Morgunblaðið - 19.01.2011, Blaðsíða 10

10 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. JANÚAR 2011
VM Stórhöfða 25 110 Reykjavík sími 575 9800 www.vm.is
DAGSKRÁ
Staðan í kjaramálum
Kröfur VM
Eftir hverju er verið að bíða?
María Ólafsdóttir
maria@mbl.is
Þessar nútímans konur eruekki kvenmenn,“ ritarBríet Bjarnhéðinsdóttir íKvennablaðið hinn 13.
ágúst 1906 og vitnar þar í almennt
álit karlmanna í samfélaginu. Lýsir
þetta ágætlega því almenna viðhorfi
í samfélagi þess tíma að nútíminn og
konur væru hættuleg blanda. Þann-
ig er hið kvenlega og kvenleiki lykil-
hugtak í umræðunni um menntun og
samfélagslegt hlutverk kvenna á síð-
ari hluta 19. aldar. Óttast var að kon-
ur töpuðu kvenleika sínum þegar
þær færu að trana sér meira fram og
sækja sér menntun í auknum mæli.
Hins vegar virðist skilgreining á
hugtakinu kvenleiki vera óljós og
hugtakið ókvenlegt meira áberandi
en kvenlegt. Í fyrirlestri sínum um
kjör og réttindi kvenna hinn 30. des-
ember 1887 kallar Bríet Bjarnhéð-
insdóttir nútímakonuna paríu. Er
það þýðing á enska orðinu pariah en
orðið er í raun mjög víðtækt og er
sama hugtak notað um þá sem eru á
jaðrinum eða stéttleysingja í ind-
verskri stéttaskiptingu. Í dag er far-
ið að nota orðið í kenningasmíð í
kynjafræði. Paría var nefnd sú kona
sem tók sér karllegt vald og ein-
kenni en henni mátti einnig lýsa með
hugtakinu úrhraks-kvenleiki eða
ómynd.
Mótun kyngervis á Íslandi
Að þessu víkur Erla Hulda
Halldórsdóttir sagnfræðingur í
væntanlegri doktorsritgerð í sagn-
fræði við Háskóla Íslands þar sem
viðfangsefnið er mótun kyngervis á
Íslandi á síðari hluta 19. aldar.
Kynnti Erla Hulda þetta efni á há-
degisfyrirlestri í Þjóðminjasafninu á
dögunum og sagði þar meðal annars
að kvenleiki hefði verið notaður til
að halda konum niðri. Deila mætti
um hvað væri kvenlegt en almennt
félli þar undir umhyggja, auðmýkt,
undirgefni og fleira sem konum væri
eðlislægt. Karlmennska hefði for-
ræði gagnvart kvenleika og í raun
væri ekki til ráðandi kvenleiki.
Þannig voru konur sem höfðu áhuga
á pólitík til að mynda kallaðar rauð-
ur pólitíkus.
Þverstæður í málflutningi
„Það hefur mikið verið fjallað
um þverstæður kvennahreyfingar-
innar sem skapaðist af þessum við-
horfum. Konur vildu fá full réttindi
og vera álitnar fullgildar mann-
eskjur. En til þess að gera það
þurftu þær að hafna kvenleika því
hann er fullur af takmarkandi eigin-
leikum. Kvenleiki er kjarninn í því
að vera kona svo hvernig getur þú
hafnað honum en samt verið kona?
Þannig verða til þessar þverstæður í
málflutningi en kvenfrelsiskonur
vildu halda því fram að við gætum
haldið áfram að vera konur og kven-
leiki hamlaði okkur ekki. Að sama
skapi gerði hærra siðferðisstig og
umhyggja kvenna, það sem kallað er
mæðrahyggja, konur færari um að
sinna ýmsum opinberum málum.
Þær höfðu siðferðilega yfirburði yfir
karla og áttu að taka þátt í opinbera
lífinu og bæta stjórnmálin. Þetta
væru rökin fyrir því að þær ættu að
taka þátt en bæði hluti karlmanna
og kvenna höfðu áhyggjur af því að
þær myndu með því glata þessum
eiginleikum. Konur voru mærðar
fyrir stórkostlega eiginleika sem um
leið gerði þær óhæfar,“ segir Erla
hulda.
Á þröskuldi nýrra tíma
Um þetta hefur verið heilmikið
skrifað bæði af Sigríði Matthías-
Ókvenlegar
nútímans konur
Kvenfrelsisbaráttan á Íslandi í lok 19. aldar einkenndist af þverstæðum og mark-
aðist af hugmyndum um kvenleika. Í væntanlegri doktorsritgerð sinni í sagnfræði
fjallar Erla Hulda Halldórsdóttir sagnfræðingur um úrhraks-kvenleika.
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Barátta Útifundur kvenna á Lækjartorgi árið 1975.
Grafíski hönnuðurinn Jen hefur hald-
ið úti bloggi frá árinu 2006 undir
nafninu madebygirl.blogspot.com.
