Freyr - 01.04.1949, Blaðsíða 15

FREYR
113
iiema á bæjum, þar sem mikil sýking hefir
veriö í fj árstofninum svo árum skiptir.
Ef litið er á, hve mikill samgangur er
víða á bæjum milli sjúka fjárins og kálfa
og vetrunga, en það eru þeir nautgripir,
sem minnsta mótstöðu hafa gegn garna-
veikismiti, þá má telja það undravert, hve
lítið hefir enn sýkzt af nautgripastofnin-
um. Sú staðreynd bendir eindregið til
þess, að hann hafi meiri mótstöðu gegn
veikinni, en fjárstofninn. Þetta atriði má
þó ekki verða til að draga úr varkárni
manna. Sýkingartilfellin eru þegar nægi-
lega mörg til að sýnt er, að fullkomin al-
vara er á ferðinni. Það hefir komið fyrir,
að fleiri en einn gripur hefir drepizt á
sama bænum, og má strax kalla það all-
tilfinnanlegan skaða. Auk þess er lítill
vafi á því, að sýkingarmagnið getur auk-
izt mikið, þar sem hentug skilyrði eru fyr-
ir það og engin varfærni við höfð. Gæti
þá skyndilega farið svo, að það mætti sín
meira en mótstaða nautgripanna, og hóp-
sýking kæmi fram.
Nautgriparæktin er nú tekjudrýgsta bú-
skapargreinin í mörgum helztu búnaðar-
héruðum landsins. Það er því mjög mik-
ilsvert að verja nautgripina, eftir því sem
tök eru á.
Til að forðast aukna garnaveikisýkingu
í þeim er fyrst og fremst nauðsynlegt að
iáta veikina aldrei ná að magnast í fénu.
Bændur verða skilyrðislaust að fylgjast ná-
kvæmlega með heilbrigði fjárins, fram-
kvæma þær prófanir, sem tök eru á, og
fella jafnóðum og hiklaust allt garnaveikt
fé, sjúkt og grunað, einangra lömbin og
unga féð og gæta fyllsta hreinlætis og ná-
kvæmni við hirðingu fjárins.
Erlend reynsla hefir leitt í ljós, að kálfar
eru næmir fyrir smitun, en hættan er tal-
in liðin hjá að mestu, þegar þeir hafa náð
tveggja ára aldri. Þetta er nauðsynlegt að
hafa í huga og forðast allt samband milli
kálfanna og fjárins, t. d. með því að láta
þá ekki komast í fjárhúsin eða ganga á
túnum, sem sauðatað hefir nýlega ver-
ið borið á, eða að ógirtum skánarhaugum
o. s. frv.
f sveitum, þar sem garnaveikismithætta
er mest, er mjög æskilegt að koma upp sér-
stökum uppeldisstöðvum fyrir kálfa, bæði
til einangrunar og kynbóta. f fyrrnefndri
grein í Frey 1946, er nokkuð nánar minnzt
á þetta atriði og bent á Flóabúið, sem hent-
ugan stað til kálfauppeldis fyrir Suður-
Jandsundirlendið. Víðast hvar mun nú
gætt meira hreinlætis í fjósum en fjárhús-
um, bæði við fóðurgjöf og brynningu, og
getur þetta átt sinn þátt í því, að naut-
gripirnir hafa sloppið betur við garnaveiki-
sýkingu en féð.
Eftir því sem fleiri sýkingartilfelli koma
fram meðal nautgripanna, reynir meira og
víðar á hreinlæti í fjósum og nákvæmni í
umgengni.
Miklir erfiðleikar geta verið á því, að
staðfesta garnaveikisýkingu í nautgrip.
Byrjunareinkennin, minnkandi lyst og
hægfara megrun, eru alltof algeng til að
vera einkennandi, og jafnvel þótt farið sé
að bera á skituköstum, er ekki víst, að tak-
ist að ákveða sjúkdóminn með vissu.
Með því að beita húð- og blóðprófun fást
pó oftast sterkar líkur fyrir sýkingunni.
Ef sýklar finnast í saurprufu, er það full-
komin staðfesting, en annars verður inn-
yflaathugunin að skera endanlega úr um
það, hvort um garnaveiki hafi verið að
ræða. Þrátt fyrir þessa erfiðleika við sjúk-
dómsákvörðunina á það þó ekki að þurfa
að koma fyrir, ef gætt er fyllstu varfærni,
að garnaveikir gripir séu langdvölum með