SunnudagsMogginn - 14.03.2010, Blaðsíða 23

14. mars 2010 23
Ben-Shahar bendir á í bókinni Meiri hamingja að á sama tíma og
veraldlegur auður vex í heiminum fylgi þunglyndi í kjölfarið.
„Jafnvel þó að kynslóð okkar – í flestum vestrænum löndum
og einnig á fleiri og fleiri stöðum í Austurlöndum – sé ríkari en
kynslóðirnar á undan, erum við ekki hamingjusamari fyrir vikið,“
segir hann og heldur áfram: „Leiðandi fræðimaður á sviði já-
kvæðrar sálfræði, Mihaly Csikszentmihalyi, spyr einfaldrar
spurningar sem snúið er að svara: „Úr því við erum svona rík,
hvers vegna erum við þá ekki hamingjusöm?“ Á meðan fólk trúði
því að veraldlegum grunnþörfum þess yrði að vera fullnægt svo
það gæti lifað fullnægjandi lífi var auðvelt að finna skýringar á
óhamingjunni. En núna þegar grunnþörfum margra hefur verið
fullnægt liggur ekki lengur á borðinu nein handhæg réttlæting á
óánægju fólks. Fleira og fleira fólk glímir við að leysa þversögn-
ina – að peningar virðast hafa fært okkur óhamingju – og það
væntir þess að jákvæð sálfræði komi því til hjálpar.“
Ekki flókið
Algeng hindrun í vegi hamingjunnar er sú falska vænting að eitt-
hvað eitt – bók eða kennari, prinsessa eða riddari, afrek, verð-
laun, opinberun – muni færa okkur eilífa sælu,“ segir hann á
öðrum stað. „Þó að allt þetta geti aukið á vellíðan okkar, þá
myndar það aðeins lítinn hluta af mósaíkmynd hamingjuríks lífs
þegar best lætur. Ævintýrahugmyndin um hamingjuna – trúin á
að eitthvað muni gera okkur hamingjusöm um aldur og ævi –
veldur okkur bara vonbrigðum á endanum,“ skrifar Ben-Shahar.
Í ljós komi að það sem lífið snúist um sé þetta dags-daglega,
það venjulega; smáatriðin í mósaíkmyndinni. Það sé allt og
sumt.
Þunglyndi
vex með
veraldlegum auði
kominn langt út á skelfingarsvæðið –
ekki síst þegar foreldrar nemenda,
nokkrir afar og ömmur og loks fjöl-
miðlar fóru að skjóta upp kollinum.“
Ben-Shahar segir í samtalinu við
Morgunblaðið að víða séu í boði nokk-
urra þrepa námskeið í leit að hamingj-
unni ellegar að þátttakendum sé lofað
einhverju einu leyndarmáli sem ljúki
upp dyrunum að þessu eftirsótta fyr-
irbæri. „Þetta hljómar vel en er því mið-
ur ekki satt. Lykillinn að hamingju – og í
reynd eina leiðin til að finna hana – er sú
að fara á markvissan hátt yfir ákveðin
atriði; hvað það sé sem skiptir hvern og
einn virkilega máli í lífinu, og ákveða að
breyta í samræmi við það.“
Hann nefnir bandaríska sálfræðinginn
Carl Rogers, sem lést fyrir mörgum ár-
um. Sá sagði einhverju sinni að það allra
persónulegasta væri jafnframt það al-
mennasta. „Þegar öllu er á botninn
hvolft upplifum við því öll sömu kennd-
ir; erfiðleika, þrautir, gleði, ást … Mikill
menningarlegur munur er á milli landa
en í raun eru það sömu atriðin sem alls
staðar skipti mestu máli,“ segir Ísr-
aelsmaðurinn í símtalinu.
„Eitt það mikilvægasta sem ég áttaði
mig á, eftir að ég fór að hugsa málið, var
að ég hafði alla tíð leitað hamingjunnar á
röngum vettvangi. Ég trúði því statt og
stöðugt af ef ég kæmist á næsta fjalls-
topp yrði ég hamingjusamur að eilífu.
En sú er ekki raunin; við upplifum að
vísu sæluvímuna en hún varir ekki
lengi.
Ég gleðst vissulega um stundarsakir ef
ég fæ launahækkun en sú gleði varir
ekki lengi. Ég verð fljótlega komin í
sama farið; hafi ég verið óánægður áður
en að launahækkuninni kom verð ég það
fljótlega aftur.“
Gleðin verður því að vera raunveruleg
til að hún endist; hamingjan fyrst og ár-
angur í kjölfarið, ekki öfugt. „Með þeim
hætti verðum við meira skapandi en
annars, okkur gengur betur að hvetja
okkur sjálf til dáða, við verðum í betri
tengslum við vinnufélagana og fjöl-
skylduna og af öllu þessu leiðir að okkur
líður betur en annars.“
Það sem skiptir meginmáli, segir
hann, og færir fólki raunverulega ham-
ingju, „er að eiga góðar stundir með
þeim sem okkur þykir vænst um.“ Hann
undirstrikar orðin góðar stundir; ekki sé
nóg að vera með viðkomandi heldur eigi
ekki að vera að tala í símann eða kíkja á
póstinn í tölvunni á meðan! „Við eigum
líka að vera þakklát fyrir það sem við
höfum, ekki að átta okkur á mikilvægi
þess loks þegar einhver veikist eða fellur
jafnvel frá.“
’
Það sem skiptir
meginmáli og
færir fólki
raunverulega ham-
ingju er að eiga góðar
stundir með þeim
sem því þykir vænst
um. Ben-Shahar
undirstrikar orðin
góðar stundir; ekki sé
nóg að vera með við-
komandi heldur eigi
ekki að vera að tala í
símann eða kíkja á
póstinn í tölvunni á
meðan!