Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1897, Side 47

Útliti hans og framgöngu lvsir yinur hans einn á
þessa leiS: »Hann var mjög lágr vexti, en þrekinn.
AndlitsfalliS líktist meira Tyrkjum en Rússum. EnniS
var mikiS og svipurinn skarplegur. Hvirfillinn nær
sköllóttur, en háriS um kring þykkt og lítiS eitt hært;
augun ákaflega' fjörleg, og sýhdust viS kappræSu, þeg-
ui' í hita fór, eins og eldur brynni úr þeim. Hann byrj-
aði opt ræSur sínar hægt og hálf-stamandi, en þegar
fram í sótti, og honum fór aS hitna, varS röddin mjúk
og sterk, og gat stundum dunaS eins og þruma. Þó
var hann optast stilltur, og syndi stundum óbifanlega
ró, þegar allt keyrSi úr hófi í kring um hann«.
Jafnvel óvinir hans játa þaS, aS hann hafi haft
flesta þá hæfileika, sem einkennt hafa hina mestu
stjórngarpa. Honum varS aldrei ráðafátt, og opt í mestu
ogöngum sá hann eina veginn sem til var, og sá hann
a augabragSi, fyr en nokkur annar, og fór þá áfram ó-
hikað. Hann sá kosti annara manna og ókosti hverj-
um manni betur og neytti hvorratveggja með mestu
snilli. En engum er allt gefið, og Stambúlow hafði
sína ókosti líka. Hann var drottnunargjarn fram úr
hófi og þoldi engin andmæli. Það hafði verið siður,
aS ráSherrarnir báru fram fyrir furstann hver sín mál,
on þetta tók Stambúlow af og hleypti þangað engum
öSrum en sjer. »Ráðaneytið er jeg«, sagði hann, »og
komi þar fleiri að, verSur það einungis til að efla róg-
inn og mótstöðuna gegn mjer«. Hann hugði samsæri og
mótblástur í hverju horni, og elti alla, sem hann hafði
fengið grun á, með hvíldarlausum ofsóknum. Ef menn
kvöddu hann ekki svo lotningarfult, sem honum líkaði,
eða fundu aS nokkru hjá honum, þá var þeim voði
búinn. Hjer hafSi hann þó nokkra afsökun, því í raun
og veru var hann aldrei óhultur um líf sitt, og varð
aS vera sívakandi og hafa augun alstaðar, og er því
nokkur vorkunn, þó hann gæti ekki allt af stillt geðs-
muni sína. Eins má ef til vill segja, aS handtaka
Klemensar yfirbiskups, foringja rússneska flokksins, og
dráp Panitzu foringja, sem ber varS að samsæri, hafi
verið neySarvörn frá hans hendi, en það verSur víst
ekki variS, aS sum þau líflát, sem hann ljet dæma
mönnum, hafi gengið morðum næst. En allra svart-
asti bletturinn á minningu hans er sá, hve grimmdar-
(37)