Vera - 01.12.2001, Side 56

Erla Hulda Halldórsdóttir
Meðal kvenna í Nígaragúa
Gerður Gestsdóttir mannfræðingur hefur
búið og starfað í Nígaragúa síðastliðið
hólft annað ór en kom heim í stutt frí í
sumar. Eg hitti Gerði og spurði hvers vegna í
ósköpunum hún hefði farið til Nígaragúa.
„Ég lauk MA-prófi í mannfræði í Englandi fyrir nokkrum
árum og skrifaði lokaritgerðina mína um pólitíska og
efnahagslega þróun f Nígaragúa. Mér fannst kominn
tími til að kynnast landinu." Hún fór því utan í þriggja
mánaða spænskunám en heillaðist af landi og þjóð og
fór fljótlega aftur, að þessu sinni til að leita sér að
vinnu. Það tókst eftir nokkra leit og nú starfar hún sem
sérfræðingur og ráðgjafi hjá innlendu ráðgjafafyrirtæki.
Nánar tiltekið þá er hún sérfræðingur í öllu því sem við-
kemur félagsvísindum, konum, ungmennum, menntun
og fleiru sem til fellur. Ég hef haft njósn af starfi Gerðar
þann tíma sem hún hefur dvalist ytra og veit að hún
hefur komið nálægt þróunaraðstoð og lagt lóð á vogar-
skálarnar við að rétta hlut kvenna. Ég bið hana að segja
frá starfinu, einkum því sem snertir konur. „Við seljum
sérfræðiþekkingu okkar aðallega til þróunarverkefna
sem eru á vegum ýmissa samtaka og stofnana, t.d. á
Norðurlöndunum en einnig Sameinuðu þjóðanna. Við
vinnum talsvert með konum enda er mikil áhersla á
konur í þróunarverkefnum núna. Ég hef t.d. verið að
gera eigindlega úttekt á áhrifum finnsks verkefnis sem
miðar að því að draga úr fátækt og auka kraft kvenna.
Við höfum verið í verkefni sem á að leiða saman öll
samtökin sem vinna gegn ofbeldi á konum. Og við höf-
um haldið námskeið þar sem starfsmönnum þróunar-
verkefna og sveitarfélaga er kennt að taka konur til
greina þegar starfsemin er skipulögð."
Margar konur í rekstri smáfyrirtækja
Áður en Gerður fór í fríið var hún að þróa námskeið fyrir
konur sem reka smáfyrirtæki. Námskeiðin eru haldin á
vegum samtaka kvenna í fyrirtækjarekstri, en þau voru
stofnuð í mars á þessu ári. Námskeiðunum er ætlað að
þjálfa konur f að reka fyrirtæki sfn, kenna þeim að sjá
og þekkja ný markaðstækifæri og að efla tengsl sín á
milli. Fjallað er um lán og lántökur, hvernig á að færa
bókhald og einfaldlega allt í sambandi við rekstur.
Gerður segir mörg vandamál sem þurfi að takast á við
hjá þessum konum og eitt þeirra sé að þær meti ekki
vinnu sfna til fjár. „Þær reikna ekki með sjálfum sér sem
vinnukrafti þegar kemur að því að reikna út kostnað.
Konur hafa auk þess oft margfalt vinnuálag. Eiginmað-
urinn aftur á móti rekur t.d. búðina á daginn, kemur
heim f kvöldmatinn og horfir svo á sjónvarpið. Konan
tekur þá við búðinni en sér líka um börnin, heimilið og
allt. Konur eiga auk þess miklu erfiðara en karlar með
að fá lán í opinbera lánakerfinu, þær fá lægri upphæðir
og hærri vexti." Þetta er einmitt eitt af því sem áður-
nefnd samtök kvenna í fyrirtækjarekstri vilja breyta.
Gerður segir ástæður þessa margvíslegar. Sumt megi
skrifa á gamaldags karlrembu, svo sem að konum sé
ekki treystandi fyrir peningum og að konur eigi ekki að
standa í rekstri. En eitt stærsta vandamálið er að konur
eru ekki skráðar fyrir eignum sínum og hafa því engar
ábyrgðir fyrir lánum. „Fjöldi kvenna sitja einar á sveita-
bæ sfnum en eiginmennirnir, sem fóru til Bandaríkj-
anna fyrir fjölda ára og hafa hvorki heyrst né sést síðan,
eru skráðir fyrir eignunum. Þær fá þvf ekki lán út á
eignina."
íslensk áhrif í jafnréttislögum Nígaragúa?
Vinna Gerðar hefur ekki eingöngu falist í námskeiðum
fyrir fátækar og oft lítt menntaðar konur. Fyrsta daginn í
vinnunni fékk hún það verkefni að lesa yfir drög að
fyrstu jafnréttislögum Nígaragúa sem þá voru í meðferð
þingsins. Hún segir að þessi drög hafi í raun ekki verið
annað en stefnuyfirlýsing, ekkert um beinar aðgerðir til
þess að bæta ástandið og í því fólst gagnrýni hennar.
Hún hélt að gagnrýnin væri aðeins ætluð yfirmanni
hennar en hún reyndist vera fyrir þingnefndina. Svo fór
að Gerður fundaði með nefndinni og í framhaldi af því
þýddi hún íslensku jafnréttislögin fyrir hana. Sjálf
kveðst hún sannfærð um að það sé ekki raunverulegur
vilji hjá ríkisstjórninni til þess að bæta stöðu kvenna.
Lagagerðin og þingnefndin sé einungis til þess að slá
ryki í augu almennings vegna þingkosninganna í nóv-
ember. „Ég held þeir séu bara að gera þetta til þess að
sýna að þeir séu að sinna konum - sem þeir eru ekki að
gera af því að á sama tíma og þeir settu saman þessa
þingnefnd þá fjársveltu þeir áætlun sem gerð var eftir
síðustu kosningar (1996) og átti að draga úr ofbeldi á
heimilum. Það er búið að setja upp nefndir um allt land
til þess að vinna að jafnréttismálum og gegn ofbeldi en
svo er enga peninga að fá. Maður skilur ekki alveg hvar
áhersian liggur."
56