SunnudagsMogginn - 14.03.2010, Blaðsíða 27

14. mars 2010 27
Þ
að er léttur andi og skemmti-
legur í þessum hópi og það þyk-
ir okkur mest um vert. Gleðinni
fylgir lífskraftur,“ segja þeir
Sigurður Sigurðarson dýralæknir og Guð-
jón Kristinsson lífskúnstner en þeir fé-
lagarnir tóku sig til og stofnuðu nýtt
kvæðamannafélag, Árgala.
Félagið er til húsa í skemmu Guðjóns í
Árbæ í Ölfusi og það er hugsað fyrir fólk
sem er búsett á Árborgarsvæðinu og í
nærsveitum.
„Okkur þótti vænlegt að stofna útibú
eða dótturfélag Kvæðamannafélagsins Ið-
unnar, til að auðvelda fólki hér á þessu
svæði sem hefur áhuga á kveðskap og
vísnagerð, að koma saman á æfingar og
fundi. Það dregur mjög úr fólki að þurfa
að keyra alla leið suður til Reykjavíkur.
Við höfðum heyrt af miklum áhuga
manna hér á svæðinu sem langaði að vera
með í félagsskap kvæðamanna, svo það lá
beint við að stofna Árgala. Árgali er gam-
alt orð og þýðir skáld, frumkvöðull, sá
sem vekur menn til athafna eða hani sá
sem fer snemma á fætur og galar,“ segir
Sigurður sem er varaformaður en Guðjón
er formaður.
Níu ára piltur steig á svið
og kvað fullum hálsi
„Á stofnfundinn síðastliðinn mánudag
mættu rúmlega fjörutíu manns, sem var
meira en okkur óraði fyrir, og þetta var
skemmtilega blandaður hópur, fólk af
báðum kynjum og á öllum aldri. Tveir
voru undir fermingu, annar þeirra, Hrafn
Erlingsson, níu ára, hóf kveðskapinn með
því að stíga á stokk og kveða fallega um
huldukonuna uppi í háa hamrinum. Hann
kvað fullum hálsi með miklum sóma og
var hvergi banginn,“ segir Sigurður sem
leggur áherslu á að kenna þurfi ungu
kynslóðinni að kveða.
„Þessi fyrsti fundur var skemmtilegur,
fólk sat á trébekkjum í hráu umhverfi
skemmunnar og svo kváðum við saman,
kenndum þrjár stemmur. Seinna gekk
tómur blómapottur milli manna þar sem
hægt var að setja í vísur, en það er ekki
síður ástæða fyrir hagmælt fólk að ganga
til liðs við Árgala sem og það fólk sem
hefur áhuga á vísum og vísnagerð.“
Allir velkomnir, hvaðan
sem þeir eru af landinu
Þeir félagar segja sérlega ánægjulegt hvað
fólk hafi komið víða að á stofnfundinn.
„Einn kom alla leið austan úr Holtum í
Rangárvallasýslu og annar úr Reykjavík,
en margir voru frá Selfossi og svo voru
einhverjir frá Eyrarbakka, Hveragerði,
Villingaholtshreppi, Hrunamannahreppi
og Biskupstungum. Hingað eru allir vel-
komnir, hvaðan sem þeir koma af land-
inu. Við vitum að sumir leggja ekki í að
koma þó að þeir hafi áhuga af því að þeir
halda að þeir kunni ekkert að kveða, en
þetta fólk á einmitt erindi til okkar af því
að það getur lært að kveða með því að
sækja fundina.“
Þeir leituðu ekki langt yfir skammt eftir
fólki til starfa í stjórn félagsins. Ná-
grannakona Guðjóns, Hildur Há-
konardóttir á Straumum er ritari og mað-
ur hennar Þór Vigfússon var fundarstjóri.
„Þór stjórnaði samkomunni með mikl-
um snöfurleika og fimi. Hann var ekki
með neinar málalengingar, heldur til-
kynnti að stofnun félagsins væri úthugsuð
og umræður óþarfar. Hlutir voru bornir
fram til samþykktar og það gekk vel.“
Vonumst til að áhugi
á kveðskap dreifist austur fyrir
Þeir segja að mörg þeirra kvæðamanna-
félaga sem hafi verið stofnuð í gegnum
tíðina hér og þar um landið, hafi lognast
út af. „Nema á Vatnsnesi, þar lifir kvæða-
mannafélagið Vatnsnesingur góðu lífi. Og
það er sérstaklega ánægjulegt vegna þess
að nokkrir Vatnsnesingar stofnuðu Iðunni
á sínum tíma. Í framhaldi af stofnun Ár-
gala vonumst við auðvitað til að áhugi á
kveðskap dreifist austur fyrir og við
höldum því á lofti að fyrsti formaður Ið-
unnar var héðan úr nágrenninu, Flóa-
maðurinn Kjartan Ólafsson á Dís-
arstöðum. Kjartan hafði yndislega fallega
rödd og það eru til margar upptökur með
honum að kveða,“ segir Sigurður og
brestur fyrirvaralaust í stemmu sem
Kjartan kvað forðum við vísu Jóns Þor-
steinssonar frá Arnarvatni:
Ef hann fer í austanbyl,
yfir hús og grundir,
þá er skárra að skömminni til
að skíta vestanundir.
