Læknablaðið - 15.08.1994, Blaðsíða 25

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
233
hjartsláttartíði. í heild hefur útstreymisbrotið
þó reynst traustur mælikvarði á afkastagetu
vinstri slegils þegar sjúklingum með langvinna
hjartasjúkdóma er fylgt eftir. Fjölmargar rann-
sóknir hafa sýnt að stækkaður slegill og lágt
útstreymisbrot minnka lífshorfur sjúklinga eft-
ir hjartadrep (3-5). Álagsgeta sjúklings er þó
oft óháð útstreymisbrotinu og ræðst af fleiri
lífeðlisfræðilegum þáttum (5).
Sjúklingar sem fá verulegan skaða á vinstri
slegil fá oft hjartabilun í kjölfarið. Nýlegar
rannsóknir hafa sýnt að hafa má áhrif á þróun
hjartabilunar hjá sjúklingum eftir kransæða-
stíflu, sé gripið nógu snemma í taumana og
hafin meðferð með ACE-hemli (6-11). Til þess
að ákvarða meðferð er mikilvægt að meta
ástand vinstri slegils. Hægt er að ákvarða rúm-
mál vinstri slegils og útstreymisbrot á slegils-
mynd við hjartaþræðingu, með ísótóparann-
sókn á hjarta, hjartaómun og nýlega með seg-
ulsneiðmyndun (12-19). Þessar aðferðir eru
mismunandi tímafrekar og kostnaðarsamar,
en yfirleitt er hjartaómun fljótasti og ódýrasti
kosturinn. Tilgangur þessarar rannsóknar var
að meta áreiðanleika mismunandi hjartaóm-
unaraðferða til þess að reikna ýmis rúmmál og
útstreymisbrot vinstri slegils í samanburði við
niðurstöður við hjartaþræðingu. Aðalmark-
miðið var að sannprófa nýja aðferð til að
reikna útstreymisbrotið með hjartaómun er
byggir á einföldun á eldri aðferð (20,21).
Efniviður og aðferðir
Sjúklingaþýði: Rannsakaðir voru 35 sjúkl-
ingar á aldrinum 38-69 ára (meðalaldur 53 ± 8
ár) er komu til hjartaþræðingar vegna krans-
æðasjúkdóms. Fjórtán þeirra höfðu fengið
drep í framvegg.
Hjartaómun: Daginn fyrir hjartaþræðingu
var gerð tvívíddar hjartaómun og tekið M-
tækni hreyfiómrit (M-mode echocardiogram,
M=motion) á hefðbundinn hátt með sjúkling-
inn í vinstri hliðarlegu. Með tvívíddarstýrðri
M-tækni ómun voru gerðar þvermálsmælingar
á vinstri slegli rétt neðan við míturlokuna í lok
hlébils og slagbils, með ómhausinn við vinstri
rönd bringubeins (22). Langás vinstri slegils
var mældur í fjögurra hólfa sniði í hlébils- og
slagbilslok frá broddstað (apex) að mótum ós-
æðarrótar og festu fremri míturlokublöðku.
Svæðisbundinn samdráttur í vinstri slegli var
metinn með tvívíddarómun í fjögurra- og tví-
hólfa sniði frá broddsláttarstað og í langás- og
skammássniði frá vinstri kanti bringubeins.
Samdráttur var metinn sem eðlilegur, vægt
skertur (hypokinesia), enginn samdráttur (ak-
inesia) eða útbungun í slagbilslok (dyskinesia).
Rúmmál vinstri slegils í lok hlébils (end-di-
astolic volume, EDV) og slagbils (end-systolic
volume, ESV) var reiknað með mismunandi
aðferðum er ganga út frá nálgun við ákveðin
líkön. Slagrúmmál (stroke volume, SV) reikn-
ast = (hlébilsrúmmál — slagbilsrúmmál) og
útstreymisbrot = slagrúmmál/hlébilsrúmmál.
1. Nýja aðferðin: Stuðst er við aðferðir Quin-
ones og samstarfsmanna sem upprunalega not-
uðu eingöngu tvívíddarómun (20,21). Hlébils-
rúmmál (EDV) reiknast = (3,42 x Dmax x
Lmax) — 6,44 (21). Dmax = stærsta þvermál
og Lmax = stærsti langás í hlébilslok. Slagrúm-
mál (SV) er = EDV x EF og slagbilsrúmmál
(ESV) = EDV — SV. Útstreymisbrotið er
með upprunalegu aðferðinni reiknað á eftirfar-
andi hátt (20): Þvermál vinstri slegils er mælt í
hlé- og slagbilslok á þremur stöðum; ofan við
broddstað, um miðbik og neðan við míturloku.
Hver mæling er gerð í þremur langás sneiðum:
Á fjögurra- og tvíhólfa mynd frá broddstað og
frá vinstri kanti bringubeins. Tekið er meðaltal
af öllum níu þvermálsmælingunum, bæði í hlé-
og slagbilslok. Vinstri slegill er hugsaður sem
tveir hlutar, grunnhluti aðlægt við lokur og
broddhluti.
Reiknireglan fyrir útstreymisbrotið er al-
gebrískt umskrifuð sem:
EF = (% AD2) + [(1 - % AD2)(% AL)];
þar sem % AD2 = (Dh2- Ds2/Dh2).
%AD2 = breyting á þvermáli,
%AL = breyting á langás.
Dh = meðalþvermál í hlébili,
Ds = meðalþvermál í slagbili.
Stytting á langás ræðst mest af samdráttar-
styrk í broddsvæði og aðlægum framvegg.
Eldri rannsóknir með skuggaefnisídælingu í
vinstri slegil hafa sýnt að framlag broddsvæðis-
ins til heildarútstreymisbrotsins er eðlilega um
15% og skerðist mest við framveggsdrep (23).
Því er hægt að nota skala fyrir samdrátt í
broddsvæði sem mælikvarða á breytingu á
langás (%AL) eftir sjónrœnu mati á tvívídd-
arómun: Eðlilegur samdráttur = 0,15; vægt
skertur = 0,05; enginn samdráttur = 0; væg
útbungun = -0,05; mikil útbungun = -0,10
(20). Nýja aðferðin notar einfaldlega hefð-