Læknablaðið - 15.08.1994, Blaðsíða 48

252
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
Gláka var skilgreind sem dæmigerð skemmd í
sjóntaug ásamt dæmigerðri sjónsviðsskemmd.
Alls voru 5 pör tvíbura samræm fyrir gláku en 3
misræm. Eftir aldursleiðréttingu gefur þetta samræmi
0,734+/-0,15 (p<0,0001). Eingöngu var um hægfara
gláku að ræða. Bendir þetta eindregið til sterkra áhrifa
erfða umfram umhverfi á sjúkdómsgerð gláku og einn-
ig til fjölgenaerfða.
20. Meðferð hrörnunar í
augnbotnum með interferóni
alfa-2a
Auður Bjarnadóttir, Jóhannes Kári Kristinsson,
Einar Stefánsson, IngimundurGíslason. Augndeild
Landakotsspítala, Háskóli íslands.
Ellihrömun í augnbotnum (age related macular
degeneration) er algengasta orsök lögblindu (sjón 6/60
eða minna á betra auga) eða hjá 39.6%. Ellihrömun í
augnbotnum er flokkuð eftir útlitsbreytingum í augn-
botnum í tvo aðalflokka, þ.e. þurra (atrophic) og vota
(exudative) ellihrömun. Vot ellihrömun veldur hröðu
sjóntapi og bjögun á sjón (metamorphopsia) en eitt af
megineinkennum hennar er mynduð nýæða undir
sjónhimnu. Stundum er hægt að brenna þessar nýju
æðar, eða æðanet, með leysigeislum. Ef æðanet koma
undir fovea (subfoveal neovascularization) er erfið-
leikum bundið að beita meðferð og sjón hrakar oftast
mjög hratt. Árið 1991 var fyrst beitt sprautumeðferð
undir húð með interferóni alfa-2a við æðanetum undir
sjónhimnu (Fung). Interferón alfa-2a hindrar ný-
myndun æða (angiogenesis) og innþekjufrumuflakk
(endothelial cell migration) auk þess að blokka við-
taka fyrir vaxtarhórmón á innþekjufmmum. Skráðar
ábendingar fyrir notkun þess em hárfmmuhvítblæði
og Kaposi sarkóm.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR: Alls hafa 10 ein-
staklingar (3 karlar, 7 konur) með æðanet undir fovea
lokið a.m.k. 8 vikna meðferð með interferóni og verið
fylgt eftir í a.m.k. 3 mánuði. Fjórir sjúklingar hafa hætt
í meðferð vegna aukaverkana. Meðalaldur var 76 ár,
meðallengd meðferðar var 10,7 vikur og meðallengd
eftirfylgni 6,3 mánuðir. Sjúklingar voru með nýtt æða-
net undir fovea staðfest með fluoresceinæðamynda-
töku eða með blæðingu undir fovea sem benti til æða-
nets. Sjón var betri eða jöfn 1/60 í upphafi meðferðar.
Til samanburðar var farið í gegnum skrár frá 1990-
1992 og fengust 8 einstaklingar (1 karl, 7 konur) með
sömu sjúkdómsskilmerki og hópurinn sem fékk inter-
ferón. Meðalaldur var 80,9 ár, meðallengd eftirfylgni
var 8 mánuðir.
Meðferð hófst ekki síðar en viku frá greiningu.
Meðferðarhópurinn fékk 1.5 milljónir ae interferón
alfa-2a undir húð þrisvar í viku. Til að minnka auka-
verkanir var gefið T. paracetamól 500 mg í hvert sinn.
Tveir fengu 1.0 milljón ae þrisvar í viku vegna auka-
verkana. Æðamyndataka var gerð á flestum á fjögurra
vikna fresti meðan á meðferð stóð og 3 og 6 mánuðum
eftir að meðferð lauk. Blóðstatus var tekinn hjá öllum
áður en meðferð hófst.
NIÐURSTÖÐUR: Sjón var talin marktækt betri
eða verri ef sjúklingur fór upp eða niður um tvær Knur
á Snellentöflu. Við 6 mánaða eftirfylgni voru 6 í með-
ferðarhópnum (86%, n=7) með óbreytta sjón en 1 sá
verr (14%). í samanburðarhópnum voru 2 (33%,
n=6) með óbreytta sjón 6 mánuðum eftir greiningu en
4 (67%) sáu verr. Helmingi meðferðarhópsins þótti
sjón sín betri en í upphafi meðferðar. Þeir sögðust sjá
betur frá sér og bjögun (metamorphopsia) var minni.
Allir í meðferðarhópnum fengu væg flensueinkenni
eftir fyrstu sprautugjafimar, hroll og beinverki. Aðrar
aukaverkanir voru slappleiki og aukin svefnþörf
(31.5%), ógleði og lystarleysi (26%), höfuðverkur
(21%), húðþurrkur (16%), niðurgangur (16%), kláði
(10,5%), svimi (5%). Lækkun varð á hvítum blóð-
komum (100%) og blóðflögum (33%).
UMRÆÐA: Rannsóknir sem gerðar hafa verið
hingað til á gjöf interferóns alfa-2a við æðanetum
undir fovea hafa verið smáar í sniðum og flestar án
samanburðarhóps. Niðurstöðum þeirra um notagildi
interferóns alfa-2a við æðanetum undir fovea ber ekki
saman. Okkar niðurstöður benda ótvírætt til þess að
gjöf interferóns alfa-2a geti haldið sjón óbreyttri í
lengri tíma en ef ekkert er að gert. Gera þarf stórar
tvíblindar rannsóknir í langan tíma til að fá glögga
mynd af notagildi gjafar interferóns alfa-2a við æða-
netum undir fovea.
21. Fyrstu kynni af
hringsjónsviðsmæli
Árni B. Stefánsson
Svínn Lars Frisén hefur hannað og þróað nýja gerð
sjónsviðsmælis, Opthimus Ring Perimeter. Þessi að-
ferð við sjónsviðsmælingu er einnig kölluð „High-pass
resolution perimetri“.
Við rannsóknina er notuð pc tölva og nýjasta tækni í
tölvugrafík. Hringir af mismunandi stærðum birtast á
sjúklingaskjá. Hringimir er gerðir úr björtum kjama
með dökkum röndum og blandast þeir bakgrunnslýs-
ingunni um leið og sj. hættir að greina þá. Mörkin milli
greiningar og ekki greiningar hringja em mjög skörp
og gerir það að verkum að rannsóknin er mjög ná-
kvæm. Tækið metur næmi eða sjónskerpu 50 valdra
staða í miðlægu sjónsviði, 30° til hvorrar hliðar, 20°
upp og 25° niður. (Eins og aðrir sjáfvirkir sjónsviðs-
mælar). Auk þess að mæla sjónsviðið metur tækið
hlutfall starfhæfra smárra hnoðfmma í sjónhimnu í
prósentum (parvocellular response), svokallaða
taugarýmd (neural capacity). Er þar um nýja, afar
gagnlega mælistærð að ræða. Flestar samanburðar-
rannsóknir erlendis benda til þess að niðurstöður úr
hringsjónsviðsmæli séu sambærilegar og jafngóðar