Læknablaðið - 15.10.1995, Blaðsíða 46

736
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
2. Sjónskerðing og andleg líðan
Jón Sigurður Karlsson
Frá Sjónstöð íslands
Hér verða teknir til umfjöllunar valdir kaflar úr
könnun á ytri og innri högum sjónskertra og blindra
sem höfundur stóð að ásamt dr. Sigrúnu Júlíusdótt-
ur dósenti við félagsvísindadeild H.í. Markhópurinn
var allir skráðir blindir og sjónskertir á íslandi.
Eins og í öðrum skyldum könnunum fundust ekki
nein sérstök persónuleikaeinkenni sem fylgja blindu
og sjónskerðingu. Þeir sem missa sjónina missa ekki
fyrri skapgerð.
Fram kom marktækur munur milli lögblindra og
sjónskertra á því hvort menn teldu sjónskerðingu
draga úr lífshamingju. Fleiri virðast ganga í gegnum
erfitt tímabil í kjölfar sjónskerðingar eftir því sem
sjónskerðingin er meiri.
Tilgáta um því meiri sjónskerðingu þvf tíðari
þunglyndiseinkenni stenst ekki tölfræðilega prófun.
Hins vegar sjást tölfræðilega marktækar vísbend-
ingar um tengsl slíkra einkenna við vanheilsu og
einkum þegar menn telja orsakatengsl milli sjón-
skerðingar og vanheilsu. Að minnsta kosti 6-7%
svarenda virðist þjást af svo alvarlegri andlegri van-
líðan (einkum þunglyndis- og kvíðaeinkennum) að
þeir þarfnist meðferðar. Niðurstöður benda til meiri
meðferðarþarfar meðal yngri hópsins og því meiri
sem sjónskerðingin er því brýnni verði þörfin að
öðru jöfnu.
Greining á vísbendingum um vanlíðan eftir sjúk-
dómsgreiningu leiðir ekki í ljós tölfræðilega mark-
tækan mun milli sjúkdóma. Fram kemur án þess að
það sé marktækt að vanlíðan sé heldur tíðari meðal
RP sjúklinga en annarra.
Atvinnuþátttaka blindra og sjónskertra er miklu
minni en hjá öðrum íslendingum. Sérstaklega er
ástæða til að líta á það hvort sjónskertir ættu að eiga
kost á örorkubótum þar sem könnunin gefur vís-
bendingar um að þeir standi höllum fæti á vinnu-
markaði sérstaklega eftir 55 ára aldur.
3. Trabeculectomíur í hýðis- og
simplexglákum
Margrét Loftsdóttir, Þórður Sverrisson
Frá augndeild Landakotsspítala
Tilgangur þessarar rannsóknar var að athuga
hvernig augum vegnar eftir trabeculectomíur og þá
sérstaklega að bera saman hýðis- og simplexgláku.
Einnig var athuguð kynjaskipting og aldur sjúklinga
með tilliti til tegundar gláku.
Afturvirk athugun var gerð á sjúklingum, sem
fóru í trabeculectomíu á átta ára tímabili, 1986-1993,
á Landakotsspítala. Var þetta allt fyrsta aðgerð á
auganu. Fylgitími var að minnsta kosti eitt ár.
Sjúklingum var skipt í tvo hópa eftir tegundum
gláku, það er hýðis- eða simplexgláka. „Líftími“
aðgerðar var talinn vera tíminn eftir aðgerð þar til
bætt var við annarri glákumeðferð á sama auga, ef
það var þá gert. Var þá talið að trabeculectomían
hefði misheppnast. Einnig var athuguð ástæða þess
að augu þurftu frekari glákumeðferð eftir aðgerð.
Var ástæðum skipt í tvo hópa, það er vegna hækkaðs
augnþrýstings annars vegar eða vaxandi sjóntaugar-
rýrnunar hins vegar.
Um var að ræða 88 sjúklinga með gláku í 112
augum. Þrjátíu og þrír (37,5%) sjúklingar voru með
simplexgláku, en 55 (62,5%) með hýðisgláku. Var
fylgitíminn frá 12 til 104 mánuðir. Ekki fannst mark-
tækur munur á aldri sjúklinga við aðgerð með tilliti
til tegundar gláku. Ekki fannst heldur munur á aldri
sjúklinga við aðgerð með tilliti til kyns. Ekki fékkst
marktækur munur milli glákutegunda ef litið var til
fjölda misheppnaðra aðgerða og líftíma þeirra. Ekki
heldur munur milli glákutegunda ef litið var á ástæ-
ðu fyrir frekari glákumeðferð eftir aðgerð. Hins ve-
gar var marktækur munur milli glákuhópa ef athug-
uð var sú glákumeðferð sem beitt var eftir aðgerð.
Misheppnuð aðgerð var skilgreind aftur, þannig að
þeir sem einungis voru á einu glákulyfi eftir aðgerð
töldust ekki með í þeim hópi. Af 42 augum með
simplexgláku töldust 22 aðgerðir misheppnaðar eða
52,4%. Af 70 augum með hýðisgláku voru hinsvegar
einungis 12 aðgerðir misheppnaðar eða 17,1%. Er
þetta mjög marktækur munur, p<0,001.
Niðurstaðan er sú að augu með hýðisgláku svara
trabeculectomíu betur en augu með simplexgláku ef
litið er til magns meðferðar sem þörf er á eftir að-
gerð. Ræddar voru hugsanlegar ástæður þessa, svo
sem að hugsanleg lífeðlisfræðileg mismunun hjá
þessum glákutegundum.
4. Háþrýstisúrefnismeðferð og
sykursýkiskemmdir í sjónhimnu
Sjúkratilfelli
Margrét Loftsdóttir, Friðbert Jónasson
Frá augndeild Landakotsspítala
Sjúklingur var 48 ára með 11 ára sögu um sykur-
sýki. Sjúklingur hafði verið á insúlínmeðferð í fimm
ár. Einnig var saga um háþrýsting.
Við skoðum þann 6. september 1994 var hægra
augað stabílt eftir leysimeðferð (panphotocoagula-
tion). Vinstra augað hafði vægar preprólíferatífar
sykursýkiskemmdir, einungis hópblæðingar (cluster
heams). Einnig var gott ástand eftir leysimeðferð
vegna macular bjúgs. Áætlað eftirlit næst var í byrj-
un janúar eða að fjórum mánuðum liðnum.