Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1946, Page 97

“FAÐIR MINN ÁTTI FAGURT LAND—”
75
landinu er undirstaða þess, að vér
höldum eignarrétti vorum yfir því.
Og þar er ekki einungis átt við mold
þess heldur og alt, sem úr henni vex
°g hefir þróast, frá beitijurtum og
túngrösum til bókmentagimsteina og
fegurstu þjóðlaga, frá litlum skari-
fíflum að limauðugum björkum, frá
vængjasmáum villibýflugum til há-
fleygustu höfuðgarpa þjóðarinnar.
Aðdáun vor á höfðatölu hersins í
^neginlöndunum og glæstum búningi
hans má ekki villa oss sýn og rugla
dpmgreind vora á verðgildi eigin
’nyntar. Lengi var hún miðuð við
vaðmál, kýr og skinn. Sauðarbjórum
°g heimafengnum fjöðrum eigum vér
að þakka varðveislu margs þess dýr-
n^ætasta, er vér eigum og getið hefir
°ss alheimsfrægð. Orðið gæruskinn
hefir sjaldnast verið neitt virðingar-
heiti.- En hvað hefir til síns ágætis
nokkuð.
Mér er deginum ljósara, að sjón-
armið það eða mark, sem hér hefir
verið bent á, á lítilli hylli að fagna
°g niun síst vera talið eftirsóknar-
Vert af sumum helstu fulltrúum vís-
Jnda og atvinnulífs í voru landi. —
Skoðanir sem þessar telja þeir bera
v°tt um rómnatíska hugaróra, sem í
^áu eigi skylt við staðreyndir, og lít-
^nn hafi rétt á sér, framtíðarlandið
Se fjarri, að því beri að stefna, en
SeSja skilið við allar huldufólks-
^ygðir og heiðabýli.
^ei, vér höfum ekki efni á því. Vér
^egum ekki tapa landinu, heldur
Verðum vér að vinna það. Skylda vor
er að tefla menningunni gegn sið-
eysinu, trygð gegn ræktarleysi,
V!sku gegn vanþekkingu, trú gegn
0rnlæti, sannleika gegn svikum, bók-
^entum gegn blaðri, þjóðhollustu
gegn þýlyndi, tignun og aðdáun
gegn lítilsvirðingu og óskammfeilni,
kærleika, festu og frelsi gegn óvild,
rótleysi og ánauð.
Takist þeim jákvæðu öflum að
sigra hin, þá vegnar oss vel. En lúti
viðreisnaröflin í lægra haldi, er ó-
gæfan vís. Á þessu veltur sjálfstæði
vort, farsæld vor og framtíð.
“Faðir minn átti fagurt land—
Já, víst er það fagurt og óviðjafnan-
legt, var og verður. Óhappaverk er
að ræna það fegurð sinni. En hitt er
ekki heldur giftusamlegt að svifta
það menningu og minningum. Þau
ódæði eru framin með því að van-
rækja skyldurnar við góðar arfleifðir
og vanhelga dýra dóma.
Þeir, sem trúa á sjóinn einan,
harma það ekki, þó að eitthvað af
kotbæjum fari í auðn. Vér hinir,
sem trúum á landið, söknum þess, og
vitum, að við hverja eydda jörð
minkar ísland, nema önnur ný sé
bygð í staðinn. Oss er það ljóst, að
menningarleg verðmæti fara forgörð-
um í hvert skifti, þegar skilið er við
býli í heiðadalnum og á ströndinni
við ysta haf í hinsta sinni. Jafnframt
því að seinustu heimamennirnir fara
úr gamla bænum, hverfa þaðan og
fyrnast þjóðlegar minningar og sér-
kenni, sem eiga hvergi sína líka full-
komlega. Örnefni glatast; munn-
mæli rofna úr tengslum við upphaf
sitt; lífshættir, bundnir staðnum,
ganga úr gildi; vissar lyndiseinkunn-
ir veslast upp; jafnvel ákveðin sér-
kenni tungunnar, orða og hreims,
þurkast út.
Á þessu verða síðla ráðnar bætur
til fulls. En vér þörfnumst rækilegr-
ar endurskoðunar á öllum þeim gull-
um, sem vér erum að týna; gildi