Þar bloggar hún um innanhúss-
hönnun, list, mat, tísku og ýmislegt
sem tengist hennar persónulega lífi.
Jen er dugleg að blogga en hún upp-
færir síðuna næstum því á hverjum
degi. Á vefsíðunni segist Jen fá inn-
blástur úr ýmsum þáttum, litum, let-
urgerðum, sköpunargleði og fleiru
sem hún vill deila með lesendum sín-
um. Skemmtilegast finnst henni að
blogga um heimili hönnuða og höf-
unda annarra lífsstílsvefsíðna. Made-
ByGirl bloggið er litríkt og skemmti-
legt og ætti að gleðja auga fagurkera.
Þar má líka finna ýmiss konar góðar
hugmyndir fyrir heimilið. Nú í vikunni
bloggaði Jen til að mynda um það
hvernig henni hefði tekist upp við að
breyta grámyglulegum geymsluskáp
í æðislegt fataherbergi. Allt saman
með innréttingum úr IKEA. Hún setur
myndir með sem sýna skápinn fyrir
og eftir breytingar. Á vefsíðunni má
líka finna tengla á önnur svipuð
blogg svo að áhugasamir ættu að
hafa nóg að skoða renni þeir yfir
þann lista.
Vefsíðan www.madebygirl.blogspot.com
Kósí Bloggarinn Jen skrifar um falleg og notaleg heimili.
Litríkt hönnunarblogg
Nú er hafið nýtt ár og þá er ágætt að
halda góðu skipulagi utan um það
sem framundan er. Verra er að hafa
hlutina algjörlega í lausu lofti því þá
vill oft eitthvað gleymast eða fólk tví-
bókar sig og endar í hinu mesta
stressi. Margir fá skipulagsdagbók í
skóla eða vinnu en það má líka víða
kaupa sér litríkar og skemmtilegar
bækur fyrir þá sem vilja eitthvað
öðruvísi. Inn í þær er svo gott að
skrifa allt það sem tengist skóla,
vinnu, félagslífi og jafnvel afmælis-
daga líka. Sjálfsagt eru margir búnir
að þessu nú þegar en fyrir ykkur hin
er best að drífa í þessu!
Endilega …
… skipuleggið
ykkur vel
Skipulag Gott er að skrifa hjá sér.
Þetta verður unaðslega væmiðog mun vafalítið gleðja fólkí skammdeginu,“ segir Pét-
ur Húni Björnsson tenór, en hann
ætlar ásamt Jóni Svavari Jósefs-
syni bassbarítón að syngja þrettán
sykursæta dúetta í kvöld á Cafè
Rósenberg við píanóundirleik Lilju
Eggertsdóttur.
„Allt sem við syngjum er með ís-
lenskum texta og þó að lögin séu
mörg þýsk er þetta allt staðfært yf-
ir í íslenska sveitarómantík. Þetta
eru lög sem sungin voru í gamla
daga, lög sem til dæmis MA kvart-
ettinn söng, Geysiskvartettinn og
Smárakvartettinn. Dæmi um lög
sem við ætlum að flytja eru Björt
nótt eftir Jón Björnsson, Sólset-
ursljóð eftir Bjarna Þorsteinsson,
Ég sé þig eftir Áskel Jónsson, Á
vegamótum eftir Eyþór Stefánsson
og Rauðasta rósin eftir Schröder,
auk fleiri laga.“
Dans á milli þeirra þriggja
Pétur segir kveikjuna að þessum
tónleikum vera tónleika sem haldn-
ir voru á Dalvík 2. janúar á þessu
ári í tilefni af útgáfu safndisks með
upptökum af söng Jóhanns Daní-
elssonar tónlistarkennara og
söngvara. „Á þeim tónleikum sung-
um við Jón Svavar nokkra dúetta til
heiðurs Jóhanni. Ég var í hlutverki
Jóhanns en Jón Svavar í hlutverki
Eiríks Stefánssonar bassa frá Ak-
ureyri. Þar sem þetta small svona
líka vel saman hjá okkur og okkur
fannst þessi tónlist líka skemmtileg,
þá fannst okkur ekki annað hægt
en halda líka tónleika hér fyrir
sunnan.“ Sjö af lögunum í kvöld eru
þau sömu og þeir fluttu fyrir norð-
an en tíu lög eru ný. „Eftir að við
komumst á bragðið fyrir norðan
fundum við fleiri dúetta og aldrei
að vita nema við æfum saman fleiri
og blásum aftur til tónleika. Við
þrjú vinnum mjög vel saman, Lilja
er mjög fær píanóleikari og undir-
leikari svo þetta er dans á milli okk-
ar þriggja.“
Tónleikar á Rósenberg í kvöld
Dísætir söngdúettar
Þríeyki Pétur, Lilja og Jón Svavar eru öflug saman.