Morgunblaðið - 27.08.2010, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. ÁGÚST 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Þjóðkirkjan áum sárt aðbinda. Ekki
vegna máls sem
rekja má til henn-
ar sem slíkrar, en
máls sem snýr að einstaklingi
sem varð biskup landsins,
kjörinn til þess af prestastétt-
inni, mörgum árum og jafnvel
áratugum eftir að þeir atburð-
ir áttu að hafa gerst, sem voru
prestinum til áfellis. Enginn
maður hefur efni til að rengja
þær sakargiftir sem settar
hafa verið fram. Sá eini sem
hugsanlega gat það er farinn.
Ólafur Skúlason vísaði ein-
dregið á bug þeim ásökunum
sem fram voru komnar op-
inberlega á meðan hann gat
enn varið sig. Hinar nýrri sak-
argiftir, miklu sárari og alvar-
legri en hinar fyrri, án þess að
lítið sé úr þeim gert, hafa
óneitanlega veikt þær varnir
mjög. Núverandi biskup segist
ekki rengja þær sem báru sak-
ir á fyrirrennara hans og þykir
framburður þeirra vera trú-
verðugur. En hann ætlar sér
ekki þá dul enda ekki þess um-
kominn, þótt í trúarlegum há-
stól sé, að kveða upp lokadóm
um þá sök, þótt þess sé krafist
að einmitt það geri hann.
Þeir sem lengi hafa verið í
andstöðu við þjóðkirkjuna og
jafnvel hatast við hana finna
að nú liggur hún vel við höggi.
Aðrir sem hafa efast um til-
verurétt hennar sem stofn-
unar og jafnvel efast um sjálf-
an grundvöll hennar hafa
ákveðið að skrá sig
nú úr kirkjunni.
Sú umfjöllun sem
nú fer fram reyn-
ist dropinn sem
fyllir þeirra mæli.
Við því er ekkert að segja.
Jafnvel má orða það svo að við
því sé ekki nema gott eitt að
segja. Fátt er persónulegra en
trúin, hver hún sé og innan
hvaða vébanda hún er iðkuð.
En hinu má ekki gleyma að
kirkjuna má einnig hafa fyrir
rangri sök. Þjónum hennar
hefur heldur ekki alltaf tekist
vel að taka hennar svari, virð-
ist stundum skorta til þess
þrek og jafnvel sannfæringu.
Einkum þegar andróðurinn er
mestur og mest á ríður. Og
þeir leikmenn sem ættu að
hafa stöðu, burði og vilja til að
hvetja til sanngjarnrar um-
ræðu, svo fjarlæg sem hún
virðist, þegar tilfinningaöld-
urnar rísa hæst, hafa einnig
brugðist. Þegar stormurinn
næðir ákaft um kirkjuna
ákveður forsætisráðherrann
að gera sitt til að auka í vind-
inn og ýta undir flótta úr þjóð-
kirkjunni með athugasemdum
og ummælum á reglulegum
blaðamannafundi um þau mál
sem voru á dagskrá ríkis-
stjórnar. Sú framganga var
sjálfsagt í góðu samræmi við
stóryrðin og öfgarnar sem ein-
kenndu bloggheima þann dag-
inn. En hún var fjarri því að
vera samboðin forsætisráð-
herra landsins. Og hún var
ekki drengileg.
Í gerningaveðrum er
lítið gagn í léttvigt-
armönnunum}
Liggur vel við höggi
Fólk sýnirgjarna fyr-
irhyggju og tekur
sjúkdóma-
tryggingar til að
standa betur ef
fjölskyldan lendir í
óláni. Það er með öðrum orðum
gert til að tryggja velferð fjöl-
skyldunnar. Áður en iðgjöldin
af þessum tryggingum eru
greidd greiðir fólk skatta af
tekjum sínum og meðal annars
þess vegna hafa bæði almenn-
ingur og tryggingafélög geng-
ið út frá því að útgreiddar
slysabætur væru skattlausar.
Í Morgunblaðinu í gær er
frásögn af ungri fjölskyldu þar
sem alvarleg veikindi komu
upp og eiginkonan missti sjö
mánuði úr vinnu. Sjúkdó-
matryggingin kom þá að góð-
um notum, eða svo hélt fjöl-
skyldan. Síðar kom í ljós að
skatturinn hugsaði sér gott til
glóðarinnar og í haust þarf
fjölskyldan að greiða háar fjár-
hæðir til skattsins vegna
tryggingarinnar.
Athygli vekur að
rukkunin frá skatt-
inum kemur þrátt
fyrir að nú er fyrir
Hæstarétti tekist á
um einmitt svona
mál, það er að
segja hvort slíkar greiðslur
eru skattskyldar.
Skatturinn sýnir oft ótrú-
lega hörku í innheimtu og fólk
getur lent í alvarlegum vand-
ræðum í samskiptum sínum við
skattinn, jafnvel á meðan deilt
er um hvort um skattskyldu er
að ræða. Stundum kann þetta
að vera óhjákvæmilegt en það
getur tæpast átt við í tilviki
eins og þessu.
