Ritmennt - 01.01.2002, Síða 160

HELGA KRESS
RITMENNT
Um skeið átti Halldór í mikl-
um útistöðum við yfirvöld í
Los Angeles út af kæru sem
þeim hafði borist á hendur
honum um landráð. Af þessu
spannst málarekstur sem
töluvert var ritað um í blöð-
um. M.a. sendi Halldór Al-
þýðublaðinu jafnt og þétt
upplýsingar um gang mála í
töluverðum æsifréttastíl.
Þessi skopteikning birtist í
Speglinum 13. júlí 1929 án
nokkurra athugasemda ann-
arra en eru neðan við mynd-
ina.
kringlu 7. september 1927 birtist grein eftir B.B. Olson þar sem
hann segir frá upplestri Halldórs á Gimli. „Halldór Kiljan Lax-
ness, rithöfundur og skáld, hélt hér sína fyrstu samkomu, eins
og áður var auglýst í blöðunum, 1. september." Hann segir frá
því að veðrið hafi ekki verið hið æskilegasta því að rignt hafi
„seinnihluta dagsins og brautir því hlautar yfirferðar". Ennfrem-
ur hafi verið samkoma og dans kvöldið áður „svo nú var unga
fólkið eigi sólgið í dans þetta kvöld og hélt sig því utan við". En
það sem kom „var fullorðið fólk, sem langaði að heyra og sjá
þenna unga og upprennandi íslenzka listamann". Samkoman
hófst með ávarpi séra Sigurðar Ólafssonar um þá íslensku af-
burðamenn sem væru að rísa upp hjá heimaþjóðinni og hefðu
tekið upp þann fræga fornaldarsið „að fara í víking" og náð við-
urkenningu hjá ýmsum þjóðum á sviðum listarinnar. Einn af
þessum ungu íslensku víkingum væri nú kominn til Gimli. „Þá
kom fram á pallinn herra Halldór Kiljan Laxness," og var honum
fagnað með lófaklappi. „Hann er einn af þessum íslenzku ungu
mönnum, sem vér Vesturheims ,landar' getum sagt vorum hér-
lendu meðbræðrum, að sé ,One of the fair haired Sons of the
North'." Lýsir greinarhöfundur djarfmannlegri en alúðlegri
framgöngu hans og einnig lestri: „röddin þýð; málhreimurinn
skýr og aðlaðandi. Hann les vel, hægt og greinilega, með viðeig-
andi áherzlum og látbragði. Ekki með neinum ógeðslegum aug-
lýsingafettum og brettum, sem vér allt of mikið eigum að venj-
ast hjá sumum." Fyrst las Halldór tvo kafla úr Vefaranum mikla
frá Kasmír, „en sá kafli er hann las síðast, var saga, skrifuð hér
á Gimli í sumar, og er efnið tekið úr frumbyggjalífinu hér í Nýja
íslandi". Segir B.B. Olson að sagan sé „óefað listaverk,- lýsingar á
persónum frumlegar og skýrar, og smjúga hug manns eins og
leiftur ljósvakann; sumar fagrar, aðrar ljótar". Sumum muni
„finnast sagan ,ekki fara vel', eins og þeir hefðu vonast eftir að
skáldið myndi nota tækifærið til, þegar hann var að heimsækja
nýlendufólk, þar sem allir vilja fá að heyra lof um sig sjálfa, í sög-
um og ljóðum". Segist hann hafa farið heim „hrifinn, glaður og
ánægður".
í sama blaði Heimskringlu er frétt um upplestur Halldórs í
Winnipeg kvöldið áður þar sem Árbyrgingum og Lundarbúum er
bent á að sitja ekki af sér framsögn hans. „Hér í Winnipeg var
framsögnin í gærkvöldi vel sótt, og voru allir á einu máli um það
156