SunnudagsMogginn - 06.03.2011, Blaðsíða 47

6. mars 2011 47
Þ
að er allt á rúi og stúi heima hjá rithöfundinum
Yrsu Sigurðardóttur þegar blaðamann ber að
garði. Það er enn verið að setja saman innrétt-
ingarnar í eldhúsið, stofan er undirlögð af
timbri og verkfærum, það rétt grillir í húsgögn og tæki
undir plasti – og samt stendur til að flytja inn daginn eftir!
Það þarf eiginlega rithöfund eða að minnsta kosti mjög
skapandi einstakling til að skrifa þær málalyktir í söguna.
„Við höfum búið í íbúð sem sonur minn á, en það er
búið að leigja hana út frá morgundeginum,“ segir Yrsa.
„Ég veit ekki hvernig þetta verður; ég er orðin ýmsu vön í
þessu stússi.“
Hún hristir höfuðið.
„Það hafði gengið ágætlega að búa í þessari 80 fermetra
íbúð, þar til maðurinn minn og sonur minn hættu á sama
tíma að reykja – skapsveiflurnar!“ segir hún og hlær. „En
maðurinn minn er byrjaður aftur, þannig að þetta horfir
til betri vegar.“
Yrsa sviptir plastinu af tveim sófum, ýtir þeim í sundur
og býður blaðamanni til sætis. Ekkert hik, gengið beint til
verks, enda starfar hún sem verkfræðingur og sinnir rit-
störfum meðfram því!
„Mér finnst það ekkert erfitt í sjálfu sér. Ég hugsa að
það fóðri skriftirnar á vissan hátt. Ef ég myndi hætta sem
verkfræðingur, þá myndi ég ekki skrifa neitt; ég hefði svo
mikinn tíma, að ég myndi bara skrifa á morgun! Og ég
myndi missa af mannlegum samskiptum, sem ég fæ ekki í
gegnum skrifin.
Mér hentar þetta fyrirkomulag afar vel, en ég segi ekki
að það gangi fyrir alla höfunda eða allar gerðir bóka.
Sumir misskilja þetta og halda að ég sé á móti lista-
mannalaunum, en svo er alls ekki. Við erum öll svo ólík,
sem betur fer. Mér finnst þetta fínt fyrirkomulag, en ég
átta mig alveg á að þetta er ekki eina leiðin. Stundum er
ég að deyja úr vöðvabólgu og velti því fyrir mér, af hverju
ég standi í þessu. En það beinist þá að skrifunum – ekki
verkfræðivinnunni. Verkfræðin er það sem mig langaði
að fást við og ég er ekki til í að fórna henni – ég bara tími
því ekki!“
– Þú komst að framkvæmdaeftirliti við gerð Kára-
hnjúkavirkjunar, sem hefur verið umdeild, ekki síst
meðal rithöfunda. Hvernig var þín upplifun af því?
„Allt önnur!“ svarar hún. „Ég horfi á þetta frá allt öðru
sjónarhorni. Maður vill ekki segja: Sagði ég ekki? En þegar
horft er til framtíðar er talað um að Landsvirkjun verði
farin að skila milljarði dollara í hagnað á ári eftir tvo til
þrjá áratugi, þegar virkjanirnar hafa verið greiddar. Sá
peningur fer út í íslenskt þjóðfélag, Lands-
virkjun er í eigu okkar, og það mun létta
framtíðarkynslóðum róðurinn – á meðan
allt þetta bankaplebbarugl skilar engu
nema óhamingju og skuldum. Það tapaðist
auðvitað eitthvað þegar lónið varð til, að
mínu mati er það minna en ávinningurinn
fyrir þjóðina, en ég átta mig á að það er erf-
itt að segja af eða á í þeim efnum – það er
svo óljóst með þyngdina á því sem tapast
og niðurstaða vogarskálanna því ekki ótví-
ræð. Þetta er hins vegar mín afstaða þótt ég myndi ekki
rífast um hana við aðra þar sem hún er ekkert endilega sú
eina rétta.“
– Þú hefur talað um að þú gerir drög að framvindunni
í bókum þínum í excel!
