Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1960, Síða 51

TlMARIT VPl 1960
81
þarf að taka föstum tökum. Þannig að það komi hóþur
manna, sem beitir sér fyrir því, að það verði unnið að
þessum málum á breiðum grundvelli, þannig að tækni-
menntunarmálin almennt verði tekin upp til endurskoð-
unar. Verkfræðimenntun er ekki nema hluti af því.
Það var bent i gær á nauðsyn iðnfræðinga, sem hafa
verið allt of fáir hjá okkur. Ég veit það sérstaklega að
þvi er snertir byggingaiðnfræðinga. Það hefur verið
mjög lítið framboð á þeim til þess að vinna sem að-
stoðarmenn eða hjálparmenn verkfræðinga. 1 þeirri stofn-
un, sem ég hef unnið, hefur það valdið miklum erfið-
leikum. Við höfum alltaf verið að reyna að fá iðnfræð-
inga en gengið mjög illa. Við höfum fengið einstaka
menn, og þeir hafa gert mjög mikið gagn og hafa getað
létt af verkfræðingunum vinnu, sem iðnfræðingarnir gátu
leyst fyllilega vel af hendi, og þeir eru ódýrari vinnu-
kraftur, og það þýddi það líka, að verkfræðingarnir
gátu einbeitt sér að þeim verkefnum, sem þeir einir
gátu ráðið við. Þannig getum við leyst mjög mikið af
þessum skorti, þ. e. a. s. skortinum á verkfræðingum, með
því að fá fleiri inðfræðinga til þess að vera verkfræð-
ingunum til hjálpar. Ég er hérna fyrir framan mig með
tölur, sem Hinrik Guðmundsson hefur tekið saman um
fjölda verkfræðinga og iðnfræðinga á Norðurlöndum og
nokkrar aðrar tölur. Mig rak í rogastanz í gær, þegar
prófessor Finnbogi Rútur var að sýna okkur hér á töfl-
unni, hvernig málin stæðu hjá okkur, og ég hef kannski
misskilið hann, en mér skildist jafnvel á honum, að þetta
ástand væri alls ekki svo slæmt hjá okkur. Ég get því
miður ekki verið sammála því, því að ég álít að ástandið
sé svo langt frá þvi að vera nægilega gott. En ég hef
kannski lesið meira út úr hans tölum heldur en hægt
var, því þær sýndu raunverulega ekki annað en það,
hvað margir verkfræðingar lykju námi miðað við fólks-
fjölda í hverju landi fyrir sig, en þetta er ekki nema
einn hluti af sannleikanum. Hins vegar kemur það fram
af þessum tölum, sem Hinrik Guðmundsson hefur safnað
eftir upplýsingum frá verkfræðingafélögunum í Noregi,
Danmörku og Svíþjóð og hér heima, að fjöldi verkfræð-
inga og iðnfræðinga er mun minni á Islandi heldur en
er í nágrannalöndum okkar.
Á Islandi eru verkfræðingar 1.4%0 og iðnfræðingar 0.5%o
I Noregi — — 2.1%,, — — 4.2%0
- Danm. — — 1,1%C — — l-6%0
- Svíþj. — — 1.7%0 — — 3.3%„
Við sjáum af þessum tölum, að í Noregi og Svíþjóð
eru um tvöfalt fleiri iðnfræðingar heldur en verkfræð-
ingar. 1 Danmörku eru þeir jafn margir, en hjá okkur
höfum við ekki nema % af iðnfræðingum á móti verk-
fræðingum. Og í framhaldi af því, sem ég sagði áðan
um það mikla gagn, sem iðnfræðingarnir gætu gert með
því að vera til uppfyllingar vinnukrafti verkfræðinga,
þá vil ég halda því fram, að við stöndum illa að vígi að
þessu leyti.
