Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1953, Blaðsíða 58

40
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
inn og keypti fyrir hann ofurlítinn
svínbanka, en mér hægðist brátt,
þegar hann lét mig stinga tuttugu og
fimmsentingnum, sem eftir var, í
rifu á baki svínsins. Þar mundi hann
vera óhultur og mér fór strax að
þykja vænt um skepnuna. Á þennan
hátt hófst fjársöfnun mín og þó langt
sé síðan svínið mitt hætti að rúma
tekjur mínar, á ég það enn og hefi
alla æfi haft yndi af, að stinga í það
smáskildingum, sem aðrir mundu
kasta á glæ fyrir alls konar óþarfa.
Ekki held ég, að ég hafi safnað
sentunum í öðrum tilgangi en þeim,
að fylla svínbankann sem fyrst, og
ég gerði þetta af innri þörf. í hvert
skifti og mér lánaðist að pota pening
í svínið mitt, hrestist ég á líkan hátt
og ég væri þyrstur og fengi að
drekka. Hefði ég þó verið illa hald-
inn af þorsta til þess að taka svaia-
drykk fram yfir koparsent, væri um
það tvent að velja. Og ekkert skiidi
ég í jafnöldrum mínum, sem komust
yfir sent oftar en ég, en eyddu þeim
fyrir brjóstsykur, eða freðflautir og
annað sælgæti. Naut ég oft góðs af
eyðslusemi þeirra og stakk stundum
á mig því sem féll í minn hlut og
fékk sent fyrir það seinna. Ég var
ólatur og var mér úti um smásnún-
inga fyrir aðra, í von um sent fyrir
ómakið. Og sú von rættist oft, lík-
lega fyrir, hversu lítilþægur ég var.
Mig gilti einu hvort ég hljóp eina
mílu eða tíu fyrir fimm sent, væri
því að skifta. Djúp og einlæg gróða-
gleði er ekki hlutfallsleg við, hversu
ábatinn er mikill. Jafnvel eftir að eg
taldi eignir mínar í tugum og hundr-
uðum þúsunda, fanst mér sem birti
yfir öllum heiminum fyndi ég skild-
ing á götunni. Hitt hefir mér ætíð
reynzt raun, að handleika peninga
sem aðrir áttu og ég var ekki frjáls
að, að leggja á banka, hvort sem
hann var svínið mitt eða Montreal
bankinn. Þó átti ég bágast með, að
skila af mér sentum, sem mér voru
fengin þegar ég fór á sunnudagaskól-
ann eða til messu. En með lagi og
fyrirhyggju kom ég þeim oft undan,
án þess grunur félli á mig. Og ekki
ónáðaði samvizkan mig, eins og
hefði ég ruplað sentunum. Fyrst og
fremst var mér með öllu óskiljan-
legt, að guði almáttugum væri nokk-
ur þægð í, að honum væri gefin fáein
sent á sunnudögum, þegar enginn
átti að hafa peninga um hönd og
öll bissneshús voru harðlæst; svo
átti hann allan heiminn, hvort eð
var, og þá svínbankann og mig með.
Og hví skyldi honum ekki standa á
sama hvort sentin hans voru í sunnu-
dagaskóla-sjóði eða kirkju eða svín-
bankanum mínum. Þannig hugsaði
ég, barnið, og hefi ávalt síðan tekið
það fram í bænum mínum, að guð
ætti mig með öllum eignum mínum.
Enda hefi ég þá skoðun, að guðsótti
og hæfileg þjálfun samvizkunnar séu
fjársýslumanninum ómissandi. An
þessa mundi hann bugast í barátt-
unni um dollarinn, missa alla sálar-
rósemi, svefn og matarlyst. Skeð
getur að ótti fyrir þessari hættu
ásæki ekki aðra eins og mig. Hann
mun stafa af orðum móður minnar.
„Þú mátt aldrei taka það sem þú
átt ekki, annars tekur ljóti karlinn
þig“’
Snemma varð ég þess var, að eg
átti ekki samleið með öðrum, tók
aldrei þátt í leikum né öðrum félags-
skap jafnaldra minna, nema ég ssei
mér hag í því, t. d., ef einhver eyðslu-
seggurinn hafði eignast sent og e&
gerði mér von um, að njóta góðs a •