Sú stjórn sem nú situr kenn-
ir sig við velferð en þó sjást
engin merki þess að reynt sé
að hemja ákafa innheimtu-
menn ríkisins. Þvert á móti
virðist sem þeim hafi verið gef-
in fyrirmæli um að setja auk-
inn kraft í innheimtu og beita
sem mestri hörku. Tekjuöflun
ríkisins nýtur jafnan vafans ef
einhver er.
Skattheimtumenn
beita sér af mikilli
hörku gagnvart
almenningi}
Velferð í verki
H
afi einhver velt því fyrir sér
undanfarna mánuði hvort hann
ætti að draga aðeins úr áfeng-
isdrykkju eða hvort hann ætti
að fá sér eitt rauðvínsglas í við-
bót – þú veist, hjartans vegna – þá hefur þess-
um spurningum nú verið svarað. Nei við báð-
um spurningum.
Heilbrigðisráðherra, Álfheiður Ingadóttir,
hefur nefnilega ákveðið að við Íslendingar
drekkum of mikið áfengi. Ekki hefur almenni-
lega komið fram hvaðan í ósköpunum hún tel-
ur sig hafa vald eða umboð til þess að slengja
fram þessari fullyrðingu, en í krafti valds síns
sem ráðherra ætlar hún að refsa þeim ís-
lensku áfengisframleiðendum enn meira en
áður sem voga sér að vekja athygli á fram-
leiðslu sinni. Allt til þess að draga úr áfeng-
isneyslu íslensks almennings.
Það er eins og hún geri sér ekki grein fyrir því að hún
er að tala um fullorðið, sjálfráða fólk í lýðræðisríki og
það hve mikið það drekkur af fullkomlega löglegum
vökva. Kannski er henni alveg sama. Það hefur jú lengi
verið eitt af slagorðum vinstrimanna að allt mannlegt sé
pólitískt. Kynlíf er pólitískt, fjölskyldulífið er pólitískt,
barnauppeldi er pólitískt, samskipti fólks á vinnustað
eru pólitísk. Það er ekki til sá litli afkimi í mannlegu sam-
félagi sem vinstrimenn telja ekki pólitískan og réttmætt
skotmark reglugerðasmiða.
Starfssystir hennar í menntamálaráðuneytinu, Katrín
Jakobsdóttir, vill einnig sökkva klóm rík-
isvaldsins dýpra í annan þátt samfélagsins. Í
hennar tilviki eru það fjölmiðlar. Ný fjöl-
miðlalög eiga að setja á stofn svokallaða fjöl-
miðlastofu sem mun halda fastar utan um
fjölmiðla á Íslandi en Álfheiður vill halda um
hálsa áfengisframleiðenda. Áhugaverð er sú
nálgun Katrínar að með því að láta alla fjöl-
miðla, smáa sem stóra, skrá sig hjá ríkinu og
neyða þá til að fylgja nákvæmum og íþyngj-
andi reglum um hvað má og má ekki birta í
fjölmiðlunum sé verið að ýta undir meira
frelsi og fjölbreytni í íslenskri fjölmiðlun.
Áhugavert er einnig að sjá að þeir sem
börðust hvað harðast gegn fjölmiðlalögum,
þegar þau voru lögð fram árið 2004, skuli
ekkert sjá athugavert við þessa nýju útgáfu
af þeim. Það var slæmt að setja lög sem áttu
að takmarka eignarhald á fjölmiðlum, en það er gott að
hóta smáum vefmiðlum mörg hundruð þúsund króna
sekt ef þeir fylgja ekki fyrirskipunum ríkisins? Taka ber
fram að ég var á móti fjölmiðlalögunum 2004, en þessi
nýja útgáfa þeirra er mun verri en sú fyrri.
Allir þessir tilburðir Katrínar, Álfheiðar og annarra af
sama sauðahúsi bera einfaldlega vott um það hve litla trú
þau hafa á einstaklingunum sem byggja þetta land. Okk-
ur er ekki einu sinni treystandi til þess að meta það sjálf
hvenær við erum búin að drekka nóg af bjór. Mikið vildi
ég óska að við fengjum bara að vera í friði fyrir þessu
liði. bjarni @mbl.is
Bjarni
Ólafsson
Pistill
Láttu okkur í friði, Álfheiður
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Fjöldi sjúklinga gæti
fengið bakreikning
FRÉTTASKÝRING
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
F
jöldi fjölskyldna er í
óvissu með fjármál sín á
meðan ekki hefur verið
skorið endanlega úr um
skattskyldu bóta sjúk-
dómatrygginga. Ef Hæstiréttur stað-
festir dóm héraðsdóms um skatt-
skyldu bótanna og lögum verður ekki
breytt er líklegt að fólk sem fengið
hefur bætur síðustu árin fái háa bak-
reikninga.
