SunnudagsMogginn - 10.01.2010, Blaðsíða 36

36 10. janúar 2010
Hönnun
F
yrir tæpum tuttugu árum
keyptu hjónin Páll V.
Bjarnason og Sigríður
Harðardóttir húsið Þrúð-
vang við Laufásveg. Húsið var
byggt af Margréti Zoëga, tengda-
móður skáldsins Einars Benedikts-
sonar sem bjó þar um skeið á þriðja
áratug síðustu aldar en síðan hefur
húsið m.a. verið í eigu stórkaup-
manns, banka og skóla. Til að
heiðra frægasta íbúa hússins hafa
Páll og Sigríður keypt sófasett, te-
borð og borðstofustóla og fengið
gefins flygil, sem allt var áður í
eigu Einars. Má því segja að mun-
irnir séu aftur komnir til síns
heima.
Hafði haft augastað á
flyglinum í 15 ár
„Við fréttum af sófasettinu, teborð-
inu og borðstofustólunum til sölu í
antíkbúð hér í bænum og ákváðum
að skella okkur á það, því að öllum
líkindum er þetta sófasett sem hef-
ur verið hérna áður,“ segir Páll en
stólarnir og sófinn eru með upp-
runalega áklæðinu. Hann ákvað að
grennslast fyrir um uppruna sófa-
settsins og komst að því að það var
framleitt í Kaupmannahöfn milli
1910 og 1920. Í flyglinum fannst svo
miði með nafni verslunar í London
og raðnúmeri og með þær upplýs-
ingar í höndum komst Páll að því
að hljóðfærið var framleitt milli
1912 og 1914, en Einar var víðförull
maður.
„Ég var búinn að hafa augastað á
þessum flygli í 15 ár þegar ég loks-
ins náði í hann. Það er til gömul
mynd af Einari og fjölskyldunni
sem var tekin hér í stofunni þar
sem flygillinn er í baksýn. Sérfræð-
ingur hefur staðfest að þetta sé
sami flygillinn. Hann er kominn
aftur á sinn stað en er að vísu ekki
í sama horninu í stofunni. Dánarbú
Andrésar Andréssonar klæðskera
hafði gefið Óháða söfnuðinum flyg-
ilinn en Andrés var einn af stofn-
endum safnaðarins. Flygillinn var
notaður sem æfingarhljóðfæri í
mörg ár í safnaðarheimilinu en fyr-
ir tveimur árum var ákveðið að
skipta honum út og kaupa nýjan.
Þá fékk ég loksins flygilinn en um-
gjörðin um hann var í mjög slæmu
ástandi. Ég lét gera upp kassann á
honum og nóturnar en verkið var í
lagi. Kristinn Gunnarsson, hús-
gagnasmiður á verkstæðinu í Ár-
bæjarsafni, gerði flygilinn listilega
vel upp fyrir okkur og hann kom
svo hingað í fyrrasumar.“
Tilvísanir í kristni og goðafræði
Athygli vekur að yfir dyrunum í
stofunum í Þrúðvangi eru út-
skornar rismyndir og eru hurðirnar
einnig listilega útskornar. Þá er ris-
mynd öðrum megin yfir dyrunum
milli stofanna tveggja en rismyndin
sem var hinum megin er glötuð,
sem og útskornar rennihurðir sem
eitt sinn lokuðu milli stofanna.
„Þetta eru myndir eftir Ríkarð
Jónsson útskurðarmeistara sem
hann skar út þegar hann var ungur
maður, nýkominn úr námi hjá
Stefáni Eiríkssyni myndskera. Mar-
grét Zoëga tók hann og Gunnlaug
Blöndal listmálara upp á sína arma,
en hann hafði lært útskurð með
Ríkarði. Útskurðurinn er dálítið
sérkennilegur að því leyti að á
einni rismyndinni er tilvitnun úr
Biblíunni en á hinum tveimur er
vísað í norrænu goðafræðina. Hér
stangast því á kristni og heiðni,“
segir Páll. Á kristsmyndinni má sjá
merkinguna IHS sem er vísun í
fyrstu þrjá stafina í nafni Jesú á
grísku og umhverfis merkinguna er
skorið út í höfðaletri, sem Ríkarður
hannaði sjálfur: „Ef að drottinn
ekki byggir húsið, erfiða smiðirnir
til einskis,“ en „byggir“ þýðir
þarna „býr í“.
Á rismyndinni milli stofanna má
sjá mynd úr Rígsþulu sem sýnir
Heimdall í heimsókn hjá Afa og
Ömmu og á þriðju myndinnni má
sjá þrjár valkyrjur, Hildi, Þrúði og
Hlökk, sem ganga um beina í Val-
höll, en þeirra er getið í Grímnis-
málum.
