SunnudagsMogginn - 06.03.2011, Blaðsíða 17

6. mars 2011 17
verið í Egyptalandi. Þess vegna var þessi
uppreisn ófyrirsjáanleg, henni var ekki
stjórnað af stjórnmálaflokki eða hreyf-
ingu, það var bara fólkið í landinu sem
fékk nóg. Það er ekki hægt að stöðva heila
þjóð – það er ekki hægt að fangelsa alla.
Þess vegna gátu stjórnvöld ekki stöðvað
mótmælin. Það var enginn stjórn-
málaleiðtogi í fararbroddi sem stýrði mót-
mælunum og því vil ég kalla þetta bylt-
ingu fólksins,“ segir Omar.
Hann segir margt þurfa að breytast í
Egyptalandi til þess að friður og sátt geti
ríkt í landinu á ný. Aðalkrafan hafi verið
sú að forsetinn myndi víkja og að stjórn-
inni yrði skipt út. Hann er ánægður með
þróun mála og vongóður um að kosningar
muni leiða til breyttra stjórnarhátta.
„Forseti sem situr í 30 ár er ekkert annað
en einræðisherra,“ segir Omar. „Þess
vegna var krafa fólksins um að breytingar
verði gerðar á stjórnarskrárgreinum 76 og
77 svo hávær. Þær kveða á um hversu
lengi forseti megi sitja, sem var í ótak-
markaðan tíma, en hefur nú verið breytt í
kjölfar byltingarinnar.“
Omar tekur skýrt fram að hann beri
virðingu fyrir Mubarak og bendir á að
hann hafi gert margt gott fyrir landið.
„Sérstaklega á 8. áratugnum, sem yf-
irmaður flughersins í októberstríðinu
gegn Ísrael. En fólk breytist með tím-
anum, sérstaklega fólk sem er svona lengi
við völd. Það finnur til valdsins og gleymir
fólkinu sem það á að þjóna.“
Í ljós hefur komið að forsetafjölskyldan
hefur sankað að sér gífurlegum fjár-
munum. „Ég las um daginn að hún ætti 40
til 70 milljónir; ég man ekki hvort það
voru dollarar eða evrur enda skiptir það
engu máli, þetta er svo há upphæð að hún
dugar til að greiða megnið af skuldum
landsins. Það hefur ríkt mikil spilling í
allri stjórnsýslunni, verið mikið um
mútuþægni og slíkt. Faðir minn ætlaði t.d.
að senda mér námsbækur hingað frá
Egyptalandi og það gekk mjög erfiðlega.
Þrátt fyrir að hafa greitt eðlileg sending-
argjöld gerðist ekki neitt, bækurnar högg-
uðust ekki. Honum var sagt að þetta
myndi taka allt að tvo mánuði, nema hann
borgaði aukalega. Svona virkaði kerfið,“
segir Omar og fær ekki varist brosi.
40% undir fátæktarmörkum
„Efnahagur í Egyptalandi hefur ekki verið
góður, þrátt fyrir að ég lesi um það í
skólabókum hér að hagkerfið sé mjög
sterkt. Það er satt, hagkerfið er sterkt en
misskipting auðs er að aukast. Þeir ríkustu
verða ríkari og þeir fátæku fátækari.
Næstum 40% Egypta lifa undir fátækt-
armörkum, sem þýðir að þeir þurfa að
draga fram lífið á 300 krónum á dag. Það á
að duga fyrir fötum, mat, húsnæði, ferða-
máta, heilbrigðisþjónustu og öðru. Ég er
viss um að flestir aðrir landsmenn eru rétt
yfir þessum mörkum og svo eru það 5%
fólksins eða þeir ríkustu sem öllu stjórna.“
Omar nefnir sem dæmi auðjöfurinn Ah-
med Ezz. „Hann er stærsti stálframleið-
andi í landinu og er nánast einráður á
markaðnum. Stundum gat verðið á stáli
hækkað um 20 til 50 þúsund krónur á
hvert tonn, bara á einum degi. Ég veit
þetta af því að bróðir minn er verkfræð-
ingur. Hann er með eigin verkfræðistofu
og þarf að fást við þetta.“
Það er mikið atvinnuleysi í Egyptalandi
og flestir þeirra sem eru atvinnulausir eru
undir 30 ára aldri, sem þýðir að þeir hafa
aldrei haft annan forseta en Mubarak.
Sjálfur var Omar bara nokkurra mánaða
gamall þegar Mubarak tók við forseta-
embætti. „Verðlag hefur hækkað gífurlega
í Egyptalandi undanfarið, sérstaklega verð
á mat. Það var því ekki furða að fólki
skyldi vera nóg boðið. Við þurfum að sjá
breytingar á stjórnmálum og fjármálum í
landinu. Spillingunni verður að linna. Við
erum að upplifa í fyrsta skipti baráttu
fólksins fyrir frelsi og betra lífi. Þetta mun
taka langan tíma og verður erfitt en það
hafa nú þegar orðið miklar breytingar.
Þegar ég talaði við vini mína í Egyptalandi,
meðan mótmælin stóðu sem hæst, þá ríkti
mikil hamingja og gleði,“ segir Omar og
það birtir yfir honum.
„Fólkið finnur fyrir meira frelsi, meiri
samfélagsábyrgð og lætur sig landið sitt
meira varða. Þá á ég við venjulega borgara.
