Læknablaðið - 15.10.1995, Blaðsíða 39

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
731
Table III. Comparison of different T-protein types isolated from children (<14) and adults in 1991-1993. Percentage oftotal in
parentecies.
T-protein 1991 1992 1993
Children Adults Children Adults Children Adults
T4 61 (50) 11 (26) 22 (35) 4(11) 4 (5) 0
T28 26 (21) 18 (42) 14 (24) 20 (55) 10 (13) 7(16)
T12 20 (16) 5(12) 12 (19) 2 (6) 6 (8) 3 (7)
T11 6 (5) 2 (5) 2 (3) 1 (3) 0 1 (2)
T25 3 (2) 0 1 (1) 1 (3) 5 (6) 3 (7)
T8 0 2 (5) 1 (D 1 (3) 0 0
T5 1 (D 1 (2) 0 1 (3) 0 0
T27 1 (D 1 (2) 0 0 0 0
T1 0 1 (2) 1 (1) 0 23 (30) 12 (28)
T2 0 0 2 (3) 0 4 (5) 4 (9)
T3 0 0 3 (5) 5(14) 23 (30) 13 (30)
B3264 2 (2) 1 (2) 4 (6) 1 (3) 2 (3) 0
Untypable 2 (2) 1 (2) 0 0 0 0
Total 122 43 63 36 77 43
Umræða
Fyrstu átta áratugi þessarar aldar fór ný-
gengi sýkinga af völdum S. pyogenes stöðugt
lækkandi á Vesturlöndum og alvarlegum sjúk-
dómstilfellum af hennar völdum fækkaði. Tal-
ið er að margar ástæður hafi valdið þessu.
Þekking á smitleiðum bakteríunnar, bætt nær-
ingarástand og aukið hreinlæti höfðu mikil
áhrif eins og sjá má á því að fækkun sýkinga
náði mun seinna til íbúa fátækrahverfa stór-
borganna og annarra hópa sem bjuggu við fá-
tækt og næringarskort. Bættur húsakostur sem
olli því að menn bjuggu ekki eins þröngt og
áður, hafði einnig mikil áhrif. Tilkoma sýkla-
lyfjanna hafði síðan afgerandi áhrif á tíðni sýk-
inganna, fækkaði alvarlegum fylgikvillum og
lækkaði dánartíðni af völdum alvarlegra keðju-
kokkasýkinga verulega.
Margt bendir þó til að þessi þróun hafi snúist
við á síðustu árum. Sjúkdómstilfellum fjölgaði
á Vesturlöndum (4,9) og faröldrum með aukn-
um fjölda alvarlegra tilfella var lýst í nágranna-
löndum okkar (10,11). Tíðni alvarlegra auka-
kvilla (12) og sýklalyfjaónæmis virðist einnig
hafa aukist (13). Deilt hefur verið um hvort
ástæður þessarar þróunar séu breytingar á
hýsli, svo sem minna algengi eða magn mót-
efna, eða breytingar á meinvirkni sýklanna
(14). Margir ólíkir þættir stuðla að meinvirkni
keðjukokka og því er erfitt að meta vægi hvers
fyrir sig. Nokkur fylgni virðist þó vera milli
meinvirkni og einstakra M-prótína og þar með
óbeint milli meinvirkni og T-prótína (4) og
stofnar af stofngerð M1 (Tl) og M3 (T3) virðast
oftar valda alvarlegum sýkingum en aðrar
stofngerðir (9,11,15).
Nokkrum erfiðleikum er bundið að meta
tíðni sýkinga af völdum .S’. pyogenes á Islandi.
Ósamræmi hefur verið milli opinberra skrán-
inga eins og þær hafa birst í heilbrigðiskýrslum
og fjölda tilfella sem hafa greinst á sýklafræði-
deild Landspítalans, þar sem flestar greiningar
hafa farið fram (16). Ætla má að breytingar á
fjölda greininga á rannsóknastofum gefi besta
Table IV. Comparison of T antigens of596 strains isolated in the months of December to April in 1988-89 and in February and
August of 1991-93.
T-protein 1988-1989 1991 1992 1993
N (%) N (%) N (%) N (%)
T1 64 (30) 1 (D 1 (1) 35 (29)
T4,28 48 (23) 116 (70) 61 (62) 21 (18)
T3,13,B3264 41 (19) 3 (2) 13 (13) 38 (32)
T5,11,12,27,44 31 (15) 37 (22) 18 (18) 10 (8)
T2,8,25 22 (10) 5 (0) 6 (6) 16 (13)
T6 2 (1) 0 (0) 0 (0) 0 (0)
Untypable 4 (2) 3 (5) 0 (0) 0 (0)
Total 212 (100) 165 (100) 99 (100) 120 (100)