Á síðasta ári voru um 44 þúsund
virkar sjúkdómatryggingar. Þegar
litið er til þess að einungis fólk á aldr-
inum 18 til 65 getur tryggt sig gegn
sjúkdómum sést að drjúgur hluti
landsmanna á þessum aldri hefur
keypt sér viðbótarvernd. Ragnheiður
Haraldsdóttir, forstjóri Krabba-
meinsfélags Íslands, neitar því að það
sé velmegandi minnihluti lands-
manna sem notfæri sér þessa þjón-
ustu, heldur þverskurður þjóð-
arinnar. Fólk með ýmsar aðstæður
geri þetta einmitt til að tryggja stöðu
sína sem ef til vil er ekki góð fyrir.
Hundrað mál á ári
Tryggingafélögin hófu að selja
þessar tryggingar á árinu 1995 og
hefur alla tíð verið gengið út frá því
að útgreiddar bætur falli undir und-
anþáguákvæði tekjuskattslaga. Sú
túlkun virðist ekki eiga sér stoð í lög-
um, samkvæmt úrskurði yfir-
skattanefndar á síðasta ári og dómi
héraðsdóms frá því í vor. Málinu hef-
ur verið áfrýjað til Hæstaréttar og er
búist við að það verði á dagskrá rétt-
arins í byrjun næsta árs.
Á undanförnum árum hafa orðið
um 100 bótaskyld tjónstilvik á ári
vegna sjúkdómatryggingar sem leitt
hafa til útgreiðslu bóta, samtals 350
til 400 milljónir. Það þýðir að hver
einstaklingur hefur tryggt sig fyrir
að meðaltali 3,5 til 4 milljónir kr.
Ekki eru sérgreindar upplýs-
ingar hjá skattyfirvöldum um það
hversu margir hafa talið þessar bæt-
ur fram en þeir sem það hafa gert
hafa fengið rukkun frá skattinum og
þurft að greiða skattinn. Það er engin
miskunn hjá Magnúsi, fólk þarf að
greiða þótt málið sé fyrir dómstólum.
Ragnheiður segist hafa verið að
hlusta eftir því hvernig þessi mál
horfa við skjólstæðingum Krabba-
meinsfélagsins. Hún segist hafa
heyrt margar sorgarsögur. Fólk hafi
keypt tryggingar og fengið bætur á
þeim grundvelli að þetta væru skatt-
frjálsar bætur. Það valdi því erf-
iðleikum og hugarangri þegar bak-
reikningar komi eða fólk telji hættu á
því að þeir berist.
Tryggingafélögin virðast ekki
hafa sent skattyfirvöldum upplýs-
ingar um útgreiðslu bóta vegna
sjúkdómatrygginga, þótt yfirvöld
telji þeim það skylt, óháð skatt-
skyldu, og að skattyfirvöld hafi ekki
gengið sérstaklega eftir því. Ef það
hefði verið gert hefði reynt á þessi
mál fyrr.
Ef tryggingafélag hefur selt
sjúkdómatryggingu sem skattfrjálsa
tryggingu vaknar spurning um rétt
tryggingatakans gagnvart félaginu.
Var hann að kaupa köttinn í sekknum
þegar hann fær aðeins tvo þriðju af
þeim bótum sem honum var talin trú
um?
Á fund fjármálaráðherra
Krabbameinsfélag Íslands og
fleiri samtök sem vinna í þágu sjúk-
linga hafa vakið athygli efnahags- og
skattanefndar Alþingis, allra þing-
manna og ráðherra á málinu, án þess
að það hafi leitt til breytinga á lögum.
Krabbameinsfélagið hefur nú óskað
eftir fundi með fjármálaráðherra til
að gera grein fyrir sjónarmiðum
skjólstæðinga sinna og vonast Ragn-
heiður til þess að það leiði til breyt-
inga.
Morgunblaðið/Eggert
Hjartaþræðing Fjölmargir Íslendingar hafa keypt sér tryggingar til að eiga
betra með að kljást við alvarlega sjúkdóma en geta fengið bakreikninga.
Sjúkdómatrygging er frjáls við-
bótartrygging. Trygginga-
fjárhæðin er greidd út sem
bætur þegar hinn tryggði
greinist með sjúkdóm sem
hann er tryggður fyrir eða þarf
að gangast undir aðgerð. Bæt-
urnar eru greiddar út í formi
eingreiðslu.
Tryggingarnar geta verið
mismunandi en þær taka yf-
irleitt til helstu stóráfalla sem
fólk verður fyrir vegna sjúk-
dóma, svo sem hjartaáfalls,
heilaáfalls, krabbameins, MS,
alzheimersjúkdóms og park-
insonssjúkdóms, svo nokkur
dæmi séu nefnd.
Fólk sem keypt hefur sjúk-
dómatryggingu greiðir iðgjöld-
in af tekjum sem það er búið
að greiða skatt af. Því má
halda því fram að fólk sé að
tvígreiða skatt af bótunum,
verði það niðurstaðan. Það
yrði þó ekki eina dæmið um að
ríkið seilist oftar en einu sinni
í sama aurinn.
Tekur til helstu
sjúkdóma
FRJÁLS VIÐBÓTARTRYGGING