SunnudagsMogginn - 06.03.2011, Blaðsíða 24

24 6. mars 2011
Þ
eir röltu um þorpið eins og unglingar og rúlluðu
niður litla snjóskafla af og til, það var eins og þeir
væru að sýna hver öðrum hvað þeir væru miklar
hetjur. Þeir voru frjálsir ferða sinna, gátu leikið sér
að vild og kannað öll skúmaskot í þorpinu.
Stóru sleðahundarnir eru yfirleitt alltaf bundnir með keðj-
um í þorpunum. Þeir geta verið hættulegir, eru gríðarlega
sterkir og hafa ráðist á börn og stórslasað þau. En litlu bóf-
arnir létu sér fátt um finnast þegar þeir stóru voru að yggla
sig við þá, þeir vissu hvað keðjan um hálsinn á þeim náði
langt. Það virðist vera gott uppeldi á þeim, þeir fá sjálfstraust
og eru glaðir í sínum heimi, þeir vita ekki að síðar verða þeir
að draga þunga sleða og eru og hafa verið ómissandi fyrir
samfélag inúíta um aldir. Þessir litlu prakkarar eru svo hlægi-
legir að maður getur ekki annað en orðið glaður að fylgjast
með þeim. Þeir minna svolítið á Bjarnarbófana í Andrésblöð-
unum, það vantar bara á þá svörtu grímuna yfir augun.
Þegar líður að því að stóru hundarnir fá að éta þá bíða þess-
ir litlu bófar og og fylgjast vel með stóru hundunum. Stökkva
svo allt í einu leiftursnöggt og rífa til sín kjötstykki, draga það
nógu langt frá stóru hundunum og éta fyrir framan þá salla-
rólegir. Froðufellandi af bræði urra og gelta stóru hundarnir
framan í litlu ræningjana sem gæti ekki verið meira sama yfir
látunum. Halda bara áfram að éta í nokkurra sentimetra fjar-
lægð frá stóru hundunum. Sjálfstraustið skín úr augunum og
þeim finnst þeir vera einu alvöru töffararnir á Diskóeyju.
Það kemur þó fyrir að stór hundur nær til einhvers af
hvolpunum og fleygir ýlfrandi hvolpinum í himinhæð. Það
verður smá grátur og væl en þeir eru harðir af sér, fljótir að
jafna sig og ná fyrri styrk og sjálfstrausti til að nappa af þeim
stóru kjötbitunum þeirra næst þegar þeir fá að éta.
Grænlenski sleðahundurinn er ótrúleg skepna, þolinn og
sterkur. Þeir eru misvel þjálfaðir en góður veiðimaður þjálfar
hundana sína þannig að þeir hlýða honum í einu og öllu. Þeir
eru lífgjöf veiðimannsins sem verður að stóla á þá við ein-
hverjar verstu aðstæður sem menn geta lent í, þegar vond
veður skella fyrirvaralaust á og eins til að elta uppi ísbirni og
rekja spor.
Í dag er það þannig að einungis veiðimenn sem lifa ein-
göngu á veiðum mega veiða ísbjörn og er kvóti settur á veið-
arnar.
Allt er í heiminum hverfult og breytist í tímans rás. Í fram-
tíðinni verða grænlenskir sleðahundar sennilega meira svona
túristahundar sem draga ferðamenn í dagstúra út á ísinn og til
baka að kvöldi eða næsta dag. Veiðimönnum fækkar með
hverju árinu og ísinn er að þynnast það mikið að tíminn sem
hægt er að fara um á hundasleða verður styttri. Ísröndin við
Scoresbysund, sem nær venjulega marga kílómetra á haf út,
er nú einungis nokkra metra frá landi og fyrir nokkrum vik-
um í stormi brotnaði ísinn fyrir utan þorpið og um 100
hundar drápust, klemmdust á milli ísjaka og drukknuðu.
Ekkert var hægt að gera.
Í mörgum ferðum um Grænland hef ég alltaf fylgst með
litlum hvolpum og það er svolítið sérstakt að sjá pínulitla
hnoðra í brunagaddi úti í snjónum reyna að halda lífi. Í litlu
þorpi á austurströnd Grænlands fyrir nokkrum árum fór ég
með veiðimanni út að ísröndinni á selveiðar að morgni og
komum við heim að kvöldi. Það voru litlir hvolpar sem lágu í
hnipri fyrir utan húsið og mamman reyndi eftir fremsta
megni að hlúa að þeim. Einn hvolpurinn úr systkinahópnum
var greinilega veikbyggðari en hinir. Litli hvolpurinn lá bein-
stífur hálffrosinn í snjónum. Ég vorkenndi honum og spurði
veiðimanninn hvort ég mætti reyna að fá líf í hann. Ég tók
hann með mér inn í kofa veiðimannsins, gaf honum mjólk úr
dropateljara og nuddaði í hann lífi. Hafði hann við heitan ofn.
Litli hvolpurinn lifnaði við og leit út fyrir að hann myndi lifa.
Veiðimaðurinn var ekkert sérstaklega hrifinn af þessu uppá-
tæki mínu og setti hann út um morguninn hjá móður sinni og
hinum hvolpunum.
Um kvöldið þegar við komum til baka af ísnum var litli
hvolpurinn aftur beinstífur, ég tók hann aftur inn, náði í
hann lífi og skammaðist aðeins í veiðimanninum. Svona gekk
þetta í fjóra daga, alltaf setti veiðimaðurinn hvolpinn út um
morguninn og ég tók hann inn um kvöldið, nánast gaddfreð-
inn, gaf honum mjólk og nuddaði í hann lífi á ný.
Djarfir
diskó-
boltar
Sleðahundahvolparnir á Diskóeyju
á Grænlandi láta sér fátt fyrir
brjósti brenna, hika ekki við að
stela bitanum af stærri og sterkari
hundum gefist færi. Þeir eru að-
altöffararnir í bænum.
Sagan bak
við myndina
Ragnar Axelsson
rax@mbl.is