Freyr - 01.04.1949, Blaðsíða 32

130
FREYR
Undirstaða þess var vitanlega kona og
bújörð. Bað hann sér því ungfrú Ragn-
hildar á Yzta-Hvoli, dóttur þeirra Jóns
Einarssonar og Gróu Árnadóttur, dugnaðar
og ráðdeildarhj óna í ættir fram. Var Jón
oddviti hreppsins og að mörgu fyrirmaður.
Ungu hjónin reistu bú á Hvoli, brátt
með mikilli rausn. Hin unga húsfreyja —
19 ára — annaðist heimilið, hjú og gesti,
með þeirri prýði, að bóndinn gat farið að
heiman og verið að heiman eftir því sem
hin ýmsu störf, sem á hann hlóðuzt, kröfð-
uzt. En þau urðu fljótt mörg og tímafrek.
Hann tók að sér barnafræðslu um tíma.
Það þurfti að hressa upp á kirkjuna. Hann
varð formaður búnaðarfélagsins í hreppn-
um, formaður Kaupfélags Skaftfellinga,
stofnaði lestrarfélag, nautgriparæktunar-
félag, bindindisfélag og varð hreppstjóri.
Öllum þssum málum fylgdi hann með
þeim krafti og festu, að þegar sá miklar
minjar.
Á Hvoli var þríbýli og þröngt. Það varð
því að ráði, að þau hjón keyptu Stóra Hof
á Rangárvöllum vorið 1910, er Einar skáld
Benediktsson fór þaðan. Fremur var jörð-
in þá rýr til afkomu eins og hún hafði
verið setin. Hinsvegar nokkur skilyrði góð,
svo sem landrými og vörn af Rangá.
Þarna tók Guðmundur og kona hans til
óspilltra málanna, og færðu jörð og hús
< þann búning, er menn sáu á áttræðis-
afmæli hans, og áður er getið.
Samhliða búsýslu þessari hafði Guð-
mundur alltaf með höndum mikil og
margþætt opinber störf, innan sveitar og
utan. Hann var fulltrúi og í stjórn Slátur-
íélags Suðurlands lengstum. Sat á Búnað-
arþingi frá 1919—1937. Hann var einn
stofnenda Kaupfélagsins „Þór“ á Hellu og
íormaður þess alla tíð. Einn stofnenda
Veiðifélags Rangæinga og formaður þess
alla tíð. Var í ýmsum nefndastörfum öðr-
um og fyrirgreiðslum mála, auk flestra
innansveitarstarfa.
Þó er ótalið eitt aðalstarf hans, sem
hann lagði í mikla vinnu og hugsun um
langa tíð, en það var í Búnaðarsambandi
Suðurlands. Hann var einn stjórnarmanna
þess frá byrjun (1908) og til 1916, er hann
varð formaður þess og gjaldkeri, og var
það óslitið til dánardags. Það var því orð-
ið honum sem fósturbarn. Sparaði hann
enga fyrirhöfn eða tíma, gæti það verið til
hagnaðar fyrir sambandið eða aðrar þær
atvinnugreinar, er hann var formaður
fyrir eða hafði afskipti af.
Guðmundur hafði gefið út MINNINGAR
sinar fyrir nokkrum árum; nokkurn hluta
þeirra skrifaði hann sjálfur, en að öðru
leyti gaf hann sig ekki að ritstörfum.
í Minningunum lýsir hann vel þeim miklu
svaðilförum og örðugleikum, sem ferða-
menn lentu í, oft og einatt, áður en brýr og
vegir komu. Þar er og glögg lýsing af sveit-
ungum hans, rituð af skilningi og vinar-
hug.
Þá verður ekki gengið fram hjá því, er
Guðmundar er minnzt, að hann var alla
tið heill og einlægur bindindismaður,
stofnaði margar stúkur og studdi þær með
lífi og sál. Var hann áhrifaríkur, því að
hann var öfgalaus, en heill og drenglund-
aður þar sem annarsstaðar.
Guðmundur var mikill vexti, karlmenni
að burðum og harðfylginn í hverri raun,
örlyndur en jafnfljótur til sátta. Þau hjón
voru hjúasæl; þótt nokkuð væri ýtt á með
vinnu, var kaupið öruggt og húsbóndinn
glaður og skemmtinn með skrítlur og smá-
sögur á takteinum. Hann kunni margar
skrítlur og sagði þær vel.
Þau hjón eignuðust 7 börn. Tvö misstu
pau á barnsaldri; hin eru: Jón, endurskoð-
andi í Reykjavík, Hákon hæstaréttarritari,
Elín gift í Reykjavík og Helga og Ágúst
heima á Hofi. Búa þau þar félagsbúi. Hafði
Guðmundur afhent þeim það sem óðals-
eign.
Guðmundur hafði fengið ýmsar viður-
kenningar fyrir störf sín; var heiðursfé-
iagi Búnaðarfélags íslands og stúkunnar
nr. 1, og sæmdur riddarakrossi fálkaorð-
unnar.
Guðmundur andaðist að heimili sinu 18.
febr. s.l. Hann var kvaddur með hátíðlegri,