Nýtt í bland við klassískt
Páll er arkitekt og sérhæfir sig í að
gera upp gömul hús. Hann vann
m.a. við endurbyggingu Iðnós og er
nú að hanna endurbyggingu Lauga-
vegar 6. „Mér hefur alltaf fundist
áhugavert að taka gamla hluti og
halda upp á þá og blanda nýrri
hönnun inn í það. Mér finnst það
gefa umhverfinu mjög mikið gildi,
frekar en að vera með allt í nýtt
eða allt gamalt. Ég er með Bang &
Olufsen tæki sem þykja kannski
antík í dag en voru það ekki þegar
ég keypti þau. Svo blandar maður
inn í lömpum og stólum, ég er með
nýjan sófa og við hann eru stólar
sem voru hannaðir á 7. áratugnum
og svo auðvitað sófasett Einars Ben,
flygillinn og ýmislegt gamalt. Hér
er ýmsu blandað saman. Svo er
þetta allt sett inn í næstum 100 ára
gamalt hús.“
Nýtt í
bland við
Einar Ben
Páll V. Bjarnason arkitekt býr í
Þrúðvangi þar sem skáldið
Einar Ben bjó fyrrum. Þar er
að finna nýjar sem klassískar
hönnunarvörur í bland við
hátt í hundrað ára gömul hús-
gögn skáldsins.
Ylfa Kristín K. Árnadóttir ylfa@mbl.is
Páll er sá eini í fjölskyldunni sem spilar á flygilinn fyrir utan barnabörnin sem finnst gaman að spreyta sig á Gamla Nóa.
Morgunblaðið/Golli
Margrét Zoëga, tengdamóðir Einars Benediktssonar,
lét reisa Þrúðvang við Laufásveg á árunum 1918-19,
en Þrúðvangur er nafn á ríki Þórs í goðafræðinni.
Þremur árum áður brann Hótel Reykjavík, sem Margrét
átti og rak, í brunanum mikla en þar brunnu 11 hús til
kaldra kola. Að sögn Páls var dálítið einkennilegt að
hún skyldi byggja jafnveglegt hús og Þrúðvangur er þar
sem hún var orðin hálfsjötug og ekkja. „Mig grunar að
hún hafi verið að fjárfesta með tryggingafé eftir brun-
ann,“ segir Páll. Eftir brunann bjó Margrét m.a. hjá
Einari og Valgerði dóttur sinni í Höfða í eitt ár.
„Skrautið hér og húsakynnin minna á Höfða að mörgu
leyti, því þar eru rismyndir, að vísu með allt öðrum
hætti, og útskornar hurðir. Mig grunar að Margrét hafi
orðið fyrir áhrifum af því þegar hún byggði húsið, hún
vildi gera það dálítið „grand“.“
Árið 1921 fluttu Einar og fjölskylda til Margrétar á
Laufásveginn og bjuggu þar til ársins 1927 þegar Mar-
grét sagði þeim upp leigunni. Árið eftir seldi Margrét
húsið Kjartani Gunnlaugssyni stórkaupmanni sem bjó
þar ásamt fjölskyldu sinni í rúm tuttugu ár eða þangað
til Tónlistarfélagið keypti húsið. Tónlistarskóli Reykja-
víkur var til húsa í Þrúðvangi í 10 ár og þar var kennt
á fjölmörg hljóðfæri í öllum herbergum. „Margir
tónlistarmenn eiga minningar héðan,“ segir Páll. Því
næst eignaðist Framkvæmdabankinn húsið og ætlaði
sér að rífa það og nokkur nærliggjandi hús og byggja
stórhýsi yfir starfsemi sína. Ekkert varð úr þeim áform-
um og árið 1962 var húsið leigt Menntaskólanum í
Reykjavík. Þar fór fram kennsla til ársins 1990 þegar
Páll og Sigríður keyptu húsið og gerðu það upp.
„Í húsinu voru 5-7 kennslustofur þannig að það má
gera ráð fyrir að hér hafi verið upp undir 180 manns í
einu í kennslu. Eftir 40 ára skólahald var húsið þar af
leiðandi gatslitið þegar við tókum við því. Við þurftum
að gera mjög róttækar endurbætur á því áður en við
gátum flutt inn og höfum smátt og smátt gert hitt og
þetta til að bæta húsið. Þetta var hálfgerð forvörn
sem við unnum hérna með þessi menningarverð-
mæti.“
Í eigu auðugra fjöl-
skyldna og skóla