Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1953, Blaðsíða 24

6
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
ast óþarfa endurtekningar, verður
eftir þetta, innan sviga, oftast vitn-
að til bindanna samkvæmt tölusetn-
ingu þeirra, I.—VI., blaðsíðutals, og
ársins, er kvæðið var þýtt, sé þess
eigi getið í meginmáli greinarinnar.
Skal þá aftur horfið að þýðingum
Stephans úr ljóðum þýzkra skálda,
en þeirra elztar eru „Stökur úr
stefjum Schillers“, fjórar talsins
(I., 35—36, 1902); sú fimmta hafði
verið felld úr, en er tekin upp í
lokabindið af Andvökum (VI.,16).
Lífsspeki sú, sem fram kemur í þess-
um stökum, ekki sízt í 2. og 4. stöku,
mun hafa fallið í harla frjóan jarð-
veg hjá þýðanda:
„Sé þér dauðinn sorgar-ský,
en sól að lifa megir:
Heildinni líddu og lifðu í,
svo lifirðu þótt þú deyir.“
„Vin og óvin oft eg met
eftir þessum hœtti:
Vinurinn hermir hvað eg get,
hinn hvað geta œtti.“
Löngu seinna (1918) sneri Stephan
á íslenzku enn einni vísu eftir
Schiller, „Sölsað upp úr Schiller“
(V., 236), og fylgir henni úr hlaði
með þessari athugasemd: „Sagt að
hafi verið kveðið um þau kynstur,
sem rituð voru um heimspeki
Kants.“ En vísan er á þessa leið í
íslenzka búningnum, og sver sig ótví-
rætt í ætt um mergjað málfar:
„Auðlegð, sem einn hefir safnað,
ölmusur bráðsoltnar kroppa —
Öku-sveinn œti sitt fœr
ef öðlingur byggir sér höll.“
Þar sem vísa þessi er þýdd á stríðs-
árunum fyrri, er Stephan var skot-
spónn harðvítugra árása úr mörgum
áttum vegna afstöðu sinnar til stríðs-
málanna, mun það eigi ólíklega til
getið, að honum hafi fundizt orð hins
þýzka skáldbróður síns spegla vel
meðferð þá, er sjálfur hann og
skáldskapur hans sætti á þeim árum,
er hann var auri ausinn.
Eftir Heine þýðir Stephan aðeins
eina vísu, „Hnuplað frá Heine“ (IV.,
263—64, 1920), en stælir hann vís-
vitandi í gamanvísunum „Donna
Kata“ (VI., 221, 1922) til einnar af
dætrum frú Theodóru Thoroddsen,
og fer um það mjög skemmtilegum
orðum í bréfi til hennar 11. marz
1922 og lætur vísurnar fljóta með
(Bréf og ritgerðir, III., 43). Hins
vegar heitir kvæði Heines, sem
Stephan hefir hér til fyrirmyndar
„Don Ramíró“ og hefst á ljóðlínunni
„Donna Klara, Donna Klara“, en
Steingrímur Thorsteinsson sneri á
íslenzku (Sjá Ljóðaþýðingar hans, I-,
107—12, Reykjavík, 1924).
Annars minnist Stephan allvíða a
Heine, er hann kallar „Hænir“, í
bréfum sínum, og í hinum snjalla rit-
dómi sínum um Ljóðmæli Jóhanns
Magnúsar Bjarnasonar (Bréf og ritg-,
IV., 184—85), en hvergi skemmti-
legar heldur en í þessum kafla ur
bréfi til Jóhanns Magnúsar 24. októ-
ber 1897 (Bréf og ritg., I. 1., 62):
„Já, lestu „Hænir“, félagi, en var-
aðu þig á, að tröllið taki þig ekki.
Það eru 4 eða 5 grá hár í skeggmu
á mér og ég nota þau sem aldurs-
leyfi til að aðvara þig. „Hænir'
komst inn á Jónas, rjálaði mikið við
Gröndal, knésetti Kristján og er
langt kominn að gleypa Hafstein-
„Hænir“ er viðsjáll. Auðvitað þekki
ég hann aðeins eins og tornæmt barn
kverið, hefi lært hann utanbókar og
hlaupið yfir smáa stílinn, n.l. lesið