Læknablaðið - 15.02.1993, Blaðsíða 39

LÆKNABLAÐIÐ 1993; 79: 81-5
81
Gísli Ólafsson, Árni Kristinsson* *)
BRÁÐ KRANSÆÐASTÍFLA OG
SEGALEYSANDI MEÐFERÐ Á ÍSLANDI
ÁGRIP
Á sex mánaða tímabili árið 1989 voru
175 sjúklingar grunaðir um bráða
kransæðastíflu lagðir inn á Borgarspítala,
Fjórðungssjúkrahúsið Akureyri,
Landakotsspítala og Landspítala. Sjúklingar
skiptust í 122 karla og 53 konur á aldrinum
25-100 ára. Aðeins fjórðungur þeirra (25,7%)
fengu segaleysandi meðferð. Þeirri meðferð
var ekki beitt vegna frábendinga (33%),
óvissrar greiningar (28,5%) eða of langs
tíma frá upphafi einkenna (38,5%). Þó
höfðu allir nema einn sjúklinganna há gildi
hvata, sem staðfestu greiningu hjartadreps.
Enginn sjúklinganna 78 ára eða eldri fékk
segaleysandi meðferð þótt hár aldur væri
ekki frábending. Ekki var marktækur munur
á meðferð milli kynja. Hlutfallslega færri
fengu segaleysandi meðferð á Borgarspítala
en hinum sjúkrahúsunum.
INNGANGUR
Sýnt hefur verið fram á að segaleysandi
meðferð með streptókinasa fækkar
dauðsföllum hjá sjúklingum með bráða
kransæðastíflu (1,2). Hið sarna gildir um nýrri
segaleysandi efni: recombinant tissue-type
plasminogen activator (rtPA) og anistreplasa
(3,4).
Islendingar tóku þátt í fjölþjóðarannsókn The
International Study Group (5) /GISSI-2 (6)
1989 þar sem borin var saman meðferð með
streptókinasa og meðferð með rtPA, einnig
sama meðferð með eða án heparíns.
Við athugun á íslenska hluta rannsóknarinnar
kom í ljós að einungis 25,7% sjúklinga
Frá lyflækningadeild Landspitalans. Fyrirspurnir, bréfaskipti:
Gísli Ólafsson, lyflækningadeild Landspítalans, 101
Reykjavík.
*)ÁK on behalf of The International Study Group: Van
de Werf F, Wilcox BG, Barbash Gl, Diaz R, Franzosi
JG, Hampton JR, Heikkila J, Luyten A, Moulopoulos S,
Paolasso E, Pehrsson K, Sandoe E, Simes J, Tavaxxi L,
Tognoni G, Van de Werf T, Verstraete M, von der Lippe
G, White H.
sem lagðir voru inn vegna gruns um bráða
kransæðastíflu fengu segaleysandi meðferð.
Þótti greinarhöfundum forvitnilegt að kanna
hvers vegna svo fáir fengu meðferðina en
einnig var kannað hvort karlar og konur
fengju sömu meðferð, hvort sjúkrahúsin
meðhöndluðu sjúklinga sína mismunandi og
hvort aldraðir fengju sömu meðferð og hinir
yngri.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
l rannsókn The Intemational Study Group
og GISSI-2 voru bornar saman meðferðir
með streptókinasa og rtPA, einnig með og án
heparíns.
Inntökuskilyrði í rannsóknina voru:
- Brjóstverkur sem benti til bráðrar
kransæðastíflu.
- Hjartaritsbreytingar: ST hækkun að
minnsta kosti 0,1 mV í einni eða fleiri
útlimaleiðslum eða að minnsta kosti 0,2
mV í einni eða fleiri brjóstleiðslum.
- Tímamörk, en sjúklingar urðu að fá
meðferð innan sex klukkustunda eftir að
einkenni byrjuðu.
Frábendingar gegn segaleysandi meðferð í
rannsókninni voru:
- Aðstæður þar sem hætta á aukaverkunum er
veruleg:
* Nýlegur áverki (til dæmis skurðaðgerðir,
höfuðáverki, langvinnt hjartahnoð).
* Nýlegar (innan tveggja vikna) djúpstungur
(til dæmis subclavian ástunga).
* Virkt sár í efri hluta meltingarvegar
eða nýleg (innan sex mánaða) blæðing í
meltingarvegi.
* Nýlegt (innan sex mánaða) heilablóðfall.
* Omeðhöndlaður háþrýstingur
(slagbilsþrýstingur >200 mmHg,
lagbilsþrýstingur >110 mmHg).
* Nýleg (innan sex mánaða) meðferð með
streptókinasa eða anistreplasa.
* Þekktir blæðingarsjúkdómar.