Læknablaðið - 15.11.1995, Blaðsíða 30

790
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Röntgen- og aðrar myndgreiningar-
rannsóknir á íslandi 1993
Yfirlit og samanburður við fyrri ár
Guðlaugur Einarsson1’, Ásmundur Brekkan2*
Einarsson G, Brckkan Á
X-ray- and othcr mcdical imaging in Iceland 1993.
Assessed and compared with earlier surveys
Læknablaðið 1995; 81: 790-7
A country-wide survey of the use and utilization of
medical imaging in Iceland was undertaken, by
gathering of available information for the year 1993.
The aim was primarily to assess the overall con-
sumption of these services, with regard to radiation
and the impact of other imaging modalities. Refer-
ence was made to earlier studies of the same kind
adding a more specified break-down of information
regarding age and sex as well as types of exam-
ination. The results are presented in tables and fig-
ures with accompanying text in English.
The conclusions may be summed up as follows: 1:
The average yearly increase in diagnostic imaging
using ionizing radiation for the past 10 years was
1.7%, whereas the total average yearly increase of
diagnostic imaging was 3.6%. This difference may
be almost exclusively attributed to the increase in
the use of ultrasound. 2: Although x-ray facilities
are quite widely distributed, mainly due to geo-
graphic reasons, the main bulk of all examinations
are made in a few specialised departments, and
92.8% of all examinations made are supervised by
specialists in radiology, either directly or by consul-
tation. 3: The overall number of examinations per
1000 population was 680, having increased from 555
in 1984. Comparable figures (1990) were 800 in the
U.S. and 465 in the U.K.
Ágrip
Safnað var upplýsingum um fjölda og flokk-
un röntgenrannsókna á íslandi, sem gerðar
voru árið 1993. Markmiðið var að meta umfang
Frá '’Geislavörnum ríkisins, 21röntgen- og myndgreiningar-
deild Landspítalans. Fyrirspurnir, bréfaskipti: Ásmundur
Brekkan, röntgen- og myndgreiningardeild Landspitalans,
101 Reykjavík.
þessarar þjónustu með tilliti til geislunar ásamt
áhrifum annarra myndgreiningaraðferða.
Gerður var samanburður við eldri rannsóknir á
sama viðfangsefni, en upplýsingar voru flokk-
aðar nákvæmar eftir tegund rannsókna og aldri
og kyni sjúklinga. Niðurstöðurnar eru kynntar
í töflum og þær má draga saman í eftirfarandi:
1) Árleg meðalaukning myndgreiningarrann-
sókna með jónandi geislun er 1,7% síðustu 10
ár, en heildaraukning myndgreiningarrann-
sókna er 3,6% á ári. Þessi munur er nær ein-
göngu vegna fjölgunar ómrannsókna. 2) Þrátt
fyrir að röntgendeildir og röntgenstofur séu
mjög víða um land, þá er meginþorri allra rönt-
genrannsókna gerður á fáum sérhæfðum deild-
um. Um 92,8% af öllum röntgenrannsóknum
eru gerðar undir handleiðslu sérfræðinga í
geislagreiningu, annað hvort beint eða með
ráðgjöf. 3) Heildarfjöldi rannsókna miðað við
fólksfjölda er 680 á 1000 íbúa og hefur aukist úr
555 árið 1984. Samanburðartölur (1990) eru
800 í Bandaríkjunum og 465 í Bretlandi. Þann-
ig er hlutfallslegur fjöldi myndgreiningarrann-
sókna hérlendis með því mesta sem gerist, en
sérfræðieftirlit og -ráðgjöf virðast vera í góðu
lagi.
Inngangur
Notkun jónandi geislunar til sjúkdómsgrein-
ingar vegur þungt í geislaálagi íslensku þjóðar-
innar, og því er mikilvægt að nákvæmar upp-
lýsingar um notkun röntgentækja og geisla-
virkra efna til myndgreininga séu fyrir hendi.
Upplýsingarnar eru líka nauðsynlegar til þess
að auðvelda markvisst og árangursríkt starf að
geislavörnum. Uttekt á umfangi og fjölda rönt-
genrannsókna ásamt aldursflokkun sjúklinga
eru forsendur þess, að hægt sé að meta geisla-
álagið.
Jafnframt vaxandi starfi að geislavörnum og
fræðslu á því sviði undanfarna áratugi hefur