Það er mikið af góðu fólki sem reynir að
láta gott af sér leiða. Ég hef séð myndir af
fólki reyna að stjórna umferðinni og sjá til
þess að hún gangi vel fyrir sig. Umferðinni
í Egyptalandi er að miklu leyti stjórnað af
lögreglumönnum, þetta er ekki eins og
hér á Íslandi þar sem alls staðar eru um-
ferðarljós. Þar sem lögreglan var ekki að
sinna þessu á meðan mótmælin stóðu yfir,
tóku sjálfboðaliðar það að sér – og líka að
sópa göturnar. Vel menntað fólk sem vildi
gera þetta af því það fann til meiri ábyrgð-
arkenndar. Ég held að áður fyrr hefði eng-
inn gert slíkt. Þeim fannst landið ekki vera
þeirra en nú er það gjörbreytt.“
Jákvæðar breytingar
Omar segir mikilvægt að lögreglan ávinni
sér traust fólksins í landinu. „Lögreglan
hefur staðið sig mjög illa, líka áður en
mótmælin brutust út. Almenningur er
hræddur við lögregluna. Ef eitthvað bját-
aði á veigraði fólk sér við að leita til lög-
reglunnar. Það er mjög slæmt fyrir sam-
félagið ef trú og traust á lögregluna hefur
glatast,“ segir Omar og er mikið niðri fyr-
ir. „Þess vegna glöddust mótmælendur
þegar herinn kom. Við erum ekki vön að
sjá hermenn innan borgarmarkanna og
það þótti traustvekjandi þegar herinn
mætti á Tahrir-torg.“
Omari finnst að bandamenn Egypta-
lands frá Vesturlöndum, sérstaklega
Bandaríkjunum, hefðu mátt sýna þjóðinni
meiri stuðning. „Mubarak var sá þjóð-
höfðingi Mið-Austurlanda sem hafði hvað
sterkustu böndin við Bandaríkin. Það var
augljóst að þeir vildu ekki sleppa sínum
manni svo auðveldlega,“ segir Omar.
Hann minnist yfirlýsingar Hillary Clinton,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna, á fyrsta
degi mótmælanna. „Þá sagðist hún treysta
egypskum stjórnvöldum og var ekki
reiðubúin til að lýsa yfir stuðningi við
fólkið. Það var ekki fyrr en löngu seinna
að Bandaríkjamenn sögðust styðja til-
færslu valdsins frá Mubarak til annarra.“
Omar segist ekki vita hvern hann vilji
sjá taka við forsetaembættinu. Hann er þó
viss um að Suleiman varaforseti njóti ekki
fylgis almennings og á ekki von á að
Bræðralag múslima muni bjóða fram for-
setaefni. Þeir hafi enda gefið út yfirlýsingu
þess efnis. „Við erum 80 milljóna manna
þjóð, einhver hlýtur að geta verið forseti.
Ég vil að allir hafi jöfn tækifæri til að taka
þátt í að stjórna landinu. Ég vil ekki úti-
loka neitt. Ef meirihluti Egypta vill að
Bræðralagið taki við völdum þá ætti það að
vera svo. Það verður að virða vilja fólks-
ins.“ Omar er bjartsýnn á framtíð þjóð-
arinnar. „Ég finn vinda frelsis og breyt-
inga, þrátt fyrir að ég sé um 5.000 km frá
Egyptalandi, þá finn ég það mjög sterkt.
Ég hefði viljað geta tekið þátt í mótmæl-
unum. Ég hef þó fengið svo margar
myndir og myndbönd send frá torginu að
mér hefur liðið eins og þátttakanda í bylt-
ingunni.“
Þrátt fyrir að nú fari miklar jákvæðar
breytingar í hönd í föðurlandi Omars er
hann viss um að á Íslandi sé hans framtíð-
arheimili. „Mér líður vel hér og líkar veðr-
ið sérstaklega vel. Fólk trúir mér ekki
þegar ég segi þetta, en í Egyptalandi er
sólskin allan ársins hring. Það versta er þó
að loftið þar er svo mengað, sérstaklega í
Kaíró. Hér er loftið svo dásamlega hreint,
og ég elska snjóinn og veðrabrigðin.“ Om-
ar hefur lagt sig fram við að læra íslensku
og telur íslensku vera móðurmál sonar
síns, Adams. „Ég finn til mikils öryggis á
Íslandi. Ég hef ferðast um allan heim og
hvergi annars staðar séð lögreglu sem ekki
ber byssur. Fólkið hér er svo vingjarnlegt
og hjálplegt. Hér vil ég vera.“
Reuters
Hermaður skrifar stuðningskveðjur við breytingar á stjórnarfari í Egyptalandi á skyrtu
manns á Tahrir-torgi í Kairó. 30 ár undir stjórn Mubaraks heyrðu sögunni til.
Það fór fram sigurganga um allt Egyptaland til að fagna afsögn Mubaraks, standa vörð um
byltinguna og minna nýja yfirmenn hersins á afl fjöldans. Hundruð þúsunda tóku þátt í há-
tíðahöldunum, en þar var einnig minnst þeirra 365 sem létu lífið í 18 daga mótmælunum.
Börn stilla sér upp fyrir myndatöku og ógnin horfin úr skriðdrekanum.