Morgunblaðið - 19.01.2011, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. JANÚAR 2011
FRÉTTASKÝRING
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Mikil óvissa er um þróun eldsneytis-
verðs á heimsmarkaði á árinu. Útlit
er fyrir að það muni halda áfram að
hækka fram á mitt sumar en hvað
gerist þá ber spám ekki saman um.
Þó er búist við einhverri lækkun und-
ir lok ársins en viðmælendur blaðsins
segja að það sé meira byggt á vonum
og væntingum en vísindalegum stað-
reyndum.
Á einu ári hefur heimsmarkaðs-
verð á eldsneyti hækkað um 20%. Á
sama tíma hefur innanlandsverðið
hækkað um 13%, ef undan er skilið
verðstríðið sem skall á í gær vegna
góðs gengis íslenska handboltalands-
liðsins á HM. Lækkun á gengi dollars
á síðasta ári hefur dregið úr verð-
hækkunum hér á landi, auk mikillar
samkeppni um mitt árið milli sjálfs-
afgreiðslufélaganna. Þannig hefur
gengi dollars gagnvart krónu lækkað
um nærri 7% á einu ári en þjóð-
hagsspá gerir ráð fyrir 2,1% lækkun
gengisvísitölunnar á árinu. Því gæti
dollarinn átt eftir að hækka á ný.
Hluti af skattahækkunum stjórn-
valda um áramótin er kominn inn í
verðið hér á landi og á næstu vikum
má búast við enn meiri hækkunum er
hækkað vörugjald leggst á nýjar
birgðir. Verðstríðið nú vegna HM er
því skammgóður vermir fyrir eigend-
ur ökutækja.
Runólfur Ólafsson, framkvæmda-
stjóri FÍB, segir ýmsar kenningar
uppi um þróun eldsneytisverðs á
árinu. Sumir haldi því fram að lands-
lagið verði með þeim hætti sem fram
kemur á meðfylgjandi línuriti en aðr-
ir reikni með áframhaldandi hækk-
unum út árið. Miklu ráði hvað OPEC-
ríkin geri varðandi framleiðsluna og
líklegt að aukin eftirspurn frá lönd-
um eins og Kína og Indlandi haldi
áfram að hafa áhrif á heimsmarkaðs-
verðið. Telur Runólfur líklegast í
stöðunni að heimsmarkaðsverð muni
ekki lækka í bráð. „Svo hjálpa nú
ekki til fyrir okkur þessar auknu
álögur stjórnvalda á eldsneyti og
bendir fátt til að þær verði lækkað-
ar,“ segir Runólfur.
Magnús Ásgeirsson, innkaupa-
stjóri N1, segist telja meiri líkur
en minni á tiltölulega flötu elds-
neytisverði á árinu, svipað og
er nú á heimsmarkaði, ef
ekki bregði til stríðsátaka
í heiminum eða að OPEC
breyti framleiðslunni.
Þá sé áfram óvissa um
gengi krónunnar
gagnvart erlendum
gjaldmiðlum og veð-
urfar geti haft einhver
áhrif á verðþróunina.
Stutt gaman með
„strákunum okkar“
 Óvissa um verðþróun eldsneytis en meiri líkur á hækkun
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Ef allt fer að óskum telur Haraldur
Briem sóttvarnarlæknir að hefja
megi bólusetningar gegn HPV-veir-
unni, sem er helsta orsök legháls-
krabbameins, í haust eða byrjun
næsta árs. Haraldur verður meðal
fyrirlesara á hádegisfundi sem
Styrktarfélagið LÍF stendur fyrir í
dag um fyrirhugaða bólusetningu en
nokkur ár eru liðin frá því að fyrst
stóð til að hefja bólusetningu gegn
veirunni.
„Það var unnin heilmikil grein-
argerð um þetta á árunum 2007-
2008 og þá var þetta metið kostn-
aðarhagkvæmt en svo kom hrunið
og þá varð þetta óheyrilega dýrt,“
segir Haraldur. Hann segir það von
manna að bóluefnið hafi eitthvað
lækkað í verði en það muni koma í
ljós eftir útboð hvort kostnaðurinn
verði ásættanlegur.