„Já, ég sé reyndar eftir að hafa nokkurn tíma sagt það,
því ég hef verið spurð hvort ég sé höfundurinn sem skrifi
bækurnar í excel. En ég nota það til að halda utan um
þræði. Ekkert á flókinn hátt, heldur nota ég flipana undir
kaflauppbrot, minnispunkta og fleira. Þetta snýst meira
um flipana en formúluna.“
– En liggur uppbyggingin fyrir þegar þú hefst handa
við skriftir?
„Það er misjafnt. Ég veit hvar ég ætla að byrja og hvar
ég ætla að enda. Og reyni að vita nokkurn veginn hvaða
leið ég fer frá a til b, en hún tekur breytingum á meðan ég
skrifa. Ég bæti við hliðarvinklum og geri í því að flækja
söguþráðinn fyrir sjálfri mér. Það er kosturinn við að
skrifa á tölvu, að maður getur farið fram og til baka í
skjalinu og breytt því. Í því felst nokkur vinna, ef ég þarf
að breyta því sem á undan var komið, aðlaga það breyt-
ingum sem bókin tók á skriftartímanum, og þá kemur
excel sér vel – til að passa að það gleymist ekki.“
– Skilurðu aldrei eftir lausa enda?
„Fólk hefur sagt mér að það sé svolítið af þeim í nýjustu
sögunni minni. Upphaflega þegar ég skrifaði hana var
endirinn miklu útfærðari og í meiri smáatriðum, en eftir
ráðleggingar frá ritstjóranum tónaði ég það niður og hafði
hann opnari. Það hentar þessari bók, en ég veit ekki hvort
fólk yrði þakklátt fyrir það í glæpasögu að vita ekki allt.“
– Ertu ekkert hrædd um að úthýsa
skáldskapnum úr excelskjalinu?
„Ég spái ekkert í svoleiðis. Enda eru
stílfæringar ekki mín sterka hlið skilst
mér. Formið sem hentar mér er mun
jarðbundnara og ég get ekki bara skrifað
út í loftið. Það á ekki síst við glæpasög-
urnar, þar sem það verður að vera ástæða
fyrir öllu. Þegar fundið er út úr tildrögum
hörmulegs atburðar, þá getur maður ekki
leyft sér að fara á algerlega órætt flug, það
verður að hafa í huga hvert á að fara með söguna.“
– Svo rannsókninni vindi fram?
„Já, þetta snýst ekki bara um manneskju, þróun á til-
finningum og samböndum, eins og í fagurbókmenntum,
heldur atburði og greiningu sem þróast út frá glæp sem
þarf að leysast í lok sögunnar og þarf að flækjast á leið-
inni. Ef þú kemur með glæp og ferð út í móa með söguna á
miðri leið, þá held ég að þú endir í ógöngum.“
– Nema bókin sé bara þeim mun lengri?
„Eða fléttan þeim mun fyrirferðarminni.“
– Gagnrýnandi Times segir að þér takist að skapa
þrúgandi andrúmsloft og spennu reglulega í sögunum.
„Þetta er það sem ég á við með að flækja atburðarásina
á leiðinni, setja söguna og persónurnar í óvænta klípu,
það gerir mér erfiðara fyrir að útskýra og leysa gátuna, en
gerir söguna jafnframt skemmtilegri aflestrar. En þegar
ég set slíkar fyrirstöður inn, þá staldra ég við og átta mig á
hvernig best sé að leysa úr þeim, áður en ég held áfram að
skrifa. Það líður kannski heill dagur á meðan ég finn út úr
því, hvernig í andskotanum ég ætla að leysa þetta.“
Svo finnur hún eina auða borðið í húsinu og stillir sér
upp fyrir ljósmynd.
Texti Pétur Blöndal pebl@mbl.is
Ljósmynd: Kristinn Ingvarsson kring@mbl.is
Síðasta orðið…
Yrsa Sigurðardóttir
Geri í því að flækja söguþráðinn
’
Verkfræðin
er það sem
mig langaði
að fást við og ég er
ekki til í að fórna
henni.