Fréttablaðið - 22.10.2011, Qupperneq 32

22. október 2011 LAUGARDAGUR32
6.400
Árslaun
Lágmark: 57 milljónir
til 163 milljónir (fer
eftir árafjölda í NBA)
Meðaltal: 672 milljónir
Hámark: 2.200 millj-
ónir
Launaþak hvers liðs
á ári
6,8 milljarðar
Lúxusskattur leggst á
lið ef þau greiða meira
en 8,2 milljarða í laun
á ári.
Heildarárstekjur
liðanna 30
í NBA-deildinni
Um 460 milljarðar
S
íðasta ár var eitt það allra
besta í sögu NBA-deildarinn-
ar, samkvæmt flestum mæli-
kvörðum. Tekjur hafa aldrei
verið meiri, sjónvarpsáhorf
jókst stórum sem og aðsókn á
leiki, þannig að flestir NBA-áhugamenn
horfðu með tilhlökkun til komandi leik-
tíðar sem átti að hefjast um næstu mán-
aðamót. Þeir mega hins vegar bíða enn
um sinn.
Um fjögurra mánaða vinnustopp
vegna kjaradeilu hefur lamað deild-
ina þar sem ekki hefur einu sinni
verið leyfilegt að skiptast á leik-
mönnum, og miðað við fullyrðingar
forystusveita leikmanna og eigenda
liða ber enn mikið á milli.
Þegar hefur tveimur leikvikum,
samtals 100 leikjum, verið aflýst
og ef ekki fer að ganga saman með
deiluaðilum gæti farið svo að ekki
yrði leikið fyrr en eftir áramót. Í
allra versta falli verður tímabilinu
aflýst, en það mun þá sennilega
ekki skýrast fyrr en á nýju ári.
Samningar runnu út í sumar,
en í mörg ár þar á undan hefur
legið fyrir að þessi deila yrði
gríðarhörð. Það sem helst er
deilt um er annars vegar fyrir-
komulag á launaþaki leikmanna
og hins vegar skipting tekna sem
NBA-deildin tekur inn.
Launaþakið
Núverandi launaþak í NBA veitir
ákveðið svigrúm andstætt því sem gild-
ir um margar aðrar stórdeildir vestra.
Það þýðir að þótt launaþakið sjálft sé um
58 milljónir dala á ári fyrir hvert lið er
hægt að fara upp fyrir það með ýmsum
undanþágum. Þar mega lið til dæmis
semja upp á nýtt við leikmann sem hefur
verið hjá því í nokkur ár þótt það þýði
að viðkomandi lið fari yfir hámarkið.
Nú er málum þannig háttað að lið mega,
strangt til tekið, greiða í laun allt að 70,3
milljónir dala á ári án þess að líða mikið
fyrir það, en fari þau upp fyrir það mark
er þeim gert að greiða svokallaðan
lúxus skatt til deildarinnar. Fyrir hvern
dal sem lið fer yfir lúxusmarkið verður
það að greiða annan dal til deildarinnar,
sem skiptist að mestu jafnt milli liðanna
sem eru undir lúxusmarkinu.
Eigendur benda á að deildin í heild
sinni hafi verið rekin með 300 milljóna
dala tapi á síðustu leiktíð, og þar að auki
hafi langflest liðin verið rekin með tapi.
Aðeins stærstu liðin, sem trekkja flesta
á völlinn og fá mestar sjónvarpstekjur,
hafa verið ofan við núllið.
Þessa þróun vilja eigendurnir stöðva
með því að herða á launaþakinu og
meðal annars hækka lúxusskattinn til
muna, en við það myndu launagreiðslur
að sjálfsögðu lækka. Leikmennirnir eru
vitanlega mótfallnir þessum hugmynd-
um og benda sumir á að eigendum sé
í sjálfsvald sett hvort þeir sprengi sig
upp úr öllu í yfirboðum í meðalleikmenn
eins og oft hefur verið raunin.
Skipting auðsins
Seinna atriðið og sennilega það veiga-
meira er skipting tekna deildarinnar.
Tekjurnar eru margvíslegar, en fyrir
utan aðgangseyri, sjónvarpstekjur og
auglýsingatekjur eru talin með atriði
eins og sala á veitingum og búningum,
bifreiðastöðugjöld og tekjur af sýning-
um liðsdansara og lukkudýra annars
staðar en á leikjum.
Sá samningur sem er nýútrunninn
var í gildi frá 2005 og kvað á um að leik-
menn fengju 57 prósent af tekjum, en
liðin og deildin sjálf 43 prósent. Í yfir-
standandi viðræðum hafa báðir aðilar
lagt áherslu á að halda 53 prósentum
fyrir sig.
Leikmönnum finnst þar fulllítið gert
úr hlutverki sínu, en án þeirra hæfileika
væri auðvitað engin deild og þar af leið-
andi engar tekjur. Þarna er um stór-
mál að ræða þar sem hvert prósentu-
stig jafngildir um 40 milljónum dala á
mánuði.