Til stendur að bólusetja allar 12
ára stúlkur en Haraldur leggur
áherslu á að bólusetningin komi ekki
í staðinn fyrir krabbameinsskoðun.
„Það verður að hafa í huga að bólu-
efnið vinnur ekki gegn öllum stofn-
um veirunnar þannig að við verðum
að halda áfram krabbameinsleit þó
að bólusetningin fari í gang,“ segir
hann og bendir á að mikill og góður
árangur hafi náðst í leit að legháls-
krabbameini hér á landi.
Efna til fjársöfnunar
Hádegisfundurinn í dag er sá
fyrsti af fjórum fyrirlestrafundum
sem Styrktarfélagið LÍF efnir til
annan hvern miðvikudag næstu vik-
ur. Þeir eru liður í að vekja athygli á
söfnunarátaki sem félagið hyggst
hrinda af stað hinn 16. febrúar
næstkomandi en það mun m.a. felast
í sölu á bolum og símasöfnunarátaki
á Stöð 2 hinn 4. mars.
Félagið var stofnað í desember
árið 2009 í þeim tilgangi að styrkja
og styðja kvennadeild Landspítal-
ans. Það verkefni sem sett var í for-
gang voru endurbætur á sængur-
legudeild 22A. Helmingurinn af
deildinni var endurnýjaður með
fjármagni frá framkvæmdastjórn
spítalans árið 2009 en ekki náðist að
ljúka við verkefnið. Ingrid Kuhlman
situr í stjórn LÍF og segir kostnað
við þær framkvæmdir sem eftir eru
vera metinn á 80 milljónir.
„Þetta eru nokkuð miklar fram-
kvæmdir. Þetta er stórt rými, um
110 fermetrar, sem er vannýt í dag,
enda vantar þar alla loftræstingu og
það þarf að skipta um allar raf- og
skólplagnir. Einnig þarf að útbúa
einstaklingsherbergi til að menn
geti verið hjá konunum sínum í
sængurlegunni og það þarf líka að
breikka dyrnar að ganginum en í
dag er ekki hægt að rúlla rúmunum
þar í gegn,“ segir Ingrid. Hún segir
LÍF leggja mikla áherslu á að á
kvennadeildinni verði miðstöð kven-
lækninga og fæðingaþjónustu, enda
liggi ljóst fyrir að ekki sé gert ráð
fyrir að deildin flytji á nýtt sjúkra-
hús.
Bólusetning
gegn HPV-veir-
unni boðin út
 LÍF safnar fyrir kvennadeild LSH
Morgunblaðið/RAX
LÍF Félagið vill byggja öfluga mið-
stöð kvenlækninga á LSH.
HPV-veiran
» HPV er algengasta kyn-
smitið og getur valdið legháls-
krabbameini.
» Allt að 80% kvenna smitast
af veirunni en flestar eru ein-
kennalausar.
» Stofnarnir HPV 16 og 18 eru
algengastir illkynja stofna HPV
en bóluefnin Gardasil og Cerv-
arix verja gegn þessum stofn-
um.
Bann við notkun fjölfosfata í salt-
fiskverkun verður rætt við fulltrúa
Eftirlitsstofnunar EFTA (ESA) og
ESB á morgun, fimmtudag. Fimm
manna sendinefnd fer til Brussel í
dag vegna málsins. Atli Gíslason,
formaður sjávarútvegs- og landbún-
aðarnefndar Alþingis, sagði að ferð-
in væri farin í framhaldi af komu
fulltrúa saltfiskframleiðenda á fund
sjávarútvegsnefndar.
„Við ætlum að athuga hvort það
eru einhver úrræði í þessu,“ sagði
Atli. Hann hefur kannað bannið í
samvinnu við sjávarútvegsráðu-
neytið. Atli kvaðst vona að hægt yrði
að opna málið og leiða það til far-
sællar lausnar.
