Læknablaðið - 15.02.1993, Blaðsíða 18

60
LÆKNABLAÐIÐ
Table IV. Comparison of a few mean (SD) serum concentrations of Apo Al, Apo B and tlte ApoAl/Apo B ratio for
various populations measured witli dijferenl methods during the last 16 years.
Avg Apo A1 Apo B Apolip
Method age n mg/dl mg/dl A1/B References
Mert Hjartavernd ’91 ITA 41 151 145 (20) 120 (26) 1,18 20
Pres. study ’91 ITA 37 112 161 (24) 96 (30) 1,68 -
Reinhart '90 INA 55 36 121 (27) 88 (17) 1,49 8
Kottke '86 RIA 48 135 160 (25) 89 (23) 1,80 7
Rifai '86 ITA 72 165 115* 1,43 32
Lehtonen '86 RIA 27 115 116 (30) 26
Kukita '85 EIA 50 140 129 (20) 86 (18) 1,5 28
Kukita '84 EIA 51 77 130 (18) 84 (20) 1,59 11
Kwiterovich ’83 RID 53 35 83 (11) 27
DeBacker ’82 INA 50 70 125 (21) 113 (23) 1,11 29
Women Hjartavernd '91 ITA 42 170 162 (24) 112 (29) 1,43 20
Pres. study '91 ITA 39 117 180 (32) 93 (32) 1,93 -
Reinhart '90 INA 57 30 140 (26) 89 (27) 1,66 8
Rifai '86 ITA 121 176 115* 1,53 32
Kukita ’84 EIA 36 74 139 (17) 82 (12) 1,70 11
Albers 76 RID 45 27 132 (20) 31
Albers 75 RIA 45 38 82 (21) 30
vegum bandarísku meinafræðingasamtakanna
(College of American Pathologists) sem
sýndu að niðurstöðum kólesteról mælinga frá
bandarískum rannsóknastofum ber sífellt betur
saman. Þannig var markvísi (CV=coefficient
of variation) kólesterólmælinga milli
rannsóknarstofa 23,7% árið 1949, 11,1% árið
1980 og 6,2% árið 1986 (33).
Mælingar apólípóprótínanna með
ónæmisaðferðum (immunoassays) hefjast
á seinni hluta áttunda áratugarins og eru
stökk fram á við eins og annars staðar, þar
sem unnt hefur verið að taka þessar aðferðir
í notkun. Helstu vandamál ónæmisaðferða
við apólípóprótínmælingar hafa verið
erfiðleikar með stöðugleika staðla (standards)
í geymslu svo og önnur vandamál varðandi
mælitæknina sjálfa, til dæmis mismunandi
aðgengi mótefnis að mótefnavaka (antigen)
vegna komastærðar (particle size) í serminu,
mismunandi mótefnavekjandi (antigenic)
svæði (epitomes) á apólípóprótínunum og
svo framvegis. Það sem skiptir oftast mestu
máli fyrir sambærilegar niðurstöður er notkun
sambærilegra staðla í mælingunum og svipuð
mótefni eða mótefnissermi (antisemm).
Viðmiðunargildi apólípóprótínanna verður
að finna á hverjum stað fyrir sig í úrtaki
fólks sem getur kallast dæmigert fyrir
heilbrigt fólk. Þetta er einkum nauðsynlegt í
fyrstu meðan mælingar efna í sermi, í þessu
tilfelli apólípóprótín, eru að festast í sessi
og reynsla af notkun þeirra að þróast. Það
kann að verða einn af kostum þess að mæla
styrk apólípóprótína í blóði frekar en styrk
blóðfitu, að styrkur þeirra virðist ekki breytast
marktækt eftir máltíðir (8), en frekari könnun
þarf að gera til þess að kanna breytileika
styrksins við mismunandi aðstæður eins og
til dæmis eftir að fólk hættir að reykja eða
samfara áreynslu eins og gert hefur verið fyrir
fituþætti (34-36).
I könnun þessari, sem hér er kynnt, notuðum
við prófefni frá Sigma Chem. Co. og þekkt
aðkeypt stýrisermi (stýrisýni) til þess að geta
dæmt um, hvernig aðferðirnar reyndust í okkar
höndum. Eins og sést í töflu 1 ber okkur vel
saman við uppgefin gildi stýrisýnanna og má
því ætla að aðferðimar séu vel fallnar til þess
að nota við að kanna viðmiðunargildi fyrir
styrk apólípóprótínanna í sermi. Einnig hafa
báðar aðferðirnar viðunandi ómarkvísi (tafla I).
Ein íslensk rannsókn á apólípóprótínum (20)
hefur verið gerð á vegum Hjartaverndar (HV)
og fleiri og hafa niðurstöður verið birtar alveg
nýverið (tafla IV). Niðurstöðum úr rannsókn
okkar ber almennt vel saman við niðurstöður
úr þeirri rannsókn með fáum undantekningum.
Meðalstyrkur apo A-I er 10% lægri og