Strandamaður kvað í skafli
sér til hita og lífs
„Við viljum viðhalda þessari gömlu kúnst
að kveða. Við viljum leggja okkar af
mörkum til að þjóðararfurinn lifi. Það
skiptir miklu máli. Kveðskapur hefur
meira að segja stundum bjargað manns-
lífum,“ fullyrðir Guðjón og því til stað-
festingar segir hann sögu af Jóa á Kross-
nesi sem var ágætur kvæðamaður.
„Hann lenti einhverju sinni í aftaka-
veðri á Trékyllisheiði og þurfti að grafa sig
í fönn á háheiðinni þegar norðanbálið var
orðið allsvakalegt. Hann kvað sleitulaust í
skaflinum alla nóttina, sér til hita og lífs.“
Karlinn fékk náttúruna
þegar hann datt ofan af þaki
Og þegar Guðjón er á annað borð farinn
að segja sögur, þá er ekki svo gott að
stoppa hann. Þær flæða fram eins og foss.
Hann segir einhverja Strandamenn
hafa snúið Passíusálmunum upp í níðvís-
ur og fer með eina svo svakalega að hún
verður ekki höfð eftir hér á opinberum
vettvangi.
En vel krydduð sagan af ljóta barninu
ætti að sleppa.
„Það var sveinbarn í einhverri af ná-
grannasveitum mínum sem var svo ljótt
að þegar fólk leit í vögguna þá hrökk það
frá með óhljóðum. Drengurinn varð alveg
herfilega ljótur líka sem fullorðinn mað-
ur. Það var engu líkara en honum hefði
verið dýft ofan í sjóðandi keytu eða lýsi.
Og það merkilega var að hann fékk ekki
náttúruna fyrr en hann datt ofan af þaki.
Þá hrökk niður í hann.“
Sigurður þekkir aftur á móti mann sem
var afskaplega fallegt barn en nú er hann
hverjum manni ljótari.
Veltu honum upp úr pollinum
þar til hann var þurr
„Það versta sem hægt var að segja um
mann í næstu sveitum við mína, var að
hann væri meltingur. Ef mönnum varð
sundurorða í minni sveit og kölluðu hvor
annan melting, þá var það ávísun á mikil
slagsmál. Meltingur er lamb sem soðnar
inni í móðurlífi á kind og verður að
ógeðslegum graut,“ segir Guðjón og hlær.
Þetta eru miklir sagnamenn, Guðjón og
Sigurður og í lokin er vert að gefa Sigurði
orðið þar sem hann segir sögu af manni
nokkrum í nágrenninu, en hann þótti
nokkuð stríðinn með víni:
„Hann bankaði upp á hjá vini sínum en
sá hafði skegg svo mikið sem allsherj-
argoði. Þegar hann kom til dyra þreif vin-
ur hans í skeggið og sneri hann niður og
velti honum upp úr polli á hlaðinu. Aum-
ingja maðurinn hrópaði á hjálp og þá kom
fóstursonur hans og tók í lappirnar á ger-
andanum og náði honum undir sig. Svo
veltu þeir honum upp úr pollinum þar til
hann var þurr. Aftur á móti var ekki þurr
þráður á karlinum.
Þá voru þeir í vandræðum með hvernig
þeir ættu að halda áfram því þeir voru
óvanir vígaferlum. En út kom kerling ein
á bænum með fullan hlandkopp og
skvetti framan í hann. Í stað þess að taka
andköf og fara að gráta skellti hann upp
úr og sagði:
„Ekki er gott úr ykkur hlandið frekar
en annað sem frá ykkur kemur.“
Árgali kemur saman annan mánudag í
hverjum mánuði, í skemmunni í Árbæ í
Ölfusi, til að kveða, setja saman vísur og
skemmta sér.
Kvæðamenn Guðjón og Sigurður kunna vel við sig
í félagsskap magnaðra hausa sem Guðjón hefur
höggvið út í rekavið af Ströndum og hanga uppi í
skemmunni góðu þar sem Árgali kemur saman.
Morgunblaðið/Golli
Árgali er kátra manna félag
Þeim er mikið kapps-
mál að halda kveðskap
á lofti og þeir vilja hafa
gleðina við völd.
Kristín Heiða Kristinsdóttir khk@mbl.is