SunnudagsMogginn - 14.03.2010, Blaðsíða 8

8 14. mars 2010
„Hér ríkir neyðarástand og allir verða að gera sér
grein fyrir því.“
Georgios Papandreou, forsætisráðherra Grikk-
lands, 21. október 2009.
„Í fyrsta skipti síðan 1974 ógnar þráteflið í ríkisfjár-
málum fullveldi okkar.“
Papandreou, 9. desember 2009.
„Þið skuldið okkur 70 milljarða fyrir rústirnar, sem
þið skilduð eftir ykkur.“
Nikitas Kaklamanis, borgarstjóri Aþenu, vísar til
hernáms Þýskalands á Grikklandi í seinni heims-
styrjöld í ummælum 23. febrúar 2010.
„Við búum í dag við stríðsástand.“
Papandreou kvaðst 2. mars óttast að við Grikk-
landi blasti „martröð gjaldþrots þar sem ríkið gæti
hvorki greitt laun né eftirlaun“.
„Ég vil ekki að komið sé fram við Grikkland eins og
krabbamein.“
Gríska söngkonan Nana Mouskouri sagði 3. mars
að hún myndi láta eftirlaun sín frá Evrópuþinginu
renna til gríska ríkisins.
„Að yfirgefa evrusvæðið er fráleit tilgáta.“
Jean-Claude Trichet, forseti Seðlabanka Evrópu,
4. mars.
„Þið viljið stríð, þið fáið það!“
Borði í mótmælum vegna fyrirhugaðs nið-
urskurðar í Grikklandi 4. mars.
„Papandreou sagðist ekki vilja eitt sent – í öllu falli
ætlar þýska stjórnin ekki að gefa eitt sent.“
Rainer Bruderle, viðskiptaráðherra Þýskalands,
5. mars. Samantekt: AFP
Við búum í dag við stríðsástand
Papandreou í þungum þönkum í Bandaríkjaheimsókn.
Þ
ótt Grikkir hafi boðað aðhalds-
aðgerðir í fjármálum er vandi þeirra
langt frá því að vera leystur og þrýst-
ingurinn á evruna heldur áfram. Í
Evrópu hafa ráðamenn veist að spákaup-
mönnum fyrir að veðja gegn evrunni, en þeir
horfa fram hjá því að allt frá því að hinn sam-
eiginlegi gjaldmiðill var tekinn upp hafa aðild-
arríkin reynt að svindla á og komast fram hjá
hinum ströngu aðildarskilyrðum. Í raun má
segja að hinn íslenski hugsunarháttur hafi ráðið
ríkjum og menn hafi sagt: Þetta reddast. Spá-
kaupmennirnir nýta sér þá veikleika, sem þessi
hegðun hefur leitt af sér.
Þegar aðhaldsaðgerðir Grikkja voru kynntar
fyrir rúmri viku barst lof úr ýmsum áttum.
Angela Merkel, kanslari Þýskalands, hrósaði
grískum stjórnvöldum. Hún sagði að þau hefðu
á undraverðum tíma sett saman áætlun um trú-
verðugar aðgerðir og „stöðugleiki evrusvæð-
isins væri tryggður“. Georgios Papandreou,
forsætisráðherra Grikklands, þakkaði pent og
ítrekaði að hann hefði ekki beðið um fjárhags-
lega hjálp. Áætlanirnar eru hins vegar ekki vin-
sælar heima fyrir. Á fimmtudag skall á allsherj-
arverkfall öðru sinni á tveimur vikum. Meðal
þess, sem fer fyrir brjóstið á verkfallsmönnum,
eru fyrirætlanir um að hækka meðaleft-
irlaunaaldur úr 61 ári upp í 63 ár á næstu fimm
árum. Hinn lági eftirlaunaaldur er hins vegar
ein ástæðan fyrir því að almenningi í öðrum
evruríkjum, les: Þýskalandi, hugnast ekki að
niðurgreiða skuldir Grikkja. Þýskir skattborg-
arar vilja ekki senda peninga til Grikklands til
að Grikkir komist á eftirlaun fyrr en þeir sjálfir.
