Vera - 01.12.1998, Page 17

Kofi Annan framkvæmdastjóri Sameinuöu þjóðanna veitti fólki viðurkenningu fyrir að hafa
lyft sér upp úr fátækt á hátíðarfundi á Degi baráttu til útrýmingar fátækt í New York. Hér af-
hendir hann Patriciu Matolengwe hverfisleiðtoga frá Suður-Afríku viðurkenningu, en hana
fengu einnig fólk frá Vietnam, El Salvador og New York. Saga þeirra sannar að með réttri að-
stoð getur fólk sigrast á þeim öflum sem vilja óbreytt ástand.
þegna sína - og leggjum einungis góð-
gerðastarfsemi af mörkum, þetta deyfilyf til
að sefa samviskuna og viðhalda sama
gamla kerfi allsnægta og örbirgðar.
forsögulegum tíma hafði mannkynið
aðeins til hnífs og skeiðar. Veiði-
menn og safnarar fluttu sig um set
þegar ekkert var lengur að hafa á dvalar-
staðnum. Náttúran ein gerði upp á miili fólks
með því að gera eitt svæði byggilegra en
annað, en það var nóg rými til að þetta var
fremur kostur en ágalli. Þegar „umfram-
birgðir" söfnuðust í fyrsta sinn urðu hugtök-
in ríkir og fátækir til; þegar menn ræktuðu
dalina við Efrat og Níl og gátu farið að birgja
sig upp af fæðu i staðinn fyrir að veiða og
safna mat sem aðeins nægði til skamms
tíma. Strax og menn höfðu meira en til dag-
legra þarfa, urðu þeir sem ræktuðu meira en
þeir gátu torgað ríkir, en hinir sem ekki öfl-
uðu umframbirgða fátækir.
í grundvallaratriðum hefur ekkert breyst
síðan þá. Nema nú geta þjóðir ekki lengur
flutt burt úr óhagstæðu umhverfi til annars
byggilegra - það var sennilega í síðasta sinn
á nýlendutímanum að Evrópubúar gátu flutt
búferlum með góðum árangri, sem reyndar
var úrelt lausn á þjóðfélagsvanda. Nú á
dögum taka heimamenn innflytjendum yfir-
leitt fálega og líta á þá sem keppinauta á
vinnumakaði og þeim er von bráðar skipað í
raðir fátækra í nýja landinu. Fátt hefur breyst
þótt aldir hafi liðið, nema við höfum vanið
okkur á að líta á fátækt sem sjálfsagðan
hlut.
að hvarflar tæpast að þeim ríku að
þeir geti orðið fátækir. Þeir eru í
þeirri stöðu að eiga ofgnótt og þótt
þeir hafi raunverulegar áhyggjur af velferð
fátækra þá eflir fátæktin líka sjálfsmat
þeirra. Ef góðgerðastarfsemi auðmanna
hefði ekki komið til, hefði ekki verið mögu-
leiki að viðhalda þeim aðferðum sem tíðkast
við að draga úr og fást við fátækt. En það er
of tilviljanakennt hvenær flýtur út úr
allsnægtabrunninum og háð geðþótta hinna
ríku hvaða þættir fátæktarinnar njóta góðs
hverju sinni. Þetta er engin lausn.
Nýlega las ég að með jafnhárri upphæð
og öll auðæfi tíu ríkustu manna heims, væri
hægt fyrir aldamót að leysa vanda þeirra 1,3
billjónar manna sem nú búa við sárustu fá-
tækt. En það er ekki hægt að búast við því
að þessir einstaklingar gefi allar veraldlegar
eigur sínar fyrir umheiminn, rétt eins og
fæstir eru tilbúnir að fórna forréttindum sín-
um fyrir þá sem engra forréttinda njóta. Við
biðjum því þá sem eiga mikla fjármuni, eða
ráða yfir þeim, að skoða stjórnmála- og
efnahagskerfi þjóðlanda sinna sem hafa
skapað þeim þennan auð en jafnframt að-
stæður sem gera góðgerðastarfsemi nauð-
synlega - kerfi sem hvorki sér fólki fyrir
nægum launum, fullnægjandi menntun og
þjálfun, né mannsæmandi umhverfi svo það
geti séð sér farborða og öðlast sjálfsvirð-
ingu.
Þeir auðugu og voldugu sem ráða fjöl-
þjóðafyrirtækjum og ríkisstofnunum sem
vinna með þeim, þurfa að taka tillit til þeirr-
ar áherslu sem Þróunarstofnun SÞ leggur á
að hafa „manninn í miðpunkti þróunarinn-
ar“; þróunarverkefni eiga ekki að miða að
því fyrst og fremst að bæta efnahag við-
komandi þjóðar og skapa ákveðinn fjölda
starfa, heldur vera hvetjandi á margvíslegan
hátt í flóknu þjóðfélagi. Það sem kann að
skapa fátækum tekjur á þessu ári getur haft
þá hliðarverkun að eyðileggja umhverfið alla
þeirra lífstíð. Það er hættuleg stefna í þróun-
armálum ef langtímaáhrif á þjóðfélagið
gleymast. Þegar reiknuð verða út ágóði og
tap í bókhaldinu yfir útrýmingu fátæktar,
mun það vega þyngst hversu margt fólk sem
lifir góðu lífi til langframa verður hægt að
færa í inneignardálkinn.
í undirvitund fjölmennrar miðstéttar, sem
faglærðir verkamenn tilheyra einnig í mörg-
um löndum, leynist óttinn við að verða fá-
tækur. Þetta fólk hræðist fátæktina en hefur
jafnframt samúð með fátæklingum. Borgara-
deilur, stjórnarskipti, verðbólga, réttarbætur
annarra kynþátta og litarhátta, yngri starfs-
menn sem taka við af eldri - öryggi miðstétt-
arinnar, með sitt eigið húsnæði, tryggingar
Leitaröu svara?
Vantar þig upplýsingar um þjónustu,
rekstur eða stjórnkerfi Reykjavíkurborgar?
Ef svo er, vinsamlega hringdu
í upplýsingaþjónustu Ráðhússins
í síma 563 2005 eða flettu uppá
heimasíðu Reykjavíkurborgar
*á Internetinu: http://www.reykjavik.is
Reylgavíkurbor^
UpplýsingafuUtiíá
*A heimasíðunni má einnig finna netföng borgarstarfsmanna.
17