SunnudagsMogginn - 14.03.2010, Blaðsíða 54

54 14. mars 2010
F
jórir listamenn sýna saman í Listasafni Íslands;
Angurværð í minni. Orðið angurværð er í huga
manns svolítið séríslenskt, eins og orðið tregi. Þó
eru þessi orð einnig til í öðrum tungumálum, og
tilfinningin sannarlega til staðar í verkum útlendingsins
og konunnar á sýningunni, Amelie von Wulffen, en auk
hennar sýna þeir Birgir Snæbjörn Birgisson, Helgi Þorgils
Friðjónsson og Helgi Hjaltalín Eyjólfsson.
Von Wulffen er þekkt þýsk listakona af yngri kynslóð-
inni. Í list sinni dregur hún gjarnan fram slungið samspil
minninga, einstaklings og samfélags. Iðulega málar hún
yfir ljósmyndir þannig að óræður veruleiki verður til á
myndfletinum. Málaraaðferð hennar er flæðandi og nær
skreytikennd, vísar til stórra pensildrátta hinna ungu
villtu, þýsku málara sem slógu í gegn á áttunda áratugn-
um og enn lengra aftur, til rómantískra málara nítjándu
aldar. Von Wulffen skírskotar í verkum sínum til per-
sónulegra minninga en skapar þeim stærra samhengi.
Helgi Hjaltalín sýnir myndraðir undir titlinum Upp-
gerð/Endurgerð/Viðgerð/Tilgerð í ýmsum tilbrigðum.
Þetta er lunkinn leikur hjá Helga þar sem hann setur sam-
an verk úr ýmsum efnum. Endurgerð náttúrunnar birtist
á afgerandi máta í heimasmíðuðum trjábol, minningar
birtast í smíðisgripum er taka form sitt t.d. af gamalli
standklukku. Bílskrjóður fær hlutverk draums sem aldrei
rætist heldur er í sífelldri mótun. Fortíðarþrá og tilfinning
fyrir eilífð og endurtekningu tímans er sterkur þáttur í
verkum Helga Hjaltalín.
Birgir Snæbjörn Birgisson hefur á undanförnum árum
vakið athygli fyrir óvenjuleg málverk. Ímyndir hafa verið
þema í verkum hans, einnig nú. Endurskrifaðar lýsingar á
vændiskonum Parísar á næstsíðustu öld er dapurleg lesn-
ing, fjöldinn eykur enn fremur á þrúgandi tilfinninguna
sem þessir textar liðins tíma vekja með manni. Grát-
brosleg í gamaldags viðhorfum sínum minna þessi skrif á
nöturlegar staðreyndir í veruleika samtímans.
Helgi Þorgils Friðjónsson sýnir stór málverk og sam-
setningar málverka. Nýnæmi í verkum hans er fyrirsætan
sem birtist hér sitjandi og liggjandi, svífandi á myndflet-
inum eins og oftast er um persónur í málverkum Helga.
Hún er hér ásamt blómum og bakhliðum málverka, sígild
myndefni í samtali við nýrri. Ég er ekki viss hvaða hlut-
verk Helgi ætlar bakhliðum málverka að leika í verkum
sínum. Kannski vill hann hnykkja á meðvitundinni um
endurtekningu sögunnar og hlutverk málarans, eða gefa
til kynna verk sem enn eru ómáluð. Hvort heldur er þá
nær hann að vekja forvitni manns, kalla á vangaveltur
fremur en að gefa einföld svör.
Margbreytileg tengsl manns og náttúru og notkun
tákna hafa verið viðfangsefni Helga í gegnum tíðina.
Myndheimur hans er mótaður og sannfærandi, hin eilífa
hringrás. Heimsmynd málarans birtist m.a. í verkunum
Heimurinn, hér er hinn frjói, hugsandi, málandi hugur í
aðalhlutverki. Það er síðan í smámyndum Helga sem helst
má tengja við titil sýningarinnar, persónulegar minningar
um liðna tíð, en einnig er vísað í sameiginlega, menning-
arlega fortíð þjóðarinnar.
Angurværð er milt hugtak, blíðlegt. Þessi sýning er
mun kraftmeiri en titill hennar gefur til kynna. Í verkum
listamannanna fjögurra vinna saman á agaðan máta per-
sónulegar og einlægar tilfinningar og endurskoðun á gild-
ismati samtímans. Niðurstaðan er áhrifarík sýning þar
sem allir fá að njóta sín, bæði listamenn og áhorfendur.
Í krafti
blíðunnar
MYNDLIST
Angurværð í minni, samsýning
fjögurra listamanna
bbbbn
Listasafn Íslands
Til 2. maí. Opið daglega 11-17, lokað á mánudögum.
Aðgangur ókeypis.
Ragna Sigurðardóttir
Amelie von Wulffen, sem á verk á sýningunni Angurværð í minni í Listasafni Íslands, er þekkt þýsk listakona.
