Teningur - 01.05.1987, Blaðsíða 44

list, er það ekki fólgið í sjálfri athöfn-
inni?
- Nei, það held ég ekki. Ég held að það
sé ákveðin alþjóðleg formúla fyrir viður-
kenndri list - gáfumannaskáldskapur,
sem í bund og grund endar alltaf í ein-
hverju neikvæði. Ég get tekið stórkost-
lega höfunda eins og skáldkonuna Flann-
ery O’Connor. Ég var að analýsera henn-
ar sögur um daginn og sá hvað hún er allt-
af að gera. Metóðan er alltaf sú sama:
Bölvun, bölvun, synd og bölvun. Allt er
vonlaust.
Ek: Tökum sem dœmi bók eins og Treas-
ure Island eftir Stevenson. Þetta er nú
aldeilis mikill óður til lífsins, einhver
besta röksemd sem hægt er að veifa gegn
því að jörðin sé lögð í rúst, en þetta er
skrifað til þess að skemmtafólki.
- Já en hún er skrifuð fyrir bombu. Hún
er skrifuð á öðrum tímum en okkar
tímum. Jú ég veit - vissulega er hægt að
segja svona um hinar og þessar sögur,
það er hægt að taka allt og útleggja upp á
þennan máta, hins vegar eru okkar tímar
slíkir að ég verð að bregðast við þeim
eins og ég geri. Ég veit ekki hvort bók um
mann sem væri að koma sér upp húsi eins
og ég er að gera og um það hve vatnið
flæddi fallega upp úr borholunni, hvort
sú bók væri antí-bombu bók. Hún væri
það kannski í eðli sínu. En það er mér
ekki nóg. Ef ég ætla að skrifa antí-bombu
bók þá skrifa ég antí-bombu bók. Er það
ekki?
Ek. Jú jú, einmitt. En eftilgangurþinn er
Jyrst og fremst móralskur, er þá littera-
túrinn besta vopnið?
- Það er ég ekkert viss um, en þetta er
það eina sem ég get gert. Og þetta hiut-
verk skiptir mig meira máli heldur en
rykti mitt sem höfundar. í sannleika sagt.
Ég er últímatum skríbent, sama hvað ég
er að semja. Minn texti er eins og hann er
vegna þess að hann verður að vera
þannig. Ef ég geri eitthvað annað en það,
verður úr einhvers konar kleina, textinn
verður dauður. Ég gæti ekki sest niður og
samið ástarsögu, jafnvel ekki þó ég fengi
ídeuna og plottið á borðið. Ég verð að
hafa mjög sterka skoðun á því sem ég er
að gera til þess að textinn fari í gang. En
auðvitað á maður ekki að missa sjónar á
listrænu gildi.
Ek: Þannig að þessi skylda sem þérfinnst
hvíla á herðum þínum sem höfundar hún
á sér þá rœtur íþessari trú, að við verð-
um með pennann að vopni að berjast fyr-
ir lífi jarðarinnar?
- Já. Það er satt. That’s about it man.
Gat: Núer síðasta bókin þín full af sagna-
gleði. Þú ert ekki allan tímann með vísi-
fingurinn á lofii.
- Nei nei. En stfllinn á henni markast af
því að ég var svo hamingjusamur. Ég var
í Kaupmannahöfn og tilveran þar er ótta-
legt mölkúlulíf og er að vinna Gaga sem
er svona hömruð og dökk. Ég er í ein-
hverjum vítahring, en kem svo heim og
fer að setja þetta hús í stand, smiðirkoma
og ég hlusta á smiðina tala, fíflamir og
baldursbrámar renna út úr þeim, orða-
gleðin er svo mikil, og ég hef ekki heyrt
þetta ámm saman nema sem túristi eða
eitthvert innanfélags Köben-snakk, svo
fer ég sjálfur að semja sögur - og allt
þetta fer inn í stflinn, hann ákvarðast af
því hvemig mér sjálfum líður vegna þess
að ég er sögumaður þessarar bókar.
Höfundur er að tala.
Gat: ífyrsta sinn?
- Já.
Ek: Það er dálítill talmálsstíll á frásögn-
inni.
- Það kemur til af þessu. Og ég var í
kreppu eftir Gaga og þetta var vænleg
leið, að segja sögu eins og maður kjaftar
og snakkar. Mér fannst eins og ég gæti
leyft mér að gleðjast með orð eftir Gaga.
Eftir hana og Ljóstoll áður fannst mér ég
hafa það vald á stíl að ég gæti skrifað
Englana svona án þess að hún yrði vit-
leysa. Fyrir mér var hún hvítur galdur,
sem tókst. Það hefði verið gaman að hafa
hana sem neðanmálssögu, hún er byggð
upp þannig. Hún er svo hreyfanleg í sam-
setningu.
Ek: Þú ert þá farinn að nálgast aftur
Milljón prósent menn?
- Að einhverju leyti já. Það er rétt.
Gat: Hvernig kemur þetta sæens fiksjón
inn í bœkurnar?
- Ég hafði alltaf gaman að svona fanta-
síu, las Tímavélina og fleira slíkt sem
strákur. Svo þegar ég var einhvem tíma
að lesa don Kíkóta fór ég að hugsa að
gaman væri að búa til S.F. Don. Sem
ekki er neitt nýtt, frumhugmyndin að don
Kíkóta er ekki Cervantesar. Menn hafa
verið að ærast af alls konar bókum gegn-
um tíðina.
Ek: Þú varst að tala um það áðan þegar
ég spurði hvort að þú hefðir ekki efni í
miklu lengri sögu eftir þennan sólarhring
í lífi Rögnvaldar, að það væri búið að
skrifa don Kíkóta og búið að skrifa hitt og
þetta. Felur þessi afstaða ekki í sér upp-
gjöf gagnvart stórum verkum bókmennt-
anna, er eitthvað lítið eftirfyrir samtím-
ann?
- Þetta er nú kannski full stór spuming
fyrir mig. En Gaga er alveg búin. Það er
engin tilviljun að hún tekur sólarhring.
Maðurinn hefur fullreynt það sem hann
er að gera, hann hefur farið og skipt um
plánetu, hann hefur mætt þar litlu betri
viðtökum en hann átti að venjast heima,
hann hefur snúist til varnar og hann hefur
framið þetta morð og hann hefur snúið
aftur heim.
Ek: En væri þetta ekki ágætis efni: Rögn-
valdur lendir, löggan handtekur hann,
allt havaríið sem verður í bænum út af
þessu fiugráni, réttarhöldin yfir mannin-
um, þjóðin stekkur upp á nef sér og blöð-
in æpa...
- Heyrðu. Skrifa þú þá bók. Það var á
einum stað í bókinni möguleiki að skrifa
aðrar bækur. Hann þarf ekki að fara í
kirkjugarðinn heldur getur Geimfarinn
leitað uppi gamla vini og svo framvegis,
en það er ekki hugmynd þessarar bókar.
Af hverju fer gæinn í Frakkanum hjá
Gogol ekki að heimsækja ömmu sína?
42