Læknablaðið - 15.08.1994, Blaðsíða 15

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
227
Mínútur
Aögerö 1-30 Aögerö 31-60 Aöqerö 61-90
Mynd 4. Meðallengd kviðsjáraðgerða eftir röð aðgerða. Að-
gerðartími styttist úr 109,7 mínútum á fyrsta þriðjungi í 94,3
mínútur á síðasta þriðjungi aðgerða.
Mínútur
Síðustu 50 opnar Fyrstu 50 Síðustu 50
gallblöðrutökur kviðsjáraðgerðir kviðsjáraðgerðir
Mynd 5. Samanburður á aðgerðartíma (miðgildum) eftir teg-
und og röð aðgerða. í fremstu súlu eru síðustu 50 opnu
gallblöðruaðgerðirnar sem gerðar voru vegna óbólginna gall-
blaðra áður en kviðsjáraðgerðir hófust. í miðsúlu eru fyrstu
50 gallblöðrutökurnar um kviðsjá en þœr gallblöðrur voru
nær allar óbólgnar líka. í öftustu súlu eru gallblöðrutökur frá
nr. 130-180 um kviðsjá en þar var talsvert um bólgnar gall-
blöðrur.
Fjöldi
Mynd 6. Samanburður á fjölda legudaga eftir aðgerð. íbáð-
um hópunum eru nœr eingöngu óbólgnar gallblöðrur. Mis-
munurinn er um það bil fjórir dagar (mismunur miðgilda).
og vefjagreiningarsvör fyrstu 100 sjúklinga sem
fóru í gallblöðrutöku um kviðsjá á Borgarspít-
alanum. Konur voru í miklum meirihluta eða
77 á móti 23 körlum. Meðalaldur var 48,7 ár
(aldursmörk 17-86 ár) en aldursdreifinguna má
sjá á mynd 1. Ábending fyrir aðgerð var í öllum
tilfellum gallvegasjúkdómur, langoftast gall-
steinar sem ollu einkennum, með eða án
bólgu. Greining var í öllum tilfellum með óm-
skoðun. Af þessum gögnum fengust glöggar
upplýsingar um fjölda legudaga (mynd 2), áföll
eftir aðgerð og ástand gallblöðru við aðgerð.
Ur hjúkrunarskýrslum skurðstofuhjúkrun-
arfræðinga fengust nákvæmar upplýsingar
(upp á mínútu) um aðgerðartíma (mynd 3).
Athugað var einnig hver áhrif aukin reynsla
hefði á aðgerðartíma (mynd 4). En þar sem
búast mátti við marktækari niðurstöðu eftir því
sem reynslan væri meiri var þetta atriði kannað
alveg fram að þeim tíma sem greinin var skrif-
uð en þá höfðu verið teknar 180 gallblöðrur um
kviðsjá (mynd 5). Þá var aðgerðartími kvið-
sjáraðgerðanna borinn saman við aðgerðar-
tíma 50 opinna aðgerða sem gerðar voru síð-
ustu mánuðina áður en aðgerðir um kviðsjá
hófust. Til að efniviðurinn yrði sambærilegur
voru einungis teknar þær opnu aðgerðir sem
líklegt þótti að hægt hefði verið að gera um sjá
og var þar dæmt eftir aðgerðarlýsingum (mynd
5). Legudagafjöldi þessara sömu 50 opnu að-
gerða var borinn saman við legudagafjölda eft-
ir fyrstu 50 aðgerðirnar um sjá (mynd 6).
Af fyrstu 100 aðgerðunum um kviðsjá sem
byrjað var á og hér eru til athugunar tókst að
ljúka 90 um sjá. Þessum 90 sjúklingum var
skrifað bréf og spurt hvenær þeir teldu sig hafa
orðið vinnufæra eða náð fyrri færni væru þeir
ekki í launaðri vinnu. Svör bárust frá 59 eða
um 66%. Samsvarandi bréf var sent þeim 50
sjúklingum sem fóru í opnar aðgerðir og getið
er hér að ofan. Upplýsingar fengust frá 35 eða
70% (mynd 7).
Tœkni: Eftir að sjúklingurinn hafði verið
svæfður var oftast sett magasonda en hún síðan
tekin í lok aðgerðar. Ekki voru gefin sýklalyf í
fyrirbyggjandi skyni eins og sumir höfundar
hafa lýst (11). Lagður var lítill þverskurður í
neðri naflafellingu, farið inn með Verres nál og
kviðarhol fyllt með koltvísýringi þar til þrýst-
ingur í kviðarholinu mældist 12-15 mm kvika-
silfurs (Hg) og var þrýstingi haldið á því bili
meðan á aðgerð stóð. Síðan var kviðsjáin sjálf
með átengdri sjónvarpslinsu sett inn um skurð-