Vera - 01.12.2001, Blaðsíða 48

Daginn sem Waris litla, þó fimm
óra, var umskorin máttu (DÚsundir
annara stúlkubarna, flestar á aldrin-
um 4 - 10 ára, gangast undir mis-
munandi alvarlegar aðgerðir á kyn-
færum sínum. Margar þeirra hafa
síðan lifað við ævilangan sársauka
og heilsubrest. Daglega eru sex þús-
und stúlkubörn umskorin og hundruð
þeirra láta lífið vegna blæðinga,
sýkinga og stífkrampa. Loksins fáum
við að heyra rödd einnar þessara
kvenna og þau sem halda því fram
að limlestingar á kynfærum stúlkna
og kvenna sé menningarlegt fyrir-
bæri sem eigi rétt á sér, hljóta að
endurskoða afstöðu sína.
Waris Dirie segir okkur sögu sína af
einlægni og hispursleysi þess sem
hefur lifað af. „Þú spjarar þig.." var
veganestið sem hún fékk frá móður
sinni þegar hún hljóp út í eyðimörk-
ina frá árþúsunda gömlum og að því
er virðist ódauðlegum hefðum sem
neyddu hana, barn að aldri, í hjóna-
band með öldungi. Hefðum sem eru
svo ævafornar að enginn veit lengur
hvaðan þær eru upprunnar eða hvers
vegna þær urðu til. Hefðum sem
halda milljónum stúlkna og kvenna í
viðjum fáfræði og hjátrúar eins og
svo glöggt kemur fram í frásögn
hennar. Umskurðinn gat hún ekki
flúið enda var hann sveipaður eftir-
væntingu en um leið hvíldi bann-
helgi á öllu honum viðvíkjandi. Tog-
Bækur
Eyðimerkurblómið
Ævisaga Waris Dirie
JPV forlag
streitu barnsins við að gera það sem
rétt þykir og móður hennar þóknan-
legt, og síðan þess að takast á við
afleiðingar þessa lífshættulega
verknaðar, er vel lýst. í dagrenningu
er Waris lögð á stein þar sem ytri
kynfæri hennar eru sörguð í burtu
með bitlausu rakvélablaði sem er
hreinsað með hráka þess sem skar.
Waris lýsir verknaðinum eins og
aflimun og kallar hann réttilega pynd-
ingarog konuna sem skar, Morð-
kvendið. Eftir aðgerðina fær hún sýk-
ingu í sárið og er látin liggja fárveik
alein í kofa fjarri fjölskyldunni. Fætur
hennar eru reifaðir frá nára og niður
að ökklum vikum saman og sársauk-
inn við þvaglát er óbærilegur. Þegar
sýnt er að hún lifir af staulast hún
um, barnið sem áður klifraði í trjám
og hljóp eins og blettatígur.
Að halda uppi háu brúðarverði
Þessi tegund umskurðar nefnist infi-
bulation og er eingöngu gerð í norð-
austur horni Afríku, eða í um 15% til-
vika af öllum aðgerðum. Aðgerðin
felur í sér afnám snípsins og innri
barma og er innri hluti ytri barma
jafnframt fjarlægður og ytri barmarn-
ir síðan saumaðir saman. Infi-
bulation er dregið af fibula, sem er
einhvers konar áhald sem stundum
er notað til að legga yfir sárið til að
hægt sé að sauma fyrir leggöngin,
(þýtt sem kynfæralokun í bókinni). í
tilviki Warisar eru göt gerð á holdið
með þyrnum og það þrætt saman
með bómullargarni. Smá op er skilið
eftir, svo smátt að þvag og blóð rétt
seytlar út. Tíðni dauðsfalla af völd-
um umskurðar er ekki kunn. Giskað
hefur verð á að allt að 25% stúlkn-
anna látist. Kostnaður þessa fátæku
samfélaga af umskurði hlýtur að vera
gífurlegur. í frásögn Warisar kemur
fram að vinnuframlag hennar er um-
talsvert og engin þeirra systra sækir
skóla. Sex ára gömul ber hún ábyrgð
á 60 dýra hjörð og sýnir ótrúlega
kænsku og útsjónarsemi. Að leggja
hana í lífshættu og dæma til að vera
óvinnufæra a.m.k. eina viku í hverj-
um mánuði vegna tfðaverkja, skilst
einungis í því samhengi að verið sé
að tryggja henni þá einu stöðu sem
hún á vísa, þ.e. að verða eiginkona.
Þessu til viðbótar tekur „kerlingin"
háar upphæðir fyrir skurðinn. Fæstar
konurtengja heilsufarsvandamál sín
við umskurðinn og Waris lærði hvað
það þýddi að vera afrísk kona, „að
kunna að þola kvalir án þess að
kvarta, viljalaus eins og barn". Ein
systra hennar og frænka létust af
völdum umskurðar. Óumskorin kona
f lokuðum og einangruðum samfé-
lögum er úrhrak og dæmd til vænd-
is. Brúðarverð Warisar, sem var
óspjölluð mey og með hennar eigin
orðum þ.a.l. vinsæl markaðsvara, var
fimm kameldýr. Waris leggur áherslu
á að tilgangur umskurðarins sé að
tryggja það að stúlkan sé hrein mey
til að halda brúðarverði hennar háu.
Islam krefst ekki umskurðar en eins
og oft áður hafa hefðin og trúin
orðið eitt.
48