvæðið í
sunnanverðu landinu. Það var ekki búið
að opna skrifstofu í Helmand og Khost
varð því ofan á “ segir Erlingur. „Fyrst ég
er á annað borð að vinna í átakalandi vil
ég vera þar sem ég öðlast færi á að skilja
ástandið og hafa einhver áhrif.“
Erlingur er 37 ára, hernaðarsagnfræð-
ingur að mennt, hann stundaði nám í
Boston og síðar Oxford. Hann hefur nú
unnið hjá íslensku utanríkisþjónustunni í
fjögur ár en er í leyfi meðan hann starfar
fyrir SÞ. Erlingur byrjaði að vinna fyrir
íslensku friðargæsluna í desember í fyrra,
var hjá UNICEF, Barnahjálp SÞ, í Tadjik-
istan þar sem hann veitti aðstoð við um-
bætur á samskiptaleiðum. Síðan sendi
friðargæslan hann í febrúar til Kabúl þar
sem hann var þróunarfulltrúi hjá ISAF og
heyrði þá beint undir David McKiernan
sem var yfirhershöfðingi liðsins áður en
Stanley McChrystal tók við í sumar. Nú
starfar Erlingur hjá UNAMA, aðalstofnun
SÞ í Afganistan.
„Ég gaf McKiernan skýrslu oft í viku
meðan ég vann hjá ISAF. Við vorum tvö,
auk mín var þarna bandarísk kona og við
fylgdumst með því hvernig ráðgjöf um
þróunarmál tengdist því verkefni ISAF að
berjast gegn uppreisnarmönnum. Það var
skemmtileg áskorun að fást við þessi mál
vegna þess að hermenn eru venjulega
ekki mikið að spá í þróunarmál!“ segir
Erlingur og hlær við. „Ég var í þessu fram
í júní en þá varð ég starfsmaður UNAMA.
Khost, þar sem ég starfa núna, er í suð-
austurumdæminu og svæðisskrifstofa SÞ
er í borginni Gardez í Paktía, næsta hér-
aði við Khost. Ég var í mánuð í Gardez í
sumar áður en ég fluttist til Khost.“
Svæði Pastúna - og talibana
Khost er á Pastúnasvæði en Pastúnar eru
langstærsta þjóðin í Afganistan, hugs-
anlega meira en helmingur íbúanna. Og
talibanar eru nær allir af því þjóðerni.
Tunga þeirra, pastú, er töluð beggja
vegna landamæranna milli Afganistans
og Pakistans. Sami ættflokkurinn býr
stundum beggja vegna landamæranna.
Hann er spurður um fíkniefnavandann
og segir stefnuna í þeim málum hafa beð-
ið algert skipbrot. Lítið gagn sé að því að
banna valmúaræktunina þegar hún sé oft
eina leiðin fyrir fátæka bændur til að hafa
í sig og á. En hvað með spillinguna?
„Við getum sagt að ég hafi sjálfur séð
trýnið á þessu kerfi í Kabúl og skottið í
útkjálka eins og Khost. Spillingin er gríð-
arlegt vandamál. Stundum heyri ég er-
lenda kollega segja að það sé stríð hérna
og við getum ekki verið að reyna að upp-
ræta spillingu, það sé seinni tíma vanda-
mál. En spillingin og fátæktin eru meðal
helstu orsaka uppreisnarinnar, ef ekki
aðalástæðurnar.“
Erlingur er fyrsti starfsmaður SÞ sem
flytur beinlínis til Khost, fyrirrennarar
hans, sem unnu að málefnum héraðsins,
bjuggu í Gardez. „Þetta eru afgirtar búðir
þar sem við bæði búum og vinnum,“ seg-
ir hann. „Svæðið okkar allt er á stærð við
knattspyrnuvöll, lítið og að mörgu leyti
þrúgandi. Auk mín er ætlunin að þarna
verði einnig öryggismálafulltrúi frá SÞ,
ágætur Fídjimaður sem ég þekki en hann
er ekki kominn enn þá og ég hef því sinnt
öllum öryggisviðbúnaði undanfarnar sex
vikur. Þá þarf ég að meta hættuna á t.d.
árás eins og nýlega var gerð á gistihús í
Kabúl sem var mikið notað af SÞ.
Eftir þá árás varð ég að gera ýmsar ráð-
stafanir til að lágmarka áhættuna hérna.
Hér var portúgölsk kona sem vann með
mér en eftir árásina í Kabúl og brott-
flutning nær helmings erlendra starfs-
manna SÞ frá Afganistan í kjölfarið flutti
hún sig til Gardez. En hér eru einnig 17
Afganar og sjö nepalskir Indverjar, fyrr-
verandi Gúrkahermenn, þeir annast
vopnaða öryggisgæslu í búðunum.“
Hunsuðu kryddsalarnir Afganistan?
„Nóg er af átöppuðu drykkjarvatni,
vatnið á staðnum drekk ég ekki sjálfur.
Við erum svo fá í Khost-stöðinni, það tók
því ekki að ráða kokk og ég elda mest
sjálfur. Ég get látið bílstjórana kaupa hrá-
efni á markaðnum, bæði kjöt og græn-
meti. Eins borða ég stundum með starfs-
fólkinu í hádeginu en maginn samþykkir
ekki alltaf slíkt hugrekki! Best af öllu er
þó að borða með Gúrkavörðunum mín-
um og ég er tíður gestur í mat hjá þeim.
Mér finnst afganskur matur hálf-
bragðlaus. Afganar krydda eiginlega
ekkert, kryddlestir Silkileiðarinnar
gömlu um Asíu virðast hafa gleymt að
stoppa þegar þær fóru í gegnum landið.“
-Er nokkurt áfengi á boðstólum?
„Maður þarf að vera svolítið hug-
myndaríkur til að koma slíku í gegn en ég
hef þó tryggt mér nokkrar rauðvíns-
flöskur frá nýsjálenskum kollega til að
viðhalda lífsgæðunum.“
-Þetta er einmanalegt, er það ekki? Þú
ert eini vestræni maðurinn í stöðinni og
meira eða minna bundinn við að halda
þig á þessu litla, girta svæði.
„Þetta er ekki svo slæmt. Við búum í
gömlum steinhúsum rétt við borgina,
húsum sem Þjóðverjar byggðu fyrir
nokkrum áratugum. Þeir voru með jarð-
ræktarverkefni hérna. Fyrst útrýmdum
við músahjörðinni sem hafði hreiðrað um
sig í byggingunum og löguðum aðeins til.
Þetta er svona eins og mjög frumstæð
heimavist í íslenskri sveit fyrir nokkrum
áratugum. En hér þarf reyndar að vökva
garðinn reglulega vegna þess að sporð-
drekar þrífast ekki í honum ef hann er
blautur! Og músunum þarf að halda í
skefjum, annars fáum við hungraðar
kóbraslöngur hingað. Það væsir ekkert
um mig. Klósettið virkar, oftast er heitt
vatn í sturtunni, vinnan er heillandi og ég
hef aðgang að netinu.“
-Hvernig er fólkið á svæðinu?
„Ég hitti auðvitað reglulega þá sem sjá
um stjórnsýsluna hér í Khost og hef hitt
Hlustað í Khost
Allmargir Íslendingar hafa unnið við friðargæslu og upp-
byggingarstarf í Afganistan. Einn þeirra er Erlingur Erl-
ingsson sem er stjórnmálafulltrúi SÞ í borginni Khost.
Kristján Jónsson kjon@mbl.is
En hér þarf reyndar
að vökva garðinn
reglulega vegna þess
að sporðdrekar þrífast ekki
í honum ef hann er blautur!