Vera - 01.06.2004, Side 56

/AÐ UTAN
Gengið að Hvíta húsinu
» Föstudaginn 23. apríl síðastliðinn reyndi greinarhöfundur árangurslaust að
hringja í helstu almenningssamgöngur og kvenréttindafélög New York borgar.
Ætlunin var að bóka far til Washington borgar. Ekki fylgdi árangur erfiði en löngu
var uppselt til höfuðborgar Bandaríkjanna þá helgi. Sunnudaginn 25. apríl gengu
nefnilega 1.150.000 manns fylktu liði í átt að Hvíta húsinu og kröfðust þess að rík-
isstjórn Bandaríkjanna gerði bragarbót á stefnu sinni í kvenréttindamálum. Þessi
ganga, ein stærsta kröfuganga í sögu Washington, var skipulögð af yfir 1400 hóp-
um sem staðsettir eru vítt og breitt um Bandaríkin. Kröfugangan var aðallega
haldin til að styðja rétt kvenna til frjálsra fóstureyðinga, en einnig til að berjast
fyrir bættum aðgangi að getnaðarvörnum, meiri kynfræðslu í skólakerfinu og fyrir
betri heilsugæslu fyrir konur um víða veröld.
Meira en ár tók að skipuleggja þessa göngu. Skipuleggj-
endur lögðu frá upphafi mikla áherslu á að ná til sem
flestra hópa sem berjast fyrir mann- og kvenréttindum.
Sérstaklega var lögð áhersla á að ná til minnihlutahópa
innan Bandaríkjanna, en það eru einmitt konur sem til-
heyra minnihlutahópum sem verða oftast fyrir barðinu á
þeim lagasetningum sem reyna að hamla gegn fóstureyð-
ingum.
Gangan var ekki haldin undir formerkjum einstaks
stjórnmálaflokks en greinilegt var að hún beindist einkum
gegn forseta Bandaríkjanna, George W. Bush, og stjórn
hans. Síðan Bush tók við völdum fyrir þremur árum hefur
stjórn hans beitt sér fyrir lagabreytingum sem skerða rétt
kvenna til fóstureyðinga. Á meðan á göngunni stóð
gengu sjálfboðaliðar um og skráðu niður göngumenn
sem vilja öðlast kosningarétt í forsetakosningunum í nóv-
ember og stuðningsfólk Johns Kerrys, frambjóðanda
Demókrataflokksins, dreifðu upplýsingabæklingum um
stefnumál hans. Ræðumenn hvöttu alla til að vera virkir
kjósendur, ekki bara með því að kjósa heldur með því að
MANNRÉTTINDAHÓPAR HAFA HAFT MIKLAR
ÁHYGGJUR SÍÐUSTU ÁRIN, EN ÞEIM TELST SVO TIL
AÐ AÐEINS EITT ATKVÆÐI í ÞESSUM NÍU MANNA
RÉTTI STANDI NÚ í VEGI FYRIR ÞVÍ AÐ RÉTTURINN
TIL FÓSTUREYÐINGA VERÐI FELLDUR ÚR GILDI
fylgjast með stjórnmálum í heimabyggð sinni og með því
að mæta á fundi hjá skólanefndum og bæjarstjórnum.
Roe vs Wadedómurinn
Mikillar alvöru gætti meðal göngumanna og skipuleggj-
enda göngunnar, en flestir þeirra telja að réttur banda-
rískra kvenna til fóstureyðinga sé í alvarlegri hættu. í
Bandaríkjunum byggist réttur til fóstureyðinga á hæsta-
réttardómi sem féll árið 1973 og er í daglegu tali nefndur
Roe vs. Wade. ( þeim dómi var úrskurðað að fylkislög sem
skerða réttinn til fóstureyðinga væru andstæð bandari'sku
stjórnarskránni. Dómurinn felldi þar með úr gildi öll lög
einstakra fylkja sem bönnuðu fóstureyðingar. Þessi dómur
hefur síður en svo verið talinn endanlegur og síðustu þrjá-
tíu árin hafa einstakir hópar reynt á hann á hinum ýmsu
dómsstigum landsins. Bæði fylgismenn og andstæðingar
dómsins fylgjast grannt með stöðu hæstaréttar Bandaríkj-
anna og reyna að telja hvaða dómarar myndu staðfesta
dóminn, ef hann væri lagður fram aftur, og hverjir myndu
fella hann. Mannréttindahópar hafa haft miklar áhyggjur
síðustu árin, en þeim telst svo til að aðeins eitt atkvæði f
þessum níu manna rétti standi nú í vegi fyrir því að réttur-
inn til fóstureyðinga verði felldur úr gildi.
Þessar áhyggjur hafa aukist síðustu árin eftir að Bush
tók við völdum því að ef einhver hæstaréttardómarinn fer
á eftirlaun meðan Bush er forseti er talið Ifklegt að val
hans á nýjum dómara muni að einhverju leyti byggjast á
skoðunum dómarans á réttinum til fóstureyðinga. Sem
stendur er sú staða í stjórnarkerfi Bandaríkjanna að
56/3. tbl. / 2004/ vera