Kreppir að
Fleiri atriði eru umdeild, meðal annars
gildistíminn. Eigendur vilja gera tíu ára
samning en leikmenn vilja gera samn-
ing til sex ára. Möguleiki er á að mála-
miðlun náist um uppsagnarákvæði eftir
sjö ár.
Flestra mat er að eigendurnir hafi
sterkari stöðu þar sem stór hluti hinna
450 leikmanna NBA, þá aðallega þeir
sem hafa verið í deildinni í nokkur ár á
meðallaunum, eru jafn háðir mánaðar-
legum launagreiðslum og hinn almenni
borgari. Jafnvel telja margir sérfræð-
ingar vestan hafs að eigendurnir séu
reiðubúnir til að fórna heilu tímabili til
að hafa sitt fram en það yrði reiðarslag
fyrir fjárhag hundraða leikmanna.
Vonarglætan dofnar
Reynt var til þrautar í síðustu viku að ná
samningum til að bjarga því sem bjarg-
að yrði, og sat sáttasemjari yfir deilu-
aðilum á löngum fundum sem stóðu í
þrjá daga. Það þótti lofa góðu en stór orð
voru látin falla á fimmtudag og engar
frekari viðræður hafa verið boðaðar.
Allt útlit er fyrir að leikjum verði aflýst
fram yfir jól, en ef allt fer á versta veg
gæti þetta orðið fyrsta tímabilið í sög-
unni sem fellur alfarið niður. Það yrði
döpur niðurstaða fyrir NBA-unnendur
um heim allan.
tímabilið hangir á bláþræði
Ekki beint á vonarvöl
Mörgum finnst sennilega erfitt að finna í sér samúð með NBA-stjörnunum
sem hafa ansi ríflegar tekjur. Þær geta þó verið ansi mismunandi milli
leikmanna. Eftirfarandi upphæðir eru í íslenskum krónum og voru í gildi á
síðasta tímabili.
NBA
Samningar milli NBA og leikmanna hafa verið lausir frá í sumar og hart er deilt.
Þegar hefur hundrað leikjum verið aflýst og ekki útséð um frekari áföll. Þorgils Jónsson
kynnti sér kjaradeilu milljónamæringanna.
Derek Fisher
Forseti leikmannasamtakanna er
bakvörðurinn Derek Fisher. Hann er
einn reyndasti maðurinn í brans-
anum, en hann kom inn í deildina
árið 1996 og hefur unnið fimm
meistaratitla með stórliði LA Lakers.
Fisher hefur lagt mikla áherslu á
samstöðu leikmanna og hefur fengið stórstjörnur eins
og Kevin Garnett og LeBron James með sér í lið til að
berja mönnum kjark í brjóst.
David Stern
Framkvæmdastjóri NBA-deildarinn-
ar og því fulltrúi eigenda liðanna
er David Stern. Hann hefur verið
gríðarlega farsæll í starfi síðustu 27
árin, en hann er líka annálaður fyrir
að vera harður í horn að taka og er
því einnig mjög umdeildur.
Hann er 69 ára gamall og hefur látið hafa eftir sér að
þetta verði hans síðustu samningar á ferlinum.
LYKILMENNIRNIR Í DEILUNNI
ANNAÐ STOPP NBA-DEILDARINNAR FRÁ UPPHAFI
Stoppið 1998
Venjuleg leiktíð í NBA telur 82 leiki
á hvert lið. Aðeins einu sinni áður
hefur leikjum verið aflýst af nokkrum
sökum, en það var leiktíðina 1998-
1999. Eins og nú var það vegna
deilu milli leikmanna og eigenda
um laun og skiptingu tekna.
Deilan var í hnút allt fram yfir
áramót. Samningar náðust loks hinn
6. janúar, rétt áður en tímabilinu var
aflýst í heild sinni.
Hvert lið lék því aðeins 50 leiki.
Útrásarvíkingar NBA-deildarinnar
NBA-leikmenn sitja ekki allir á strák sínum á meðan deildin er á ís, heldur hafa tugir þeirra
leitað á önnur mið. Sumir þeirra eru erlendir leikmenn sem fara heim á leið. Til dæmis
spila Tony Parker, Ronny Turiaf og Nicolas Batum nú í heimalandi sínu Frakklandi, Andrei
Kirilenko í Rússlandi, Danilo Galinari á Ítalíu og Rudy Fernandez fór til Spánar. Svo eru það
Bandaríkjamenn sem fara til Evrópu eins og Deron Williams sem leikur í Tyrklandi og enn
aðrir leita allt til Kína eins og Kenyon Martin, J.R. Smith og Wilson Chandler gerðu.
Risanöfnin hafa hins vegar haldið kyrru fyrir, en þó er ekki loku fyrir það skotið að Kobe
Bryant sjálfur haldi á æskuslóðir á Ítalíu áður en langt um líður. Ítalir geta á meðan yljað
sér við að horfa á afreksmanninn Brian Scalabrini, sem samdi við Benetton Treviso.