Læknablaðið - 15.08.1994, Blaðsíða 40

246
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
DME-hópnum. Neðri bláæðlingar og efri og neðri
bláæðlingagreinar höfðu víkkað marktækt meira ef
borið var saman við NDR-hópinn og efri bláæð-
lingagreinar ef borið var saman við BDR-hópinn.
Slagæðlinga- og bláæðlingagreinar lengdust mark-
tækt frá upphafsmynd að greiningu makúlubjúgs
(slagæðlingagreinar: 0,9670 +/- 2,286, p=0,0004
(meðaltal lengdar fyrir/eftir +/- SD), bláæðlinga-
greinar: 0,9603 +/- 4,013, p=0,0057). Þegar DME-
hópurinn var borinn saman við samanburðarhópana
kom í ljós að æðarnar lengdust mjög marktækt borið
saman við báða hópana. Æðar samanburðarhóp-
anna lengdust hvorki né víkkuðu marktækt.
4. Yfirlit yfir gleraugnaþörf
barna á Vesturlandi árið 1993
Guðrún J. Guðmundsdóttir
Markmið þessarar athugunar var annars vegar að
kanna gleraugnaþörf barna á Vesturlandi og hins
vegar að fá nánari upplýsingar um hlutfall þeirra
barna sem eiga rétt á endurgreiðslu gleraugna að
hluta samkvæmt núgildandi reglum og þeirra sem
það eiga ekki.
Kannað var hve mörg börn komu til skoðunar á
árinu og eingöngu miðað við börn með búsetu á
Vesturlandi sem voru yngri en 16 ára á skoðunardegi
til samræmis við núgildandi endurgreiðslureglur.
Augnskoðanir bama á þessum aldri reyndust 531,
skoðuð voru 477 börn en 50 þeirra komu oftar en
einu sinni til skoðunar. 246 þessara barna fengu
gleraugu, þ.e. 52% skoðaðrabarna. Af þeim áttu 65
börn rétt á endurgreiðslu eða 27% þeirra sem fengu
gleraugu. 19 börn til viðbótar höfðu gleraugu fyrir en
endurnýjuðu ekki, af þeim hefðu 10 átt rétt á endur-
greiðslu. Samtals fengu/höfðu 265 börn gleraugu,
þ.e. 56% allra barna sem skoðuð voru á árinu.
Könnun á aldursdreifingu bama sem fengu gler-
augnaávísun sýnir að meirihluti bama eru fædd ’81
eða fyrr eða 68%, flest fædd '19 og ’80 eða 17% og
18%. Minni toppar em um 4-5 ára aldur í framhaldi
af fjögurra ára skoðun og 6-8 ára (skólabytjun).
Flest barna sem fengu gleraugu vom nærsýn eða
62% og langflest með nærsýni á bilinu -0,75 til -2,0.
19% fengu gleraugu vegna fjarsýni, 11% vegna
sjónskekkju (4% =S 1,25D, 7% 5= 1,5 D), en 8%
vegna mismunandi sjónlags augna (anisometropi)
& 1,5 D. Kannaður var sérstaklega sá hópur bama
sem var yngri en 12 ára á skoðunardegi. Skoðuð voru
274 börn á þeim aldri, af þeim fengu 93 gleraugu eða
34%. 51 áttu rétt á endurgreiðslu eða 55% þeirra
sem fengu gleraugu miðað við 27% yngri en 16 ára.
Ef endurgreiðslualdur væri lækkaður úr 16 í 12 ár
fengju 79% þeirra sem fá gleraugu greidd að hluta í
dag endurgreiðslu áfram ef reglur væru óbreyttar að
öðm leyti. Hjá börnum yngri en 12 ára er nærsýni
enn algengasta orsök gleraugnaávísunar eða 34%
(-0,75 til 2,0 = 26%), 31% fengu gleraugu vegna
fjarsýni, 21% vegna sjónskekkju (5% 1,25 D, 16%
2= 1,5 D) og 14% vegna mismunandi sjónlags. Tíðni
alvarlegra sjóngalla er þannig talsvert meiri í þessum
hópi.
5. Arfgeng blettótt
hornhimnuveiklun á íslandi:
Nýjungar
Friðbert Jónasson, Gordon K. Klintworth, Eri
Oshima, Eugene A. Thonar, Jóhann H. Jóhanns-
son. Augndeild Landakotsspítala.
Við rannsökuðum 24 sjúklinga og 48 foreldri
þeirra og systkini. Erfðir eru víkjandi. a) Gerð var
genatengsla rannsókn og höfum við rannsakað um
95% erfðamengis mannsins án þess að geta staðsett
meingen. Lokið verður við rannsókn síðustu 5%
erfðamengisins (genóms) á næstu mánuðum.
b) 99% þess keratan sulfats sem finnst í sermi er
tilkomið vegna niðurbrots brjósks en um 1% frá
hornhimnu. Við notuðum ensímtengt ónæmisdrægt
hömlunarpróf, sem notar einstofna mótefni gegn
keratan sulfati til að mæla keratan sulfat í sermi
ofannefndra 72 einstaklinga. Við höfðum fengið
hornhimnuvef frá 18 sjúklingum við hornhimnu-
ígræðslu og notuðum sama einstofna mótefni gegn
keratan sulfati til að lita vefinn.
Niðurstöður: Hér á landi finnast tvær tegundir
blettóttrar homhimnuveiklunar — 84% þar sem
keratan sulfat finnst hvorki í hornhimnu né í sermi
en þessi gerð er kölluð tegund I og svo 16% þar sem
keratan sulfat finnst bæði í sermi og hornhimnu en
sú tegund er kölluð tegund II. Við venjulega vefjalit-
un og klíníska rannsókn er þó ekki hægt að greina
milli þessara tegunda, en þó virðist sem þeir sjúk-
lingar sem hafa tegund II séu orðnir öllu eldri þegar
þeir fái sjúkdóminn og einnig er þeir þurfa á skurð-
aðgerð að halda heldur en sjúklingar með tegund I.
6. Sjóndepra á Vesturlandi
Guðrún J. Guðmundsdóttir
Skráðir voru allir einstaklingar sem komu til skoð-
unar árin 1988-1993 sem höfðu búsetu á Vesturlandi
og reyndust hafa skerta sjón á öðru eða báðum
augum (sjón<0,3 eða sjónvídd <20°). í árslok 1993
voru niðurstöður yfirfarnar m.t.t. þjóðskrár og látn-
ir einstaklingar á tímabilinu flokkaðir úr.
Niðurstaða: 31.12.1993 voru 427 einstaklingar á
Vesturlandi sjónskertir á öðru eða báðum augum
(2,95% íbúa), þar af 103 sjónskertir á báðum augum
eða 0,72% íbúa, samtals 530 sjónskert augu.
Flokkun eftir sjónskerpu: 53 augu alblind, >0-<
0,1166 augu, 0,l-<0,2 201 auga, 0,2-<0,3 108 augu,
0,4-0,5 (sjónvídd<20°) 2 augu. Orsakir sjóndepru: