Vera - 01.12.2001, Blaðsíða 17

Fœdingarorlof feðra
Meirihluti karlanna
eru ad verda fedur í
fýrstasinnen þó er
allur gangur ó því. Allir
eru spenntir, ánœgdir
og hardákvednir í ad
verða heimsins bestu
feður (og eiginmenn).
heyrði ég haft eftir indíánum að mað-
ur ætti ekki að gagnrýna annan mann
fyrr en maður hefði gengið daglangt í
mokkasíunum hans. Auðvitað er ann-
að að finna þungunina stöðugt í öll-
um líkamanum heldur en að hugsa
bara um hana. Auðvitað er það annað
mál að vera líkamlega óléttur en að
vera óléttur í kollinum. Þetta sýnir sig
meðal annars skemmtilega varðandi
ímyndir kynjanna um hið væntanlega
barn. Ef talað er við foreldra þegar
konan ergengin u.þ.b. þrjá mánuði á
leið og þau beðin um að lýsa hug-
myndum sínum um væntanlegt barn
þá hafa bæði tilhneigingu til að tala
um stærra barn, barn sem er meira
farið að geta sjálft „orðin svona eins
og manneskja" eins og það var orðað
hjá einum. Þegar talað er við þau
undir lok meðgöngunnar þá kemur f
Ijós að svo til allar mæðurnar hafa
mjög raunsanna mynd af barninu.
Meirihluti feðranna talar hins vegar
enn um stærra barn, einhvern sem er
farinn að skrfða, ganga, tala. Eftir
fæðinguna er svo enginn munur á
kynjunum, bæði gera sér fulla grein
fyrir því hversu lítið sjálfbjarga þessi
einstaklingur er. Annar munur kemur í
Ijós þegar borin er saman hegðun
foreldranna gagnvart börnunum. Þeg-
ar fylgst er með foreldrum sinna
börnunum, vel að merkja þegar þau
eru ein með börnin, þá kemur í Ijós
að hegðun mæðra og feðra er sára-
svipuð, að hér, eins og á svo mörgum
öðrum sviðum tilverunnar, er miklu
meiri munur innan kynja en milli
kynja. Mæðurnar leika ekkert minna
við börnin en feðurnir, feðurnir sýna
þeim engu minni ástúð og líkamlega
nánd heldur en mæðurnar. Hins veg-
ar er mikill munur á frásögnum feðra
og mæðra af því hvað þau gera með
börnunum. Þar fáum við fram kynja-
muninn. Til dæmis segja feður mun
meira frá einhverju sem gertvar, ein-
hverju áþreifanlegu. Mæðurnar tala
meira um hvernig þau hafi haft það.
Raunar er þetta eitt af því sem á
stundum hefur valdið pirringi milli
hjóna sem skipst hafa á um umhyggju
lítils barns. Móðirin kemur heim og
vill fá að heyra hvernig faðir og barn
hafi haft það og fær frásagnir af fjöldá
bleyjuskiptinga og hvað langan tíma
tók að mata. Og faðirtnn kemur heim
og fréttir að í dag hafi móður og barni
liðið vel saman!! Var ekkert gert?
Þetta er út af fyrir sig fróðlegt því það
er upplýsandi um menningu okkar.
Það sem mestu máli skiptir er hins
vegar hvað raunverulega er gert og sú
niðurstaða að þar sé í reynd ekki kyn-
bundinn munur. Það er til að mynda
ekkert sem bendir til að feðrum reyn-
ist það erfiðara en mæðrum að tengj-
ast hinu nýja barni.
Bara mömmur á
foreldramorgna
Ég bendi hinum verðandi feðrum á að
þeir séu um margt brautryðjendur.
Það er ekki margt í menningu okkar
sem styður við virkan föður. Ef við lít-
um yfir þær styttur sem skreyta
Reykjavíkurborg þá finnum við að
minnsta kosti fjórar sem bera heiti
eins og ung kona með barn, móðir
með barn, móðurást og annað slíkt.
En það er engin stytta í Reykjavík sem
vísar til svipaðra tilfinninga hjá feðr-
um. í allnokkur ár hefur verið bannað
að auglýsa eftir öðru kyninu hinu frek-
ar þegar vantar manneskju í vinnu.
Hvenær telur Morgunblaðið sér heim-
ilt að víkja frá þessum lagafyrirmæl-
um? Jú, þegar auglýst er eftir ein-
hverjum til að gæta eða annast barn.
Þá er í lagi að taka fram að það eigi
að vera kona. Ég var nýbúinn að
fagna því með sjálfum mér að í aug-
lýsingum safnaða á Reykjavíkursvæð-
inu sér maður nú alls staðar auglýsta
foreldramorgna í stað mömmu-
morgna. Þá rakst ég á Grafarvogsblað-
ið og grein um foreldramorgna. Þar er
þessi setning: „Samtímis sem við
bjóðum þá foreldra, eða réttara sagt
mömmur - því fáir eða engir pabbar
hafa komið á foreldramorgna - vel-
komnar aftur í Gufunesbæinn..." Er
þetta leiðin til að bjóða feður vel-
komna? Að sjálfsögðu ekki. Raunar
get ég varla ímyndað mér annað en
höfundi textans hafi verið fullljóst að
verið var að fæla frá með þessari
áherslu á að þetta séu nú samt bara
mömmurnar. Þannig að þeir feður
sem hugsanlega hefðu verið að velta
því fyrir sér að koma, fái það nú alveg
á hreint að þeir séu hálfgerð viðrini.
Það er ljóslega með þetta eins og svo
margt annað að eitt er að hafa stuðn-
ing þeirra sem tróna efst í goggunar-
röðinni en allt annað hvernig milli-
stjórnendurnir haga sér. Oft skipta
þeir mun meira máli. En af því að við
erum að skapa nýja menningu þá þarf
að hyggja að mörgu. Heilbrigðiskerfið
Það er alveg magnað að enn skuli
maður horfa upp á myndbönd um
fœðingar þar sem faðirinn er sýnd
ur sem alger sauður, síétandi,
hrœrandi í tökkum og snúrum eða
á einhvern annan hátt eins og
vandrœðaungtingur.
' A
17