Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1960, Blaðsíða 70

100
TÍMARIT VFl 1960
ins. Vatnið í steypunni leitar hins vegar inn og óbundið
vatn rennur burt. Þegar mótið hefur snúist nokkrar mín-
útur í vélinni, er steypan orðin svo þurr og þétt, að
stöðva má vélina án þess að steypan haggist.
Steinstólpar gerðir með þessari aðferð eru m. a. í há-
spennulínum á Suðurnesjum og til götulýsingar í Reykja-
vík og ýmsum öðrum bæjum.
2. Fjárfesting.
a) Verðmæti þeytisteypuvélar, móta og tilheyrandi
búnaðar, miðað við endurkaupsverð í árslok 1958
um kr. 450.000,00. Starfað í leiguhúsnæði.
b) Birgðir í árslok 1958 um kr. 10.000,00.
3. Stofnfjárstuðull.
Framleiðslumagnið hefur verið mjög mismunandi ár
frá ári, en ef tekið meðaltal 5 síðustu ára, má reikna
með, að verðmæti framleiðslunnar á útsöluverði, miðað
við verðlag í árslok 1958, sé um kr. 150.000,00 á ári.
Tilsvarandi verð rekstrarvöru, þ. e. járns, sements og
sands, um kr. 55.000,00.
Fyrning véla og tilh. búnaðar (5%) um kr. 22.500,00.
Stofnf járstuðullinn reiknast þá þannig:
g _ 450.000____________
150.000 — (55.000 + 22.500)
= 6,21
4. Afköst vinnueiningar.
Samtals unnar um 1600 klst eða sem svarar % árs-
manni til þess að framleiða stólpa að verðmæti kr.
150.000,00. Afköst vinnueiningar reiknast þá:
150.000
A =----------
~_(55.000 + 22.500) = 108>75() kr
2
3
5. Erlendur samanburður.
Ekki handbærar upplýsingar erlendis frá.
Sveinn K. Sveinsson:
TRÉSIVIÍÐAIÐM AÐIJR
1. Yfirlit um tæknilega þróun.
Vélrænn trésmíðaiðnaður hefst hér upp úr aldamót-
unum 1900, með tilkomu fyrstu trésmíðavélanna.
Þróun í iðnaðinum hefur verið jöfn en hæg, þar sem
engar stökkbreytingar hafa orðið í gerð algengustu tré-
smíðavéla.
Mest verður þróunin með tilkomu nýrra límtegunda,
sem gera límingu framkvæmanlega á langtum styttri
tíma en áður, við hitastig um og yfir 100 °C, jafnframt
því sem hægt er að fá rakaþétt og vatnsþétt lím.
Margar gamlar trésmíðavélar eru enn i notkun, en
mest hefur flutzt inn af trésmiðavélum síðustu 6 árin,
að meðaltali um 110 tonn árlega að CIF verðmæti rúmar
2 milljónir króna.
2. Fjárfesting.
Engar öruggar tölur eru til um heildarfjárfestingu í
þessari iðngrein og afar erfitt að fá öruggar upplýsing-
ar um þær.
Trésmiðum (húsa- og húsgagnasmiðum) hefur farið
ört fjölgandi síðustu 20 árin.
Voru húsasmiðir t. d. um 500 árið 1940, en munu vera
yfir 1200 árið 1959.
Húsgagnasmiðir voru hins vegar um 200 árið 1959.
Hér fara á eftir upplýsingar uin eina trésmiðju með
25 manna starfsliði.
Fjárfesting (árslok 1958):
Byggingar 4.500.000
Vélar og tæki 1.500.000
Skrifstofuvélar o. fl. 200.000
Birgðir 1.000.000
7.200.000
(brunabótamat)
(áætlað endurk. verð)
3. Stofnfjárstuðull.
Söluverð framleiðslu um kr. 6.900.000,00.
Verð rekstrarvöru, viðhaldsvöru þannig: og þjónustu skiptist
Erl. Tollar Innl. kostn. Alls
þús. þús. þús. þús.
kr. 1600 1200 950 3750
Fyrning er áætluð 5% af vélum, en 2,5% af byggingum
(sumar úr steini aðrar úr timbri).
Fyrningalls: 2,5% af 4.500.000 = 112.500,00
5,0% af 1.700.000 = 85.000,00
Stofnf járstuðull:
kr. 197.500,00 = 200.000
7.200
6900 — 3.750 — 205
= 2,4