„Þetta eru milljarða hagsmunir og
stórir markaðir,“ sagði Atli. Auk
hans eru í sendinefndinni Ingimar
Jóhannsson, skrifstofustjóri í sjáv-
arútvegsráðuneytinu, Guðbergur
Rúnarsson, frá Íslenskum saltfisk-
framleiðendum, Elvira Mendez, sér-
fræðingur í Evrópurétti og lög-
fræðilegur ráðunautur
saltfiskframleiðenda, og Jón Þór
Hallgrímsson frá saltfiskframleið-
andanum DSFU í Þýskalandi.
ESA skrifaði íslenskum stjórn-
völdum 1. desember sl. og ítrekaði
að bannað væri að nota fjölfosföt við
framleiðslu saltfisks og léttsaltfisks.
Matvælastofnun tilkynnti þá að
notkun efnanna í þessu skyni væri
bönnuð hér. Fjölfosföt voru notuð
við framleiðslu á tandurfiski til að
koma í veg fyrir gulnun. Bent hefur
verið á að efnin skolist úr við útvötn-
un. Þá má nota þau við framleiðslu á
frystum fiski. gudni@mbl.is
Ræða fjölfosfatabann í
saltfiski við ESA og ESB
Morgunblaðið/Jim Smart
Saltfiskur Bann við notkun fjölfos-
fata snertir mikla hagsmuni.
 Reynt að opna
málið að nýju
Gott gengi landsliðsins í hand-
bolta á HM í Svíþjóð er farið að
skila sér í vasa bíleigenda. ÓB
reið á vaðið með því að bjóða
lykilhöfum afslátt út frá marka-
mun í sigurleikjum liðsins. Í gær
var afslátturinn því 14 krónur
eftir stórsigurinn á Japan. Hin
sjálfsafgreiðslufélögin, Orkan
og Atlantsolía, fylgdu svo í kjöl-
farið og loks N1. Ljóst er að
milljónir króna hafa sparast hjá
bíleigendum. Eldsneytissala er
að jafnaði um 1 milljón lítrar á
dag þannig að sparn-
aðurinn er minnst
14 milljónir króna,
ef ekki meira.
Talsmaður ÓB
sagði félagið hafa
mikla trú á lands-
liðinu en tekinn væri einn
leikur í einu, spurður hvað
þessir afslættir gengju
lengi. Viðtökur hefðu ver-
ið mjög góðar til þessa.
Milljónir
sparast
GOTT GENGI Á HM
Þórir Ólafsson
hefur farið á
kostum.
Bensínverð og gengi dollars (ISK)
220
200
180
160
140
120
100
900
850
800
750
700
650
600
Spá fyrir 2011
Spá fyrir 2011Jan. 2010 14. jan. 2011
Jan. 2010 14. jan. 2011
Heimsmarkaðsverð (USD)
$ 718,61
$ 873,0
95 okt bensín
(algengt verð í sjálfsafgreiðslu)
95 okt bensín
(USD hvert tonn)
Gengi USD í ISK125,15 kr.
116,51 kr.
188,2 kr.
212,9 kr.
*Lauslega byggt á spám um heimsmarkaðsverð og gengi USD
$ 850
210 kr.*
119 kr.
198,4 kr.
Einsdags lækkun
vegnagóðsgengis
Íslands áHM í
handbolta í gær
KONUNGUR ÞORRANS
Í 48 ÁR
GÓÐIR LANDSMENN, ÞORRINN NÁLGAST!
Hann hefst 21. janúar – Munið að panta tímanlega
Sími 553 7737 I www.mulakaffi.is
ÚTVEGUM
VEISLUSA
LI
FYRIR ÞOR
RABLÓT
Vid blótum enn og aftur!
OKKAR LANDSFRÆGU
HJÓNABAKKAR OG ÞORRATROG
HENTA VEL FYRIR STÓRA
OG SMÁA HÓPA
A
N
T
O
N
&
B
E
R
G
U
R