Amadeu Altafaj, talsmaður framkvæmda-
stjórnar Evrópusambandsins í efnahagsmálum,
sagði að Evrópusambandið hefði bolmagn til að
hjálpa Grikkjum „á morgun“ yrði það talið
nauðsynlegt. Það væri hins vegar ekki talið
nauðsynlegt á þessari stundu. Annað mál er
hins vegar ef skuldatryggingarálagið verður svo
hátt að fjárfestar þora ekki lengur að líta við
grískum ríkisskuldabréfum. Þá munu Grikkir
þurfa hjálp og spurning hvort hægt verði að
tryggja stöðugleika evrusvæðisins.
Sligandi skuldir
Skuldir gríska ríkisins eru 300 milljarðar evra
(52,3 billjónir króna). Áður en maí er á enda
munu 20,5 milljarðar evra (3,5 billjónir króna)
gjaldfalla á gríska ríkið.
Reyndar er staða þeirra fimm evruríkja, sem
eiga í mesta baslinu, ekki öfundsverð. Samtals
eiga 404,6 milljarðar evra (70,5 billjónir króna)
eftir að gjaldfalla á Portúgal, Ítalíu, Írland,
Grikkland og Spán (farið er að nota skammstöf-
unina PIIGS um þessi lönd) á þessu ári. Gjald-
þrot eins þeirra hefði keðjuverkandi áhrif á öll
hin löndin á evrusvæðinu og gæti á endanum
skaðað lánstraust Þýskalands, svo vitnað sé til
Thomasar Mayers hjá Deutsche Bank.
Aðgerðir gegn spákaupmönnum hafa verið í
umræðunni vegna áhlaupsins á evruna. Pap-
andreou tók málið upp þegar hann var í Banda-
ríkjunum í vikunni og sagði að Barack Obama
forseti hefði tekið vel í evrópskar áætlanir um
að hrinda áhlaupi spákaupmannanna.
Bandaríska dómsmálaráðuneytið rannsakar
nú hvort það hafi verið samantekin ráð nokk-
urra fjármálastofnana að gera áhlaup á evruna,
en það telst ólöglegt. Undir grun liggur meðal
annars George Soros, sem 1992 varð moldríkur
af því að gera atlögu að sterlingspundinu svo
hrikti í stoðum bresks fjármálakerfis.
Breskir og bandarískir fjölmiðlar hafa einnig
verið vændir um að tala evruna markvisst nið-
ur. Til marks um það þykir að bresk dagblöð
héldu því fram að verið væri að íhuga hugmynd
um að bankar og opinberar stofnanir veittu
Grikkjum stórt lán þótt það hefði verið slegið út
af borðinu í Berlín og stjórnvöld þar hefðu
komið því á framfæri við viðkomandi blöð.
Þegar Grikkir kynntu aðhaldsaðgerðirnar var
tvennt gert. Hótað var að frysta spákaup-
mennsku með afleiður og látið var berast að svo
gæti farið að evrópski seðlabankinn myndi
veita einkareknu matsfyrirtækjunum sam-
keppni með eigin mati á lánshæfi ríkja. Þótti
mat Moody’s á sparnaðaraðgerðum Grikkja
óvenju lofsamlegt. Þetta var sigur í ímynd-
arorrustunni, en á endanum þarf að taka á und-
irliggjandi veikleikum eigi evran að lifa af.
Lifir
evran
af?
Vandi Grikkja
afhjúpar
veikleika
evrusvæðisins
Grísk óeirðalögregla handtekur þátttakanda í mótmælum í Aþenu gegn niðurskurðaráformum grískra stjórnvalda.
ReutersVikuspegill
Karl Blöndal kbl@mbl.is
Samkvæmt skilmál-
unum um aðild að
evrusvæðinu má halli
á rekstri ríkissjóðs
ekki fara yfir 3% af
vergri þjóðarfram-
leiðslu. Grikkjum hef-
ur einu sinni tekist að
ná því. Þá bættu þeir
vændi, svörtum við-
skiptum og veð-
málum við tölfræðina
þannig að þjóð-
arframleiðsla jókst
um 25% árið 2006 og
fjárlagahallinn mæld-
ist 2,9% af þjóð-
arframleiðslu.
Grískir
talnaleikir
Ka t t a s ýn i ng
Kyn j aka t t a
Kettir velja Sýningin verður haldin 13. og 14.
mars 2010 í Miðhrauni 2, Garðabæ
Nánari uppl. á www.kynjakettir.is
Ýmis tilboð á gæludýravörum
Sýningin er opin frá kl.10 - 17.00 báða dagana