Birtingur - 01.01.1968, Side 39

og meira en breyting á ytra borði, þótt árás-
irnar á nýja skáldskapinn hali ekki hvað sízt
miðast við það að saka skáldin um, að þau
hafi ekki hirt um neitt nema umbúðirnar, og
þá finnst mönnum víst að hægt sé að líkja ljóð-
inu við til dæmis köku, vonda eða góða, sem
vafin hafi verið innan í misjafnlega góðan
umbúðapappír. Verður þá að álykta að þeir
hafi ekki viljað bragða á kökunni af því að
þeim hafi ekki þótt umbúðapappírinn nógu
fínn, því um umbúðirnar hafa Jreir mest tal-
að, og á þær vantaði rósabönd ríms og stuðla.
Þarna er í rauninni verið að saka skáldin um
hugmyndir sem eru árásarmannanna sjálfra,
því það eru Jreir en ekki skáldin sem vilja
sífellt aðskilja form og innihald, en fyrir skáld-
in rennur þetta meira saman í eitt, innihaldið
verður form og form verður innihald. Það er í
rauninni ekki hægt að taka mark á mönnum
sem ætla almenningi að trúa því að skáldin
telji Jrað „sáluhjálparatriði“ að ort sé án ríms
og' stuðla, eins og Kristinn E. Andrésson læt-
ur sér sæma að bera á borð.
En skrif manna um atómljóð hafa verið rugl-
mgsleg og mótsagnakennd, skýr hugsun látin
víkja fyrir móðursýki. Menn hafa þótzt geta
skrifað um nýja skáldskapinn án Jress að hafa
kynnt sér hann gaumgæfilega og ekki hirt um
annað en sanna sínar skoðanir, að þær einar
væru réttar. Þannig hefur ljóðstafasetning
þótt hæfilegt sönnunargagn, með því mátti
sanna að ljóð væri ekki ljóð, ef stuðlar fundust
ekki, og síðan saka skáldin um að þau teldu
rímleysi sáluhjálparatriði. En ef menn kynna
sér gaumgæfilega verk atómskálda, eldri og
yngri, reka þeir sig á þá staðreynd að skáld-
in hafa einmitt verið furðulega fastheldin á
þessi hefðbundnu einkenni íslenzkrar ljóða-
gerðar, og fá Jjeirra hafa getað eða viljað losa
sig alveg við þau. Þetta hefur opnað augu æ
fleiri fyrir því, að breytingin sem orðið hefur
í ljóðlistinni, er fólgin í öðru en stuðlun eða
ekki stuðlun, þótt bókmenntafræðingur eins
og K. E. A. reyni enn að viðhalda þeirri blekk-
ingu, að skáldin hafi tekið að einblína á form-
ið, gerzt fjandsamleg samfélaginu (aðrir orða
það: hættuleg íslenzkri menningu) og þar
fram eftir götunum.
Vegna nýrra viðhorfa til skáldskapar hefur
mörgum ljóðskáldum síðari ára hérlendis að
sjálfsögðu verið nauðsynlegt að losa um þá
Ijötra ríms og stuðla sem íslenzkur kveðskap-
ur var í reyrður. Þannig bregða skáldin oft
fyrir sig frjálsum háttum, þótt ljóðstafasetn-
ingu sé haldið. Breytt viðhorf til sjálfs yrkis-
efnisins hafa óhjákvæmilega í för með sér
nýja yrkingarhætti. Jón úr Vör, sem jafnan er
talinn brautryðjandi í nýju ljóðlistinni (og er
að minnsta kosti eins konar tengiliður milli
gamals og nýs, hefur í sér kynslóð kreppuár-
8IRTINGUR
37