Íslenskt mál og almenn málfræði


Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2009, Síða 67

Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2009, Síða 67
65 Tilbrigði í fallmörkun aukafallsfrumlaga SUMMARY ‘Variation in the case-marking of oblique subjects: Dative substitution in Old Icelandic?’ Keywords: dative substitution (dative ‘sickness'), accusative substitution, alternating verbs, Old Icelandic In Modern Icelandic and at least since the mid I9th century, there has been a tendency to substitute (older) accusative case on experiencers for dative, often termed dative substitu- úon or dative ‘sickness’. However, Halldór Halldórsson’s 1982 diachronic study indicated that in older Icelandic, nominative substitution rather than dative substitution was more prevalent in contexts where accusative is substituted for dative later in the history of Icelandic. The present study complements the Old Norse part of Halldór Halldórsson’s work, based on a systematic investigation of verbs with oblique experiencer subjects in Old Norse texts, corpora, concordances and dictionaries, which were available electroni- cally. Halldór Halldórsson (1982) found Old Norse examples of a dative experiencer where an accusative experiencer is expected only with skorta ‘lack’ (Old Icelandic, 2 instances) and lysta ‘want, please’ (Old Norwegian, 1 example). A new study brings the number of verbs with varying accusative/dative case marking °f oblique experiencer subjects from two to ten—although with five of those verbs (shown in parentheses), dative is older, as well as more common, than accusative (accusative sub- stitution’): angra ‘bother’, (anagja ‘please’), bila ‘fail’, (bíbaga ‘suit’), (bresta ‘lack, fail), (byrja behove’), harma ‘grieve’, (höfga ‘nap, drowse’), lysta, skipta ‘change, be of importance, and skorta. This fact suggests that accusative (subject) case was at least semi-productive, which is rather unexpected if accusative on experiencer subjects is entirely idiosyncratic as is often assumed. The scarcity of data poses a problem in analysing the examples with dative cxperiencers in accusative contexts, as it is not always clear whether the dative uses involve an underlying dat-nom or dat-acc case frame (see below). In the case of bresta, it seems that a change from the pattern dat-nom to acc-acc has taken place in later Icelandic—the first (philologically sound) instance of an accusative experiencer is attested in a i6th-cen- tury text. These facts certainly do cast some doubt on the legitimacy of an analysis as dative substitution, thus making it tempting to look for other explanations. A different analysis is offered where dative in accusative contexts with the verbs in question is taken to resemble the behaviour of alternating verbs. The verbs angra and bi- haga have already been analysed as alternating verbs, angra in Old Swedish, bíhaga in Old Icelandic, and based on the alternating behaviour of líka ‘líka’ in Old Norse, the group of such verbs is argued to have been larger than in Modern Icelandic (cf. Jóhanna Barðdal ^998,1999a). Such an analysis is more compatible with the dat-nom pattern and the fact ^hat nominative/accusative substitution rather than dative substitution occurs in Icelandic until the mid I9th century. In (standard) Modern Icelandic, for example, bresta, klœja ‘itch’ and þverra ‘lose, recede’ generally occur with the pattern acc-acc, klœja with acc-pp, the I^tter two of which are only attested with dat-nom until the I9th century. In addition, skorta could be used personally in the same source where a dative experiencer has been ^ound with the verb. This indicates that the underlying argument structure of the dative examples of skorta may not be the dat-acc pattern characteristic of dative substitution.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200
Síða 201
Síða 202
Síða 203
Síða 204
Síða 205
Síða 206
Síða 207
Síða 208
Síða 209
Síða 210
Síða 211
Síða 212
Síða 213
Síða 214
Síða 215
Síða 216
Síða 217
Síða 218
Síða 219
Síða 220
Síða 221
Síða 222
Síða 223
Síða 224
Síða 225
Síða 226
Síða 227
Síða 228
Síða 229
Síða 230
Síða 231
Síða 232
Síða 233
Síða 234
Síða 235
Síða 236
Síða 237
Síða 238
Síða 239
Síða 240
Síða 241
Síða 242
Síða 243
Síða 244

x

Íslenskt mál og almenn málfræði

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenskt mál og almenn málfræði
https://timarit.is/publication/832

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.