Læknablaðið - 15.02.1993, Blaðsíða 42

84
LÆKNABLAÐIÐ
klukkustundir ef veruleg einkenni eru enn til
staðar, ef magn hvata við komu er ekki mjög
hátt (kreatínkínasi <tvöföld normalgildi),
verulegar ST breytingar eru enn til staðar
og nýir Q takkar ekki komnir í ljós (10,11).
Sumir hafa ekki viljað gefa segaleysandi
meðferð eftir meira en sex klukkustundir
ef kransæðastífla er í afturvegg hjartans,
en rannsóknir hafa sýnt lélegri árangur þar
en í framvegg (12). Aðrir hafa talið stærð
yfirvofandi hjartadreps skipta mestu máli,
metið eftir fjölda leiðslna með ST hækkanir
í hjartariti (13).
Aldur var ekki frábending í rannsókninni en
kann að hafa verið það hjá þeint læknum
sem stýrðu meðferðinni. Þannig fékk enginn
þeirra 35 sjúklinga sem voru 78 ára og eldri
segaleysandi meðferð (það er 27% þeirra sem
ekki fengu meðferð). Skiptust þeir í óvissa
greiningu, frábendingar og of langan tíma í
svipuðum hlutföllum og aðrir þeir sem ekki
fengu segaleysandi meðferð. Hár aldur var
áður talinn frábending fyrir segaleysandi
meðferð en nú er sýnt að aldraðir hafi jafnvel
meira gagn af meðferðinni en hinir yngri
(7,14).
Konur fengu sjaldnar meðferð en karlar
(18,9% á móti 28,7%). Við aldursstöðlun
reyndist munurinn hins vegar íjarri því að
vera marktækur (p=0,81; 95% öryggisntörk
0,16-4,15). Hugsanlega var ekki um
nægjanlega stórt úrtak að ræða til að fá fram
marktækan mun, en erlendar rannsóknir
hafa bent til þess að konur með bráða
kransæðastíflu fái ekki segaleysandi meðferð í
sama mæli og karlar (15,16). Orsakir þess eru
ekki að fullu þekktar.
Hlutfallslega færri sjúklingar fengu
segaleysandi meðferð á Borgarspítala en
hinum sjúkrahúsunum (15% á móti 36%) og
reyndist munurinn marktækur p=0,025. Hins
vegar voru mun fleiri innlagðir á Borgarspítala
eða 85 en 90 á hinum sjúkrahúsunum.
Niðurstöður rannsóknar okkar benda til þess
að of fáir sjúklingar með bráða kransæðastíflu
hafi fengið segaleysandi meðferð fyrri
hluta ársins 1989 á stóru sjúkrahúsunum á
Islandi og eru aldraðir sérstaklega áberandi
fáir. Má ætla, að frábendingar hafi verið
of rúmar, óviss greining of algeng og
tímamörk of ströng. Vafalítið hefur orðið
breyting á starfsháttum á sjúkrahúsunum frá
því rannsóknin var gerð þannig að hærra
hlutfall sjúklinga fær meðferð nú. Sömu
sjúkrahús tóku þátt í annarri rannsókn tveimur
árum síðar og þá var hlutfall þeirra sem
segaleysandi meðferð fengu 56% (17). Líklega
eru ennþá allt of margir sem fá meðferðina
of seint og verða læknar aldrei nógu oft
hvattir til að gefa segaleysandi meðferð eins
fljótt og auðið er en það skiptir sköpum fyrir
sjúklingana (9).
SUMMARY
During an approximately 6 months period in 1989,
175 patients with suspected acute myocardial
infarction were admitted to the four main hospitals
in Iceland. The patients were 122 men and
53 women, 25-100 years old. Only a quarter
(25.7%) received thrombolytic therapy. The
reasons for not administering thrombolytics were
contraindications (33%), uncertain diagnosis
(28.5%) and duration of symptoms exceeding 6
hours (38.5%). All the patients except one proved
to have myocardial infarction verified by serum
enzyme (CK) elevation. No patient 79 years or
older received thrombolytic therapy although age
was not a contraindication for treatment. The
difference between sexes was non-significant.
ÞAKKIR
Þakkir fá Asgeir Jónsson, Guðmundur
Oddsson og Jón Þór Sverrisson fyrir aðgang
að gögnum og Helgi Tómasson fyrir veitta
tölfræðiaðstoð.
HEIMILDIR
1. GISSI. Effectiveness of intravenous thrombolytic
treatment in acute myocardial infarction. Lancel 1986;
327: 397-402.
2. ISAM Study Group. A prospective trial of
intravenous streptokinase in acute myocardial
infarction (ISAM). Mortality, morbidity and infarct
size at 21 days. N Engl J Med 1986; 314: 1465-71.
3. Wilcox RG, von der Lippe G, Olson CG, Jensen G,
Skene AM, Hampton JR. Trial of tissue plasminogen
activator for mortality reduction in acute myocardial
infarction: Anglo-Scandinavian study of early
thrombolysis (ASSET). Lancet 1988; 332: 525-30.
4. AIMS Trial Study Group. Effect of intravenous
APSAC on mortality after acute myocardial
infarction: preliminary report of a placebo-controlled
clinical trial. Lancet 1988; 331: 545-9.
5. The international study group. In-hospital mortality
and clinical course of 20891 patients with suspected
acute myocardial infarction randomized between
alteplase and streptokinase with or without heparin.
Lancet 1990: 336: 71-5.
6. GISSI-2. A factorial randomized trial of alteplase
versus streptokinase and heparin versus no heparin
among 12490 patients with acute myocardial
infarction. Lancet 1990; 336: 65-71.