SunnudagsMogginn - 06.03.2011, Blaðsíða 4

4 6. mars 2011
„Voina er rökrétt framhald af fútúristunum sem uppi
voru snemma á 20. öldinni. Þetta er ekki bara list,
heldur byltingarkennd list,“ segir Olesya Turkina,
listfræðingur á Rússneska safninu í Pétursborg.
Hún lýkur lofsorði á verk hópsins, einkum „Út-
skaufun KGB“. „Það er snilldarverk sem fangar reð-
urhugsun feðraveldisins sem við búum í.“
Turkina segir ekki eins auðvelt að réttlæta lög-
reglubílagjörninginn en þykir galið að réttarkerfið
setji listamennina undir sama hatt og snoðkolla og
rasista sem ógni öryggi óbreyttra borgara.
Það er kaldhæðni örlaganna en Voina hefur til
þessa haft skömm á misrétti og fordómum. Þannig
fólst einn gjörningurinn í því að sett var á svið heng-
ing tveggja samkynhneigðra manna og þriggja mið-
asískra farandverkamanna í kjörbúð til að mótmæla
afstöðu borgarstjóra Moskvu til þessara hópa.
Turkina fagnar því að listamennirnir tveir gangi nú
lausir en harmar að réttarhöld blasi við þeim. „Eftir
perestroiku var frelsi listamanna óheft í tíu eða
fimmtán ár en nú eru aftur blikur á lofti.“
Ekki bara list, heldur
byltingarkennd list
Voina-hópurinn sviðsetur hengingu fulltrúa minni-
hlutahópa í kjörbúð í Moskvu. Sitt sýndist hverjum.
H
vort er það glæpur eða list að hvolfa
sjö lögreglubílum á torgi, sumum
mönnuðum? Þessari spurningu velta
Rússar fyrir sér um þessar mundir en
tveir listamenn úr gjörningahópnum Voina voru
handteknir í Pétursborg fyrr í vetur fyrir uppá-
tækið a’tarna. Tilgangurinn var að mótmæla
spillingu lögreglunnar í landinu.
Lögregla braust í kjölfarið með brambolti inn á
heimili Olegs Vorotnikovs og Leonids Nikola-
yevs, járnaði þá, að sögn sjónarvotta, og gaf öðr-
um íbúum ströng fyrirmæli um að liggja á gólfinu
áður en tvíeykið var leitt út með poka yfir höfð-
um. Grunur leikur á að það hafi í kjölfarið verið
pyntað en ekkert hefur sannast í þeim efnum.
Voina-hópurinn kom fram á sjónarsviðið fyrir
þremur árum og hefur verið stjórnvöldum í
Rússlandi óþægur ljár í þúfu allar götur síðan
með gjörningum sínum. Synd væri líka að segja
að Voina væri hlýtt til ráðamanna þar eystra.
Fyrsti gjörningurinn fólst í því að tólf lista-
menn, þar af ein kasólétt kona, röltu í hægðum
sínum inn á líffræðisafn í Moskvu og efndu til
kynsvalls til að mótmæla forsetakosningunum
2008. „Þessar kosningar eru ekkert nema farsi og
klám,“ sagði helsti hugmyndafræðingur hópsins,
Alexei Plutser-Sarno, en í þeim komst Dmitríj
Medvedev til valda, „bangsaerfinginn“, eins og
Voina kallar þann ágæta mann. Hópurinn var
umsvifalaust ákærður fyrir að breiða út klám og
þar með hófst líf í undirheimunum.
Helstu gerendur skipta reglulega um farsíma
og samastað og þegar Vorotnikov og Nikolayev
voru teknir höndum hrökklaðist Plutser-Sarno
úr landi en hann ku hafa verið í íbúðinni daginn
áður. Talið er að hann haldi nú til í nágranna-
ríkinu Kasakstan og sofi aldrei tvær nætur í röð í
sama rúminu. „Ég er nokkuð öruggur,“ sagði
hann í samtali við breska blaðið The Independ-
ent. „Það er efitt að finna okkur og rússneskir
lögreglumenn eru spilltir. Snauðir listamenn eru
ekki efstir á lista hjá þeim, þeir eru uppteknir við
að brjóta lögin sjálfir og eltast við kaupahéðna og
ræna af þeim peningum.“
Gjörningar Voina verða sífellt djarfari. Há-
markinu var líklega náð í fyrrasumar þegar hóp-
ur manna á vegum hópsins málaði 65 metra
langan getnaðarlim á brú í Pétursborg í skjóli
nætur. Listamennirnir sluppu af harðfylgi undan
laganna vörðum skömmu áður en brúin var opn-
uð að morgni og lyft til að hleypa skipum í gegn.
Steig þá limurinn upp til himna – í allri sinni
reisn. Ekki spillti fyrir að verkið blasti við höf-
uðstöðvum rússnesku leyniþjónustunnar í borg-
inni. Hlaut verkið nafnið „Útskaufun KGB“.
Eftir japl, jaml og fuður var Nikolayev og Vor-
otnikov sleppt gegn tryggingu á dögunum. Þeir
hafa verið ákærðir fyrir óspektir og eiga yfir
höfði sér allt að sjö ára fangelsi verði þeir fundnir
sekir. Plutser-Sarno hefur á hinn bóginn verið
ákærður fyrir að skipuleggja glæpasamtök og
gæti átt yfir höfði sér allt að tuttugu ára fangelsi
– þ.e.a.s. „nenni“ rússneska lögreglan að hand-
taka hann.
Voina-hópurinn er afar umdeildur í listheim-
inum eystra en fréttaskýrendur segja samstöð-
una hafa aukist eftir handtökurnar. Og hið
merka verk „Útskaufun KGB“ var á dögunum
tilnefnt til virðulegra nýlistaverðlauna.
Limurinn rís upp. Vegfarendur í Pétursborg rak að vonum í rogastans.
Segja stjórnvöld-
um stríð á hendur
Gjörningahópur setur allt á
annan endann í Rússlandi
Vikuspegill
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Einn lögreglubílanna á hvolfi á torgi í Pétursborg.
Gjörningahópurinn Voina, þ.e.
Stríð, var stofnaður í Moskvu
árið 2007 af heimspekinem-
unum Oleg Vorotnikov og Na-
taliu Sokol. Tilgangur hópsins
er öðru fremur að ögra ráð-
andi öflum í landinu. Helsti
hugmyndafræðingur hópsins
er hinn 48 ára gamli listamað-
ur Alexei Plutser-Sarno. Alexei Plutser-Sarno listamaður.
Ræturnar
í heimspeki
www.noatun.is
Saltkjöt
og baunir,
túkall!
SALTKJÖT
VALIÐ
KR./KG
1998
SALTKJÖT
BLANDAÐ
KR./KG
998
ÍSLENSKT
KJÖT
BBESTIR
Í KJÖTI
ÚRKJÖTBOR
ÐI
ÚR
KJÖTBORÐI