Á föstudaginn fer ég á æfingu með uppáhalds gym-
vinkonu minni og hleyp frá mér allt vit og eftir það
kemur besti hlutinn, við verðlaunum okkur með slök-
un í spainu. Um kvöldið ætlum við vinkonurnar að
hittast allar og hafa kósý-time , og þar sem ég er eng-
inn kokkur elda þær ofan í mig og okkur og svo mösk-
um við okkur upp yfir góðri mynd eða sprenghlægilegu
spjalli.
Á laugardaginn vakna ég ábyggilega ekki fyrr en um
hádegi þar sem ég hata ekki að sofa út um helgar, en
þegar ég er vöknuð og komin á stjá ætla ég að fá mér
sushi með stelpunum mínum á uppáhaldsstaðnum
mínum Sushismiðjunni. Þar munum við vinkonurnar
plotta heimsyfirráð í komandi framtíð. Þeg-
ar maður er búinn að melta og jafna sig
kíki ég á hressandi æfingu og dunda
mér heima við. Um kvöldið ætla eg svo
að gleðjast með vinkonum í afmæli
einnar af mínum bestu, og vil ég nýta
hér tækifærið og óska henni innilega
til hamingju með „stór“-afmælið.
Á sunnudaginn kíki ég á æfingu
og sund, ég ætla samt að vera
raunsæ og bæta við hérna ... ef
ég mögulega nenni að gera
annaðhvort, ég er nú bara
mannleg. Eftir það ætla ég að
taka til heima hjá mér og und-
irbúa mig fyrir nýja skólaviku.
Um kvöldið ætla ég svo að skella
mér í bíó á hina marglofuðu Brot-
hers, mikil spenna hérna megin fyr-
ir henni allavega.
Helgin mín Íris Björk Jóhannesdóttir,
ungfrú Reykjavík 2010
Huggulegheit, sushi,
ræktin og Brothers
L
jósmyndin er fyrir löngu viðurkennd sem list-
miðill í völdum tilfellum en það er listastofnunin
hverju sinni sem metur það á svipaðan hátt og
þegar ákvarðað er um hvort önnur verk teljist
hönnun eða myndlist, listiðnaður eða myndlist, myndlist
eða verðug myndlist o.s.frv. Til að koma verkum sínum í
flokk „hinna fögru lista“ þarf listamaðurinn/ljósmynd-
arinn oft á tíðum að afneita hinni almennu fegurð, hinum
almenna myndsmekk og gera myndir sem ná undir yf-
irborðið, skrásetja hugmyndir, sálarlíf og viðhorf sem
birtast í hinum hversdaglegri aðstæðum.
Ívar sýnir hér svarthvítar ljósmyndir af týpískum
karlavinnustöðum ásamt nokkrum myndum sem teknar
eru í guðshúsum. Titillinn „Vinnustaðir alvöru karla“
virkar eilítið meinhæðinn eða kómískur eftir því hvernig
á það er litið. Hér er oftast dregin upp mynd af karl-
mönnum í iðnaðarstörfum hverskonar þótt aldrei sjáist í
neina mannveru á myndunum. Vinnustaðirnir eru gjarn-
an draslaralegir og skítugir í algerri andstöðu við hinar
fínu híbýlamyndir nútímans. Þá er ekki óalgengt að al-
manök og plagöt af berum konum prýði kaffistofur eða
skrifstofuhorn á þessum vinnustöðum.
Myndirnar sem teknar eru í guðshúsum eru teknar á
sama hátt. Ljósmyndin rammar innulega inn óvenjulegt,
oftast fagurfræðilega snautt sjónarhorn þar sem allt er
mannlaust og einhverskonar bið og geymsluástand hefur
skapast. Þrátt fyrir ryksugaðan hreinleikann í þessum
húsakynnum er sama tilfinning fyrir kolablandaðri sand-
áferð í þessum myndum og hinum af „vinnustöðum al-
vöru karla“ en myndir af krossum eða Jesú Kristi leysa
beru konurnar, dagatölin og landakortin af hólmi.
Hinar innbyggðu andstæður í þessum tveimur útgáfum
af ölturum er að starfsmenn kirkjunnar lægja sig gagnvart
guði með því að kvengera sig, kirkjan er brúður Krists og
prestarnir klæðast kjólum. Á „vinnustöðum alvöru karl-
anna“ upphefja þeir karlmennsku sína og gagnkynhneigð
með því að hafna hinum kvenlega híbýlastandard, ein-
beita sér að hinni karlmannlegu iðju sem gjarnan tengist
kröftum vélar eða náttúru. Altaristaflan er svo iðulega hin
nakta kona, kynferðislegt viðfang, verðlaunagripur eða
fórn sem öfugt við altarismyndir guðshúsanna gerir karl-
mennskunni hátt undir höfði.
Myndir Ívar eru margslungnar, í þeim leynast ádeila,
eftirsjá, hugmyndafræðileg togstreita og mannfræðilegar
vangaveltur. Flott sýning.
Birtingarmynd karlmennskunnar
MYNDLIST
Ívar Brynjólfsson – ljósmyndir
bbbbn
Listasafn Íslands
Sýningin stendur til 11. apríl. Opið alla daga nema mánudaga frá
kl. 11-17. Aðgangur ókeypis
Ívar sýnir ljósmyndir af týpískum karlavinnustöðum.
Þóra Þórisdóttir
Lesbók