Og svo kem ég að öðru máli, sem er kannski ennþá
alvarlegra, að eins og oft vill henda okkur, þegar við
erum að bera okkur saman við erlendar þjóðir, þá leit-
um við að þeim, sem eru næst okkur, og það er ekkert
skrýtið við það, en við verðum að vara okkur á því
að horfa ekki eingöngu til Norðurlandanna, því að þó
okkur Hki vel við Norðurlöndin og margt sé gott hjá
þeim, þá var ekki þar alltaf það bezta að finna. Þróunin
alls staðar I heiminum gengur mjög ört í þá átt að f jölga
verkfræðingum og, eins og okkur er eflaust öllum kunn-
ugt, þá hafa stórþjóðirnar lagt á það mjög mikla á-
herzlu. T. d. eru hér tölur um fjölda verkfræðinga og iðn-
fræðinga í Sovétríkjunum. Þar munu vera hlutfallslega
flestir verkfræðingar allra þjóða, en verkfræðingafjöld-
inn þar er 6.0%o og iðnfræðingafjöldinn 4.0%0. Þeir eru
þannig með 10%„ samtals, þeir eru með fimm sinnum
fleiri menn heldur en við. Ég held að það hafi verið
Direktör Bech, sem minntist á það hér í gær, að til
þess að bæta lífskjörin, væru tveir möguleikar aðallega
fýrir hendi, að nota aukna menntun og nota aukna pen-
inga. Hann benti á það, að Norðurlöndin væru þannig
stödd, og þannig erum við að sjálfsögðu líka og ekki
betur, að okkur vantar fjármagn, og við höfum ekki
möguleika á að útvega það, nema i takmörkuðum mæli.
En við höfum, að því er við álítum sjálfir, sama vitið
eins og frændur okkar á Norðurlöndum, svo að við ætt-
um líka að geta byggt á þeim grundvelli, sem þeir leggja
aðaláherzluna á, að nota menntunina til þess að hjálpa
okkur áfram. En, ef við lítum aftur til stórþjóðanna,
þeir hafa að sjálfsögðu líka vitið, en þeir hafa líka
peningana, en samt eru þeir, þessi þjóð, sem ég nefndi
áðan, með fimm sinnum fleiri tæknimenntaða menn
heldur en við, að auka tæknimenntunina i mjög stórum
stíl. En hjá okkur virðist þróunin þvi miður hafa gengið
aftur á bak, og hér eru ennþá nokkrar tölur, sem kannski
ná yfir of stutt tímabil, og það eru kannski of fáir
menn I hverjum hópi til þess að sýna virkilega, gefa
virkilega rétta mynd af þessum hlutum, en þær eru um
hvað mikil viðkoma verkfræðinganna hefur verið und-
anfarin ár, hvað margir hafa komið hingað heim til
starfa.
Árið 1955 komu 25 menn
— 1956 — 16 —
—■ 1957 — 15 —
— 1958 — 16 —
— 1959 — 13 —
Árið 1958 voru um 220 stúdentar taldir við verkfræði-
nám erlendis og hér á landi, en um síðastliðin áramót
voru þeir ekki nema 180—190. Svo það virðist vera, að
þeim, sem leggja út í tækninámið, hafi farið frekar
fækkandi. Þetta finnst mér styðja það, sem ég hélt fram
áðan, að nauðsynlegt sé að undirstaðan undir tækni-
menntuninni, til þess að skapa áhuga hjá unga fólkinu
fyrir henni I menntaskólunum og gagnfræðaskólunum,
sé nægilega góð. Það þarf að leggja áherzlu á að taka
málið tökum þar líka.
Ég held, að ég hafi nú með þessum fáu orðum gert
nokkra grein fyrir því, sem fyrir okkur vakti, þegar
við fluttum þessa tillögu, að málið væri það stórt í
sniðum, að við gætum ekki hér afgreitt það með því
að segja: Þetta eigum við að gera, við eigum að auka
menntunina á þessum stað, og við eigum að gera það
á þennan hátt. En við vildum leggja áherzlu á þetta, að
málið verði tekið upp til endurskoðunar og þá í nánu
samhengi við það, sem áður hefur verið talað um, vís-
indamenntun, rannsóknastarfsemi, eins og fólst í tillögu
Steingríms Hermannssonar, sem var samþykkt hér í
morgun. Það er að vísu örlítið annars eðlis, en þó það
skylt hvert öðru, að það er ekki hægt að rifa það al-
gjörlega úr tengslum, og ef þessi ráðstefna gæti orðið
til þess, að hjá stjórnarvöldum yrði tekið eitthvað fastari
tökum á þessum málum, þá væri hún alls ekki til einskis
haldin. Ég þakka fyrir gott hljóð.